Parapluverdrag EU-VS over gegevensbescherming ondertekend

Contentverzamelaar

Parapluverdrag EU-VS over gegevensbescherming ondertekend

De VS en de EU hebben het ‘Parapluverdrag’ over de bescherming van persoonsgegevens ondertekend. Dit verdrag biedt een minimumniveau van bescherming voor Europese persoonsgegevens die met de VS worden uitgewisseld in het kader van strafrechtelijke handhaving.

De volledige naam van het op 2 juni 2016 ondertekende ‘Parapluverdrag’ of de ‘Umbrella Agreement’ is het ‘Verdrag tussen de Verenigde Staten van Amerika en de Europese Unie inzake de bescherming van persoonsgegevens met betrekking tot het voorkomen, onderzoeken, opsporen en vervolgen van strafbare feiten’ . Het verdrag biedt geen juridische grondslag voor gegevensuitwisseling, maar geeft minimumnormen voor de bescherming van persoonsgegevens die op basis van andere verdragen uitgewisseld worden. Het biedt als het ware een ‘beschermingsparaplu’. Het gaat om persoonsgegevens die uitgewisseld worden in het kader van preventie, onderzoek, opsporing of vervolging van strafrechtelijke feiten, waaronder terrorisme. Het verdrag is van toepassing op alle bestaande en toekomstige verdragen tussen de EU en de VS en tussen de VS en één van de lidstaten van de EU. Hierbij kan worden gedacht aan de verdragen over passagiersgegevens, bankgegevens of het bilaterale verdrag tussen Nederland en de VS over wederzijdse rechtshulp in strafzaken. Het Parapluverdrag wijzigt de bestaande verdragen niet, maar geeft een aanvulling op de vereisten voor de verwerking van overgedragen gegevens en de rechten van de betrokken personen. Dit betekent bijvoorbeeld dat Europese burgers op dezelfde wijze als Amerikaanse burgers toegang krijgen tot de rechter of ander instanties bij klachten over de bescherming van hun persoonsgegevens.

De bepaling in het Parapluverdrag over toegang tot de rechter (artikel 19) is alleen van toepassing op  EU-burgers. Dit is nauwer dan het toepassingsbereik van het EU Handvest voor de grondrechten, dat van toepassing is op iedereen die aanwezig is op Europees grondgebied. De Europese Toezichthouder Gegevensbescherming (EDPS) heeft hier kritiek op geleverd in zijn advies aan de Commissie. De Commissie meent echter dat de regeling in het Parapluverdrag in overeenstemming is met het EU-recht, inclusief het Handvest. Hierbij wijst zij ook op de rechtsgangen in het Amerikaanse recht die onafhankelijk van het Parapluverdrag beschikbaar zijn. Bovendien geeft de Commissie aan dat het Parapluverdrag een aanzienlijke verbetering is van de bescherming van persoonsgegevens ten opzichte van de huidige situatie. De Nederlandse regering en de overige lidstaten, verenigd in de Raad, sluiten zich bij het oordeel van de Commissie en ondersteunen het bereikte resultaat.

Op grond van de inhoud van het Parapluverdrag is beoordeeld of de Unie exclusief bevoegd is om het verdrag te sluiten of dat de lidstaten mede-bevoegd zijn het verdrag te sluiten. Het kabinet deelt de opvatting van de Commissie en de Raad dat de Europese Unie exclusief bevoegd is, omdat sluiting van het verdrag gemeenschappelijke regels kan aantasten of de strekking daarvan kan wijzigen (artikel 3, tweede lid, EU-Werkingsverdrag). Ook bevat het verdrag geen verplichtingen voor de lidstaten om gegevens te verstrekken aan de VS.  Dit betekent dat het verdrag alleen op Europees niveau hoeft te worden geratificeerd en dat er geen goedkeuring van de nationale parlementen nodig is.

Voordat het verdrag in werking kan treden moet het worden goedgekeurd door het Europees Parlement.

Meer info: