EU-scorebord voor justitie: Nederlandse rechtsstelsel hoogste score na Finland

Contentverzamelaar

EU-scorebord voor justitie: Nederlandse rechtsstelsel hoogste score na Finland

De Europese Commissie heeft een nieuw vergelijkingsinstrument gepresenteerd om effectieve rechtsstelsels in de Europese Unie te bevorderen en op die manier de economische groei te versterken. Het „Europese scorebord voor justitie” zal ervoor zorgen dat er objectieve, betrouwbare en vergelijkbare gegevens voorhanden zijn over het functioneren van de rechtsstelsels in de 27 lidstaten van de EU. De volgende stap zal zijn dat de Commissie met specifieke aanbevelingen komt voor de EU-lidstaten.

Het verbeteren van de kwaliteit, onafhankelijkheid en efficiëntie van de rechtsstelsels is reeds een onderdeel van de cyclus van economische beleidscoördinatie van de EU in het kader van het Europees semester.

De aantrekkingskracht van een land als plaats om te investeren en zaken te doen wordt zonder twijfel veel groter als het een onafhankelijk en efficiënt gerechtelijk apparaat heeft,” aldus vicevoorzitter Viviane Reding, de EU‑commissaris voor Justitie. „Daarom zijn voorspelbare, snelle en uitvoerbare justitiële beslissingen belangrijk en zijn nationale justitiële hervormingen een belangrijke structurele component geworden van de economische strategie van de EU. Het nieuwe Europese scorebord voor justitie zal dienen als een systeem voor vroegtijdige waarschuwing en de EU en de lidstaten helpen in hun inspanningen om justitie ten behoeve van hun burgers en ondernemingen effectiever te maken.

Olli Rehn, vicevoorzitter voor Economische en Monetaire Zaken en de euro: „Hoogwaardige, onafhankelijke en efficiënte justitie is essentieel voor een ondernemingsklimaat dat groei in de hand werkt. Dit nieuwe scorebord is een hulpmiddel voor de EU‑lidstaten om hun rechtsstelsels te versterken, zodat hun inspanningen om investeringen en de schepping van werkgelegenheid te stimuleren, meer vruchten afwerpen.”

Effectieve rechtsstelsels zijn van cruciaal belang voor groei: als er op de rechtsstaat kan worden vertrouwd, is er ook vertrouwen om in de economie te investeren. Omdat de nationale rechterlijke instanties een essentiële rol spelen in de handhaving van het EU‑recht, zijn effectieve nationale rechtsstelsels ook van belang voor een effectieve tenuitvoerlegging van het EU-recht. Tekortkomingen in de nationale rechtsstelsels zijn derhalve niet alleen een probleem van de betrokken lidstaat, maar kunnen ook van invloed zijn op de werking van de eengemaakte markt en de tenuitvoerlegging van EU‑instrumenten die gebaseerd zijn op wederzijdse erkenning en samenwerking, alsook de bescherming ondermijnen die burgers en ondernemingen mogen verwachten bij de handhaving van hun rechten uit hoofde van het EU‑recht.

In het scorebord voor justitie 2013 wordt er gekeken naar de parameters van een rechtsstelsel die bijdragen tot een beter ondernemings- en investeringsklimaat. Zo wordt er met name gekeken naar efficiëntie‑indicatoren voor burgerlijke en handelszaken die relevant zijn voor de afhandeling van handelsgeschillen. Er wordt ook gekeken naar de administratieve rechterlijke instanties, omdat die een belangrijke rol spelen voor het ondernemingsklimaat, bijvoorbeeld in verband met het afgeven van vergunningen of voor geschillen met belastingdiensten of met nationale regelgevende instanties.

Wat zijn de belangrijkste bevindingen van het eerste scorebord?

·                  De duur van gerechtelijke procedures varieert aanzienlijk tussen de EU‑lidstaten. In een derde van de lidstaten is de duur van de procedures minstens twee keer zo lang als in het merendeel van de lidstaten. De problemen kunnen zich opstapelen als er maar weinig zaken worden afgehandeld en het aantal aanhangige zaken toeneemt.

·                  Controle en evaluatie helpen om de snelheid en de kwaliteit van justitie te verbeteren. Hoewel de meeste lidstaten een uitgebreid controlesysteem hebben, blijven verschillende lidstaten achterop hinken.

