Vakbondsacties mogelijk in strijd met EG-recht

Zaak C-438/05, ITF

Een Finse ferrymaatschappij (Viking) besloot om een veerboot die onder Finse vlag voer, onder Estse vlag te laten varen. Daardoor zouden lagere lonen kunnen worden betaald aan de bemanning. Een vakbond en een internationale federatie van vakbonden riepen op tot stakingsacties. Viking verzocht de Engelse rechter de stakingsacties te verbieden. Dit verzoek werd toegewezen. In hoger beroep heeft de Engelse rechter het Hof gevraagd of de bepaling van het EG-Verdrag inzake vrijheid van vestiging ook kunnen worden ingeroepen in een geschil tussen particuliere partijen en, zo ja, of collectieve acties in strijd zijn met deze bepalingen indien deze acties de werkgever belemmeren in de mogelijkheid om zich in een andere lidstaat te vestigen (in dit geval door het “omvlaggen” van een veerboot).

Het Hof stelt vast dat collectieve acties niet naar hun aard zijn uitgezonderd van de verdragsbepalingen inzake vrijheid van vestiging. Deze bepalingen kunnen worden ingeroepen in een geschil tussen particuliere partijen betreffende arbeidsvoorwaarden. Het Hof overweegt dat collectieve acties een verboden belemmering van de vrijheid van vestiging kunnen vormen. Dergelijke acties kunnen niettemin gerechtvaardigd zijn als daarmee het doel van de bescherming van werknemers wordt nagestreefd. Dat is het geval indien arbeidsplaatsen- of voorwaarden op het spel staan of ernstig in gevaar zijn. Daarnaast moeten de acties geschikt zijn voor de verwezenlijking van dat doel en niet verder gaan dan daarvoor noodzakelijk is. Uit het arrest volgt dat vakbonden bij het plannen van collectieve acties (ook) rekening met deze voorwaarden dienen te houden.