Prejudiciële spoedprocedure in werking

Contentverzamelaar

Prejudiciële spoedprocedure in werking

De gevoeligste vragen van nationale rechters over de ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid kunnen vanaf nu versneld beantwoord worden: op 1 maart is de prejudiciële spoedprocedure in werking getreden. Deze nieuwe procedure onderscheidt zich in een aantal aspecten van de bestaande prejudiciële procedure, zo zijn de betrokkenen bij schriftelijke procedure beperkt en verloopt de procedure voornamelijk elektronisch.

Pers en Voorlichting
INFORMATIE VOOR DE PERS nr. 12/08
3 maart 2008

EEN NIEUWE PROCEDURE VOOR DE RUIMTE VAN VRIJHEID, VEILIGHEID EN RECHTVAARDIGHEID: DE PREJUDICIËLE SPOEDPROCEDURE

De ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid is een van de beleidsterreinen waarin de laatste jaren intensief wetgeving is uitgevaardigd. Zo zijn nieuwe teksten aangenomen die bij de nationale rechters soms delicate vragen oproepen betreffende de uitlegging of de geldigheid van het gemeenschapsrecht. In dit domein, net als in elk ander domein, is het essentieel dat de gemeenschapsregels eenvormig worden toegepast op het gehele grondgebied van de Unie.

Een van de taken van het Hof van Justitie bestaat er juist in, tot deze eenvormige toepassing bij te dragen via het mechanisme van de prejudiciële procedure. Aangelegenheden betreffende de ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid als bedoeld in titel VI van het Verdrag betreffende de Europese Unie (politiële en justitiële samenwerking in strafzaken) en in titel IV van het derde deel van het EG-Verdrag (visa, asiel, immigratie en andere beleidsterreinen die verband houden met het vrije verkeer van personen, met name justitiële samenwerking in burgerlijke zaken), zijn echter vaak spoedeisend. Op deze spoedeisendheid kan de gewone prejudiciële procedure, die gemiddeld anderhalf jaar duurt, geen antwoord bieden, met name doordat er veel betrokkenen zijn en de vertaling van de opmerkingen die elke lidstaat zo hij dat wenst kan maken, beperkingen impliceert. Daardoor kunnen de nationale rechters worden ontmoedigd om zich in dit soort geschillen tot het Hof te wenden.

Daarom heeft het Hof, op verzoek van de Raad, voorgesteld om een nieuwe procedure in te voeren: de prejudiciële spoedprocedure . Deze procedure, die vanaf 1 maart 2008 van toepassing is, moet het Hof in staat stellen, de gevoeligste vragen betreffende de ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid binnen een aanzienlijk verkorte termijn te behandelen. Het gaat bijvoorbeeld om situaties waarin een persoon van zijn vrijheid is beroofd, wanneer het antwoord op de opgeworpen vraag van doorslaggevende betekenis is voor de beoordeling van de rechtspositie van de persoon die zich in hechtenis bevindt of van zijn vrijheid is beroofd, of wanneer in een geschil betreffende ouderlijk gezag of voogdij de bevoegdheid van de rechter bij wie het geding op grond van het gemeenschapsrecht aanhangig is gemaakt, afhangt van het antwoord op de prejudiciële vraag.

Drie wezenlijke kenmerken onderscheiden deze nieuwe procedure van de gewone prejudiciële procedure.

Ten eerste wordt in de prejudiciële spoedprocedure met het oog op een snelle afhandeling een onderscheid gemaakt tussen de betrokkenen die aan de schriftelijke behandeling mogen deelnemen, en de betrokkenen die het recht hebben om aan de mondelinge behandeling deel te nemen. In deze nieuwe procedure mogen immers alleen de partijen in het hoofdgeding, de lidstaat van de verwijzende rechter, de Europese Commissie en, in voorkomend geval, de Raad en het Europees Parlement wanneer een van hun handelingen in het geding is, in de procestaal en binnen een korte termijn schriftelijke opmerkingen indienen. De andere belanghebbenden en met name de andere lidstaten dan de lidstaat van de verwijzende rechter hebben dat recht niet, maar zij worden uitgenodigd op een terechtzitting waarop zij desgewenst mondelinge opmerkingen kunnen maken over de vragen van de nationale rechter en over de ingediende schriftelijke opmerkingen.

Ten tweede worden de zaken die deze nieuwe procedure volgen, intern aanzienlijk sneller behandeld aangezien alle zaken betreffende de ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid, zodra zij bij het Hof inkomen, worden toegewezen aan een kamer met vijf rechters, die speciaal wordt aangewezen om gedurende een jaar deze zaken te selecteren en te behandelen. Wanneer deze kamer beslist om het verzoek tot toepassing van de spoedprocedure toe te wijzen, doet zij uitspraak kort na de terechtzitting, na de advocaat-generaal te hebben gehoord.

Ten slotte verloopt de procedure, om de vereiste snelle behandeling te verzekeren, in de praktijk hoofdzakelijk elektronisch. Voor zover mogelijk wordt van elektronische communicatiemiddelen gebruik gemaakt bij de contacten tussen het Hof en de nationale rechters, de partijen in het hoofdgeding, de lidstaten en de gemeenschapsinstellingen.
Met deze belangrijke aanpassingen van de prejudiciële procedure wenst het Hof in te spelen op de mogelijke spoedeisendheid van geschillen betreffende de ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid.

Het Hof geeft op zijn website praktische aanwijzingen in een informatienota voor de nationale rechters.