Verdrag van Lissabon in Kafkaiaans drama?

Contentverzamelaar

Verdrag van Lissabon in Kafkaiaans drama?

De burcht in Praag is de laatste halte die het Verdrag van Lissabon moet passeren voor het verdrag in werking kan treden. President Klaus weigert nog steeds zijn handtekening te zetten onder de Tsjechische ratificatie-akte. Eerder was hij vooral kritisch over het democratisch gehalte van de EU en verwees hij naar lopende klachtprocedures bij het Tsjechische constitutionele hof, maar nu heeft hij hiernaast ook nog een extra eis bij het Verdrag gesteld. Zijn actie leidt tot nieuwe eisen bij Slowakije en Hongarije.

Het constitutionele hof in Brno zal pas volgende week een beslissing nemen over de klachten die er zijn aangebracht tegen het Verdrag van Lissabon. De klachten zijn ingediend door een groep senatoren die vinden dat het Verdrag en de ratificatie niet in overeenstemming zijn met de Tsjechische grondwet. Het is onduidelijk hoe het scenario bij het Hof gaat verlopen. Normaal gesproken komt het Hof binnen twee dagen na de hoorzitting met een standpunt over het verdere verloop van de procedure. Omdat het oordeel van het Hof pas na de Europese Raad van 29 en 30 oktober 2009 zal komen, is het tijdens deze bijeenkomst nog steeds onzekerheid over het Verdrag.

Ook als het Tsjechische Hof de klachten verwerpt, dan is het nog steeds aan de Tsjechische president Klaus om de ratificatie te ondertekenen. Hij heeft onlangs laten weten dat hij een nieuwe eis heeft. Hij wil voorkomen dat het EU-Handvest Grondrechten zou kunnen worden toegepast op de mogelijke aanspraken van ‘Vertriebenen’ op Duits bezit in Tsjechië dat is achtergelaten toen na de oorlog ongeveer 3 miljoen Duitsers Tsjechië moesten verlaten.

De kwestie met betrekking tot de zogenoemde ‘Benes-decreten’, die ook speelde tijdens de toetreding van Tsjechië tot de EU, ligt in Tsjechië erg gevoelig. In 2002 weigerde het Tsjechische parlement unaniem om de decreten te herroepen met het oog op de toetreding tot de EU. In navolging van deze actie van Klaus eist Slowakije dezelfde behandeling. Hongarije heeft hierop aangegeven dat een referentie aan nationale regelgeving (zoals de Benes-decreten) in het Verdrag van Lissabon onbespreekbaar is.

De Tsjechische regering heeft aangekondigd het punt te willen bespreken tijdens de Europese Raad van 29 en 30 oktober 2009. De Europese Raad zal zich eerst over deze kwesties moeten buigen, voordat de leiders toekomen aan de voorbereidingen op de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon Het is nog niet duidelijk op welke manier de Tsjechische regering vorm wil geven aan de wens van president Klaus.

Over de verschillende scenario’s die zich door deze ontwikkelingen kunnen ontrollen heeft de regering een brief aan de Tweede Kamer gestuurd. Uitstel van de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon zou onder andere betekenen dat de benoeming van een nieuwe Commissie volgens de regels van het Verdrag van Nice moet geschieden. In dat geval zouden niet meer alle lidstaten een Commissaris krijgen in de nieuwe Commissie. Het is nog onduidelijk welke lidstaat buiten de boot zal vallen als Tsjechië de ratificatie van het Verdrag van Lissabon ophoudt.