·                  Alternatieve methoden van geschillenbeslechting, zoals bemiddeling, verminderen de werklast bij de rechterlijke instanties. Die methoden zouden ruimer moeten worden toegepast.

·                  De perceptie van de onafhankelijkheid van de nationale rechtsstelsels varieert ook sterk. Hoewel verschillende lidstaten met de onafhankelijkheidsperceptie van hun gerechtelijk apparaat wereldwijd in de top tien staan, beschouwen de zakelijke eindgebruikers in bepaalde lidstaten de onafhankelijkheid van het rechtsstelsel eerder als laag.

Volgende maatregelen

De kwesties die in het scorebord van dit jaar aan het licht kwamen, zullen in aanmerking worden genomen bij de voorbereiding van de volgende landenspecifieke analyse van het Europees semester, waarbij met de lidstaten een open dialoog zal worden gevoerd. Dit kan er in sommige gevallen toe leiden dat de Commissie in mei landenspecifieke aanbevelingen doet, die vervolgens aan de EU‑leiders worden overgemaakt om door de Europese Raad van juni te worden bevestigd. De lidstaten zouden dan dit beleidsadvies in hun jaarlijkse begrotingen en andere wetgeving moeten opnemen.

Op basis van dit scorebord nodigt de Europese Commissie nu de lidstaten, het Europees Parlement en alle belanghebbenden uit om deel te nemen aan een open dialoog over de manier waarop de nationale rechtsstelsels in de EU in het kader van het Europees semester voort kunnen worden verbeterd. De Europese ministers van Justitie hielden op de Raad Justitie van 8 maart al een eerste gesprek over de bijdrage die efficiënte rechtsstelsels aan economische groei kunnen leveren (MEMO/13/173). De Commissie zal ook een ruimer debat over de rol van justitie in de EU starten, te beginnen met een conferentie op hoog niveau, de Assises de la Justice, op 21-22 november 2013.

Achtergrond

Het verbeteren van de kwaliteit, onafhankelijkheid en efficiëntie van de rechtsstelsels is reeds een onderdeel van de cyclus van economische beleidscoördinatie van de EU in het kader van het Europees semester. In 2012 werd vastgesteld dat zes EU‑landen op dit gebied voor uitdagingen staan (Bulgarije, Italië, Letland, Polen, Slovenië en Slowakije), met name wat de duur van de gerechtelijke procedures en de organisatie van het gerechtelijk apparaat betreft. Nationale justitiële hervormingen werden ook een integrerend onderdeel van de economische aanpassingsprogramma’s in Griekenland, Ierland, Letland en Portugal.

Het Europees scorebord voor justitie wil een systematisch overzicht bieden van het functioneren van nationale rechtsstelsels, zodat die informatie kan worden gebruikt voor de landenspecifieke aanbevelingen die voortvloeien uit de jaarlijkse groeianalyse. Op die manier zal het scorebord zowel de EU als de lidstaten helpen de rechtsstelsels efficiënter te maken voor de burgers en de ondernemingen. Dit zal helpen de groeistrategieën in de betrokken landen en voor de hele EU te versterken.

Het Europees scorebord voor justitie 2013 verstrekt informatie over de duur van gerechtelijke procedures, het afhandelingspercentage, het aantal aanhangige zaken, het gebruik van elektronische middelen voor het beheer van zaken, het gebruik van alternatieve geschillenbeslechting, opleidingen voor rechters en budgetten van de rechterlijke instanties. Er moet niet alleen recht worden gedaan, het moet ook zichtbaar zijn dat recht is gedaan: het scorebord verstrekt daarom ook informatie over de perceptie van de onafhankelijkheid van het gerechtelijk apparaat, op basis van de bevindingen van het World Economic Forum en het World Justice Project.

Hoewel het scorebord een vergelijking van bepaalde indicatoren bevat, is het niet de bedoeling een algemene rangorde op te stellen of een bepaald type rechtsstelsel naar voren te schuiven. Het scorebord voor justitie moet immers een instrument zijn dat de verschillende rechtsstelsels en –tradities van de lidstaten eerbiedigt.

Voor meer informatie

MEMO/13/288

Europees scorebord voor justitie 2013 / Landenfiches – Gegevens verzameld door de CEPEJ in de lidstaten:

http://ec.europa.eu/justice/newsroom/news/130327_en.htm