Interne markt open voor notarissen

Volgens de Commissie hadden België, Frankrijk, Luxemburg, Oostenrijk, Duitsland en Griekenland het EU-recht geschonden, omdat in deze landen alleen eigen onderdanen het beroep van notaris uit mochten oefenen. De Commissie achtte dit vereiste in strijd met de vrijheid van vestiging. Volgens de lidstaten was de nationaliteitseis gerechtvaardigd, omdat een notaris openbaar gezag uitoefent. Voor de uitoefening van openbaar gezag is een uitzondering gemaakt op de vrijheid van vestiging in artikel 51 VWEU.

Het Hof van Justitie toetst of een notaris openbaar gezag uitoefent door te kijken naar de taken en bevoegdheden van een notaris. In alle lidstaten is de belangrijkste taak van een notaris het opstellen van authentieke aktes, die als bewijsmiddel gebruikt kunnen en soms zelfs moeten worden. Daarnaast nemen notarissen in sommige gevallen de rechter werk uit handen, bijvoorbeeld bij een beslaglegging of bij een executieveiling. Het Hof ziet echter geen van deze werkzaamheden als de uitoefening van openbaar gezag. De notaris is namelijk altijd afhankelijk van de wil van partijen en staat onder toezicht van de rechter. Een notaris kan dus geen eigen beslissingen opleggen aan anderen.

Ook in andere kenmerken van het notarisambt ziet het Hof van Justitie verschillen met instanties die openbaar gezag uitoefenen. Zo is bij notarissen sprake van concurrentie. Verder is een notaris zelf aansprakelijk voor schade die ontstaat als hij bij zijn werkzaamheden een fout maakt.

Het Hof komt dus tot de conclusie dat de werkzaamheden van notarissen in de verschillende lidstaten niet aangemerkt kunnen worden als uitoefening van openbaar gezag. Door in hun nationale wetgeving een nationaliteitsvereiste op te nemen voor notarissen, hebben de zes lidstaten het EU-recht geschonden.

De zaken over de notarissen zijn relevant voor Nederland, aangezien ook in de Nederlandse wetgeving op dit moment een nationaliteitseis voor notarissen is opgenomen. De Commissie is tegen Nederland ook een inbreukprocedure gestart bij het EU-Hof. Klik hier voor dat verzoek.