Europese Commissie publiceert regionale concurrentievermogen indicator en Nederland scoort hoog

Het gaat om de eind maart door de Commissie gepresenteerde indicator voor het regionale concurrentievermogen (Regional Competitiveness Index (RCI) versie 2.0; een volledig herziene versie van een al langer bestaand instrument dat verschillende aspecten van het concurrentievermogen in alle EU-regio’s meet (zie website Commissie).

Achtergrond
De RCI werd voor het eerst in 2010 gepubliceerd en sindsdien om de drie jaar. Met de RCI kunnen EU-regio's hun ontwikkeling van jaar tot jaar en in vergelijking met andere regio's monitoren en beoordelen. De RCI geeft op basis van 68 indicatoren een beeld van het concurrentievermogen van de regio's.

De editie 2022 van de RCI beslaat een volledig herziene methode en past een herberekening toe ten opzichte van de vorige edities. De nu gepubliceerde RCI 2.0 bestaat uit drie subindicatoren (Basis, Efficiëntie en Innovatie) en uit 11 pijlers met betrekking tot de verschillende aspecten van het concurrentievermogen: Instellingen, Macro-economische stabiliteit, Infrastructuur, Gezondheid, Basisonderwijs, Hoger onderwijs, opleiding en een leven lang leren, Efficiëntie van de arbeidsmarkt, Marktomvang, Technologische paraatheid, Verbetering van het bedrijfsleven en Innovatie.

De RCI 2.0 is gebaseerd op de statistische NUTS 2-regio's (nomenclatuur van territoriale eenheden voor de statistiek). Alle indicatoren dateren van vóór de oorlog in Oekraïne. Dit is de eerste editie van de RCI zonder het Verenigd Koninkrijk.

Minder ontwikkelde regio's halen achterstand in
Tussen de editie 2016 en de editie 2022 van de RCI is het regionale concurrentievermogen in de minder ontwikkelde regio's toegenomen, maar in de overgangsregio's is het beeld meer gemengd. De meer ontwikkelde regio's presteren nog steeds het best en de slechtste resultaten zijn nog steeds geconcentreerd in de minst ontwikkelde regio's van de oostelijke EU-lidstaten.

In alle regio's in de oostelijke EU-lidstaten is het concurrentievermogen tussen de edities 2016 en 2019 toegenomen, maar in de zuidelijke EU-regio's – waar het concurrentievermogen ook relatief laag is – was het beeld gemengd. Tussen de edities 2019 2022 hebben de meeste oostelijke EU-regio's hun achterstand verder ingehaald, onder meer in de Baltische Staten, Kroatië, Hongarije, Polen en Slovenië. In sommige delen van Tsjechië, Roemenië, Slowakije en Bulgarije is het verschil met het EU-gemiddelde echter groter geworden.

In het zuiden van de EU scoren de regio's in Portugal, Spanje en het grootste deel van Griekenland beter (in Griekenland weliswaar vanuit een zeer zwakke uitgangspositie), maar in de meeste regio's in Italië en Cyprus is het verschil met het EU-gemiddelde groter geworden.

Hoofdstedelijke regio's bijna altijd de meest concurrerende regio
Behalve in Duitsland, Italië en Nederland zijn de hoofdstedelijke regio's in alle lidstaten de meest concurrerende regio's. De kloof met de andere regio's is soms groot en zelfs bijzonder groot in Frankrijk, Roemenië en Slowakije.

In meer concurrerende landen is de kloof tussen de hoofdstedelijke regio en de andere regio's doorgaans kleiner. Het is daarom belangrijk dat de beleidsmaatregelen en investeringen van de overheid bijdragen tot opwaartse convergentie. Minder concurrerende regio’s kunnen dan aan concurrentievermogen winnen en hun achterstand inhalen zonder dat de meest concurrerende regio's aan concurrentievermogen inboeten.

Voordelen voor meer concurrerende regio's
In meer concurrerende regio's is het bbp per hoofd van de bevolking hoger. In deze regio’s blijken volgens de RCI de randvoorwaarden voor vrouwen beter. Ze kunnen betere resultaten behalen en er zijn minder jonge vrouwen die niet werken en geen onderwijs of opleiding volgen. Ook zijn meer concurrerende regio's aantrekkelijk voor pas afgestudeerden want ze vinden er gemakkelijker werk.

Belang van cohesiebeleid
Uit de resultaten van de RCI 2.0 blijkt dat EU-regio's nog steeds EU-steun nodig hebben om hun regionale concurrentievermogen in de EU te verbeteren en de kloof met andere regio's te verkleinen. Het cohesiebeleid is het belangrijkste beleidsinstrument van de EU om regio's bij investeringen op het gebied van werkgelegenheid, concurrentievermogen, economische groei en duurzame ontwikkeling te ondersteunen en de levenskwaliteit van de burgers te verbeteren.

Meer informatie:
Persbericht Europese Commissie
Website Commissie: open gegevensplatform over het cohesiebeleid
ECER-dossier: Begroting- Meerjarenbegroting- Cohesie, veerkracht en waarde