Europese Commissie wordt transparanter

Contentverzamelaar

Europese Commissie wordt transparanter

Eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans heeft laten weten dat alle bijeenkomsten met lobbyisten gepubliceerd moeten worden. Commissarissen en hooggeplaatste EU-ambtenaren mogen enkel nog spreken met lobbyisten die geregistreerd staan in het lobbyregister. Er komt meer openheid over de TTIP-onderhandelingen. Ook is de Commissie van plan meer interne documenten openbaar te maken als gevolg van de Mastercard-zaak.

Het vergroten van de transparantie binnen de Europese Unie was een van de tien prioriteiten die Commissievoorzitter Juncker in juli noemde in een toespraak voor het Europees Parlement. De komende weken lijkt hieraan gevolg te worden gegeven.

Hoewel de plannen nog besproken moeten worden in het college van commissarissen, heeft Timmermans toegelicht hoe de vernieuwingen er in grote lijnen uit gaan zien. Hij gaf aan dat de verhouding tussen bestuur en burger er niet meer een is van vanzelfsprekend vertrouwen. Het bestuur moet aantonen dat ze het vertrouwen van de burger waard is en dat is precies wat de Commissie de burger wil laten zien, aldus Timmermans. Per 1 december zal daarom over alle ontmoetingen met lobbyisten informatie op de websites van de commissarissen geplaatst worden. Daarnaast mag er alleen gesproken worden met lobbyisten die geregistreerd staan in het lobbyregister. Bovendien heeft Timmermans aangegeven dat ook de hoofden van de directoraten-generaal en de leden van kabinetten van commissarissen onder de nieuwe regels zullen vallen. Het kabinet van een commissaris zorgt voor de politieke ondersteuning van de commissaris.

Van volledige openheid over lobbyisten is evenwel nog geen sprake. Immers, de nieuwe regels gelden alleen voor de top van de ambtelijke en politieke ketens. Hoge EU-ambtenaren, niet zijnde DG’s, hoeven hun afspreken niet te openbaren en kunnen ook nog steeds afspreken met niet-geregistreerde lobbyisten. Ook komt er geen onafhankelijke toezichthouder, maar ligt de verantwoordelijkheid bij de betrokkenen zelf. Toch blijft het een grote stap. De Commissie probeert met deze stappen het voortouw te nemen in het transparanter maken van de Europese Unie. Eerste vicevoorzitter Timmermans gaf gisteren aan dat hij hoopte dat ook de leden van het Europees Parlement het voorbeeld van de Commissie zouden volgen.

Commissaris voor Handel Malmström gaf daarnaast aan dat de Commissie van plan is om alle leden van het Europees Parlement toegang te verschaffen tot documenten met betrekking tot de onderhandelingen over het handelsverdrag met de VS (Transatlantic Trade and Investment Pact, ook wel bekend als TTIP). Nu hebben nog slechts enkele parlementsleden toegang tot die documenten. Ook hebben de commissarissen de mogelijkheid besproken om conceptteksten openbaar te maken. De onderhandelingen over TTIP worden met aandachtig gevolgd door verontruste burgers en belangenorganisaties. Malmström beseft dit en hoopt dat onder andere meer transparantie het wantrouwen weg kan nemen.

Commissaris voor Mededinging Vestager sluit zich aan in deze rij naar aanleiding van de verloren Mastercard-zaak. In deze zaak oordeelde het Hof dat een EU-instelling niet enkel kan verwijzen naar het feit dat documenten afkomstig zijn van derde partijen of op het achterwege blijven van een besluit. Die argumenten zijn zonder nadere onderbouwing niet genoeg om aan te nemen dat het besluitvormingsproces ernstig zou worden ondermijnd. In deze zaak vroeg Mastercard om vijf onderzoeksrapporten van het Nederlandse bedrijf EIM die als onderbouwing dienen voor een voorstel voor een verordening over creditcardbetalingen. De Commissie moet volgens het Hof goed onderbouwen waarom het vrijgeven van documenten het besluitvormingsproces zou ondermijnen of de commerciële belangen van derden zou schaden. Kan of doet de Commissie dit niet, dan moeten de documenten openbaar gemaakt worden. De Commissie beraadt zich nu over de gevolgen van deze uitspraak voor haar huidige beleid. Naar verwachting zal de Commissie ook met betrekking tot documenten die dienen ter onderbouwing van regelgevingsvoorstellen overgaan tot meer openbaarheid op dit vlak.