Nederland als EU-Voorzitter is 'honest broker'

Contentverzamelaar

Nederland als EU-Voorzitter is 'honest broker'

De besluitvorming in Brussel moet zo succesvol mogelijk verlopen. Daarom moet het land dat het EU-voorzitterschap van de Raad bekleedt een onpartijdige en eerlijke bemiddelaar zijn. Maar waar staat dat precies en wat betekent dat voor de informatievoorziening aan het parlement? Het kabinet zond het antwoord op deze vragen aan de Kamer.

De Voorzitter van de vaste commissie voor Europese Zaken verzocht de minister van Buitenlandse Zaken een toelichting te geven op de grondslag waarop het kabinet in de hoedanigheid van EU-voorzitter zijn rol als ‘honest broker’ baseert en welke consequenties deze positie heeft voor de informatiepositie en controlerende rol van de Tweede Kamer. De Kamer heeft eerder al van de Minister van Financiën een toelichting ontvangen over de Nederlandse positiebepaling in de Raad gedurende het Nederlandse EU-voorzitterschap, in antwoord op het verzoek van de Kamer naar aanleiding van de bespreking van het BNC-fiche Actieplan ter versterking van de strijd tegen terrorismefinanciering (kenmerk 2016-0000028978).

De passage over het voorzitterschap, zoals ook eerder in de Staat van de Unie 2016 is weergegeven, gaat om de rol van het voorzitterschap als een betrouwbare en efficiënte bemiddelaar die compromissen smeedt tussen 28 lidstaten onderling en tussen de Raad en de overige EU-instellingen ( Kamerstuk 34 166 en 34 139 Nr 22).

Verschillende bepalingen in het verdrag (o.a. art. 16, lid 9 VEU art. 236 VWEU), het secundaire recht (o.a. besluiten 2009/881/EU en 2009/908/EU) en het Reglement van orde van de Raad gaan in op de rol en de taken van het voorzitterschap van de Raad. Zo staat in artikel 20 van het Reglement van Orde dat het voorzitterschap toeziet op het goede verloop van de besprekingen. Het voorzitterschap is echter niet iets van formele regels alleen, het gaat ook om conventies, gebruiken en verwachtingen van de overige lidstaten en de instellingen.

De rol en taken van de voorzitter worden nader uitgewerkt in de Handleiding voor het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie, opgesteld door het Secretariaat-Generaal van de Raad (hoofdstuk 1, paragraaf 3). Onder het kopje “Het voorzitterschap is neutraal” is opgenomen: “Het voorzitterschap moet, per definitie, neutraal en onpartijdig zijn. Het treedt bij de besprekingen op als bemiddelaar en mag derhalve noch de eigen voorkeuren noch die van een bepaalde lidstaat voortrekken. Dit betekent dat met alle naar voren gebrachte standpunten naar behoren rekening wordt gehouden en dat zij op hun merites worden beoordeeld.”

Ook op de website van de Raad wordt nadrukkelijk stilgestaan bij de neutrale rol van het voorzitterschap: “Het voorzitterschap speelt een voortrekkersrol bij de werkzaamheden van de Raad inzake EU-wetgeving en zorgt daarbij voor de continuïteit van de EU-agenda, ordelijke wetgevingsprocessen en samenwerking tussen de lidstaten. Daarom moet het voorzitterschap optreden als een eerlijke en neutrale bemiddelaar.”

Het optreden van het Voorzitterschap van de Raad als ‘honest broker’ wordt algemeen aanvaard als noodzakelijk en onmisbaar voor het succesvol verloop van de besluitvorming. Andere lidstaten moeten hierop kunnen vertrouwen. Nederland verwacht dit ook van de lidstaten die na Nederland het EU-voorzitterschap zullen bekleden. Uiteraard vervult de Voorzitter deze functie op pro-actieve wijze in het licht van de huidige uitdagingen in de Unie.

Het bovenstaande laat onverlet dat de lidstaat Nederland in de beraadslagingen van de Raad een nationaal standpunt kan uitdragen, en dat waar nodig ook zal doen. Het kabinet blijft immers het Nederlandse belang in het oog houden. Het kabinet zal eventuele besluiten daartoe samen met de Kamer steeds zorgvuldig wegen.

De afspraken van de Kamer met het kabinet ten aanzien van de informatievoorziening blijven onverkort van kracht tijdens het voorzitterschap. De Kamer blijft derhalve BNC-fiches ontvangen. In deze fiches geeft het kabinet zijn appreciatie van die voorstellen weer. Daarnaast wordt de Kamer op de hoogte gehouden van de Raden via geannoteerde agenda’s, algemene overleggen en verslagen. Daar waar de Kamer daarom heeft verzocht, wordt de Kamer tevens via aanvullende Kamerbrieven op de hoogte gehouden van het besluitvormingsproces binnen de Europese Unie.

Meer info: Kamerbrief over de rol van EU-voorzitter in de Raad van de EU (14 april 2016)