Voorstel van de Commissie voor een herziening van de EU-richtlijnen inzake luchtkwaliteit

Contentverzamelaar

Voorstel van de Commissie voor een herziening van de EU-richtlijnen inzake luchtkwaliteit

Het voorstel bepaalt dat tussentijdse EU-normen inzake luchtkwaliteit voor 2030 moeten worden vastgesteld die beter aansluiten bij de richtsnoeren van de Wereldgezondheidsorganisatie. Daarnaast schrijft het voorstel voor dat lidstaten ervoor moeten zorgen dat mensen die gezondheidsschade lijden als gevolg van luchtverontreiniging, recht op compensatie hebben wanneer de EU-regels inzake luchtkwaliteit zijn geschonden.

Achtergrond

De EU-richtlijnen betreffende de luchtkwaliteit (richtlijn 2004/107 en richtlijn 2008/50) maken deel uit van een uitgebreid beleidskader voor schone lucht dat op drie belangrijke pijlers berust. De eerste pijler bestaat uit de richtlijnen betreffende de luchtkwaliteit zelf, waarin kwaliteitsnormen worden vastgesteld voor de concentratieniveaus van 12 luchtverontreinigende stoffen. De tweede pijler is de richtlijn inzake de beperking van de nationale emissies van bepaalde luchtverontreinigende stoffen (de NEP-richtlijn), waarin voor elke lidstaat verbintenissen zijn vastgelegd om de emissies van belangrijke luchtverontreinigende stoffen en hun precursoren te beperken, waarbij binnen de EU wordt opgetreden om tot een gezamenlijke vermindering van de grensoverschrijdende verontreiniging te komen. De derde pijler bestaat uit richtlijnen en verordeningen met emissienormen voor belangrijke bronnen van luchtverontreiniging, zoals wegvoertuigen, huishoudelijke verwarmingsinstallaties en industriële installaties.

In november 2019 publiceerde de Commissie haar geschiktheidscontrole van de richtlijnen inzake luchtkwaliteit. Zij concludeerde dat de richtlijnen gedeeltelijk doeltreffend zijn geweest in het verbeteren van de luchtkwaliteit en het bereiken van luchtkwaliteitsnormen, maar dat tot op heden niet alle doelstellingen ervan zijn bereikt. Op 26 oktober 2022 heeft de Commissie een voorstel voor een herziening van de EU-richtlijnen betreffende luchtkwaliteit gepresenteerd.

Bij de herziening van de richtlijnen worden de richtlijnen samengevoegd tot één richtlijn en wordt ernaar gestreefd:

  • de EU-luchtkwaliteitsnormen beter af te stemmen op de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO);
  • het wetgevingskader verder te verbeteren (bijvoorbeeld met betrekking tot sancties en voorlichting van het publiek);
  • de lokale autoriteiten beter te ondersteunen bij het tot stand brengen van schonere lucht door middel van betere bewaking van de luchtkwaliteit, modellering en plannen.

Inhoud van het voorstel

Het voorstel bepaalt dat tussentijdse EU-normen inzake luchtkwaliteit voor 2030 moeten worden vastgesteld die beter aansluiten bij de richtsnoeren van de Wereldgezondheidsorganisatie. Tegelijkertijd zal het voorstel de EU op weg helpen om de luchtverontreiniging uiterlijk 2050 tot nul terug te dringen in synergie met EU-inspanningen op het gebied van klimaatneutraliteit. Daartoe stelt de Commissie een regelmatige evaluatie van de normen inzake luchtkwaliteit voor: doel is de normen steeds opnieuw te beoordelen in het licht van de meest recente wetenschappelijke gegevens en maatschappelijke en technologische ontwikkelingen. Voorgesteld wordt de jaarlijkse grenswaarde voor de belangrijkste verontreinigende stof, namelijk fijnstof (PM2,5), met meer dan de helft te verlagen.

Dankzij de herziening hebben mensen die gezondheidsschade lijden als gevolg van luchtverontreiniging, recht op compensatie wanneer de EU-regels inzake luchtkwaliteit zijn geschonden. Ze hebben ook het recht zich door niet-gouvernementele organisaties te laten vertegenwoordigen via collectieve vorderingen om schadevergoeding. Het voorstel zal ook zorgen voor meer duidelijkheid over de toegang tot de rechter, doeltreffende sancties en betere en voor iedereen toegankelijke informatie over de luchtkwaliteit. Nieuwe wetgeving zal de lokale autoriteiten ondersteunen door de bepalingen inzake monitoring van de luchtkwaliteit, de modellering en de plannen ter verbetering van de luchtkwaliteit aan te scherpen.

Meer informatie: