"Exitheffing per geval beoordelen"

Het gaat om de conclusie in de zaak National Grid Indus (C-371/10).

De exitheffing is een fiscale maatregel die o.a. wordt toegepast als een onderneming haar bestuurszetel verplaatst naar een andere lidstaat. De emigrerende onderneming moet op moment van vertrek belasting betalen over waardeveranderingen in haar vermogensbestanddelen, die wel zijn aangegroeid, maar die nog niet feitelijk zijn gerealiseerd (bijvoorbeeld goodwill). Als deze onderneming in Nederland zou zijn gebleven, dan zou zij pas belasting verschuldigd zijn op het moment dat de waardeaangroei daadwerkelijk wordt gerealiseerd (bijvoorbeeld bij verkoop van de onderneming).

Het eerste deel van de zaak betreft de vraag of de exitheffing wel aan de vrijheid van vestiging moet worden getoetst. Nederland en een groot aantal lidstaten stelden, onder verwijzing naar de arresten Daily Mail en Cartesio, dat dit niet het geval is. Advocaat-generaal Kokott is het hier niet mee eens. Volgens haar vallen de belastingrechtelijke gevolgen van de emigratie onder de werking van de vrijheid van vestiging.

In het tweede deel van de zaak kiest Kokott voor een case by case-benadering: als het eenvoudig is om de onderneming in het buitenland te volgen en om het realisatiemoment vast te stellen, dan is de exitheffing niet gerechtvaardigd. Uitstel van de heffing tot het realisatiemoment is dan een minder belemmerend alternatief. Als daarentegen de onderneming, vanwege de aard en omvang van haar vermogensbestanddelen, redelijkerwijs niet gevolgd kan worden in het buitenland, dan is het gerechtvaardigd de exitheffing toe te passen op het moment van vertrek.

Kokott laat dus enige ruimte bestaan voor de huidige Nederlandse exitheffing. Bezien moet worden of haar voorstel ook uitvoerbaar is.