Nieuwe EU-regels voor investeringsgeschillen

Contentverzamelaar

Nieuwe EU-regels voor investeringsgeschillen

De nieuwe EU-interne regeling voor de aanpak van geschillen in het kader van investeringsovereenkomsten van de EU met haar handelspartners is in het EU-Publicatieblad verschenen. Deze verordening regelt de procesvertegenwoordiging en de financiële verantwoordelijkheid van de EU en de lidstaten bij toekomstige arbitragegeschillen tussen investeerders en staten.

Het gaat om Verordening (EU) nr. 912/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 23 juli 2014 tot vaststelling van een kader voor het regelen van de financiële verantwoordelijkheid in verband met scheidsgerechten voor de beslechting van geschillen tussen investeerders en staten die zijn ingesteld bij internationale overeenkomsten waarbij de Europese Unie partij is (PB 2014, L 257 van 28.8.2014, blz. 121–134)

De verordening vormt het interne kader van de EU voor de aanpak van toekomstige geschillen tussen investeerders en staten. Deze geschillen worden doorgaans gevoerd voor zgn. arbitragetribunalen of scheidsgerechten, met voorbijgaan van de nationale rechterlijke instanties. De verordening bepaalt wie het meest aangewezen is om de belangen van de EU en de lidstaten te behartigen in alle investeringsgeschillen (investor-to-state dispute settlement, ISDS) in handelsovereenkomsten van de EU en in het Verdrag inzake het Energiehandvest. De nieuwe regels stellen ook de beginselen vast voor de verdeling van eventuele kosten of schadevergoeding. De lidstaten zullen zelf de verdediging voeren in alle geschillen over hun eigen maatregelen en de EU zal maatregelen op EU-niveau verdedigen. In bijzondere gevallen kan de EU verweer voeren namens een lidstaat, mits die lidstaat stevige garanties geeft voor de nakoming van de financiële consequenties. In alle gevallen zal sprake zijn van nauwe samenwerking en transparantie binnen de EU, de lidstaten en de EU-instellingen.
Om uniforme voorwaarden voor de tenuitvoerlegging van deze verordening te waarborgen, worden aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden verleend met gebruikmaking van de raadplegingsprocedure uit de Comitologie-verordening.

EU-investeringsbeleid

De regels zijn een belangrijke bouwsteen van het gemeenschappelijk EU-investeringsbeleid. Sinds het Verdrag van Lissabon maken investeringen deel uit van de gemeenschappelijke handelspolitiek van de EU - een exclusieve bevoegdheid van de EU (artikel 207 EU-Werkingsverdrag). Als gevolg hiervan onderhandelt de Europese Commissie nu ook over de investeringscomponent van handelsovereenkomsten namens de Europese Unie.

De mogelijkheid van geschilbeslechting tussen een investeerder en een staat is het gebruikelijke handhavingsmechanisme in investeringsbeschermingsovereenkomsten. Er zijn momenteel 3000 bilaterale investeringsovereenkomsten van kracht wereldwijd. Meer dan 1400 zijn gesloten door de EU-lidstaten. De overgrote meerderheid bevat een ISDS-regeling, als een onmisbaar handhavingsmechanisme voor bedrijven die investeren in derde landen. Investeerders uit de EU zijn de meest frequente gebruikers van ISDS wereldwijd.

De EU onderhandelt momenteel over investeringsbescherming en ISDS in een aantal overeenkomsten, en is partij bij het ​​Verdrag inzake het Energiehandvest, dat ook voorziet in investeringsbescherming en ISDS. Als onderdeel van haar investeringsbeleid streeft de EU naar flinke verbeteringen in de bestaande ISDS door meer transparantie, controleerbaarheid en voorspelbaarheid te eisen. In haar overeenkomsten neemt de EU stevige verplichtingen op inzake transparantie (openbaarheid van alle documenten en hoorzittingen), voorzieningen tegen het misbruik van het systeem en bepalingen inzake onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de scheidsrechters.

De nieuwe verordening heeft zal bijdragen aan transparantie in de geschillen tussen investeerders en staten die voortvloeien uit toekomstige EU-overeenkomsten, door te voorzien in nauw overleg en informatie-uitwisseling tussen de Commissie, de lidstaten en het Europees Parlement.

Waar door de EU met niet-EU-landen verdragen met een investeringsbeschermingscomponent worden afgesloten, zullen zij bilaterale investeringsbeschermingsovereenkomsten van de lidstaten met dezelfde niet-EU-landen vervangen.

Wanneer zullen de nieuwe regels worden toegepast?

Hoewel de verordening op 17 september 2014 in werking zal treden, zal de regeling pas worden toegepast nadat een geschil tussen een investeerder en een staat is ontstaan onder een EU-akkoord met een ISDS-mechanisme​​.

De Europese Unie is partij bij het ​​Verdrag inzake het Energiehandvest, dat bepalingen bevat over investeringsbescherming en ISDS. De Europese Commissie onderhandelt momenteel over investeringen, met inbegrip van de investeringsbescherming, met China en Myanmar. De Commissie is ook in onderhandeling over investeringen in het kader van de totstandkoming van vrijhandelsovereenkomsten met Canada, India, Japan, Marokko, Singapore, Thailand, Vietnam en de Verenigde Staten.