Op deze pagina:
De Europese Raad geeft de nodige impulsen voor de ontwikkeling van de Europese Unie en bepaalt de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten. Het is van belang om te benadrukken dat de Europese Raad geen EU-wetgeving kan vaststellen (artikel 15, lid 1, EU-Verdrag). De belangrijkste bepalingen over de Europese Raad zijn te vinden in artikel 15 van het EU-Verdrag en de artikelen 235 en 236 van het EU-Werkingsverdrag.
De Europese Raad is samengesteld uit de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten. Ook de vaste voorzitter van de Europese Raad en de voorzitter van de Europese Commissie nemen deel. Daarnaast neemt de hoge vertegenwoordiger van de EU voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid deel aan de werkzaamheden van de Europese Raad (artikel 15, lid 2, EU-Verdrag). Verder kan de voorzitter van het Europees Parlement worden uitgenodigd om door de Europese Raad te worden gehoord (artikel 235, lid 2, EU-Werkingsverdrag).
Een lidstaat kan ervoor kiezen om zich te laten vertegenwoordigen door een andere lidstaat. Die lidstaat wordt dan gemachtigd om namens die lidstaat te stemmen in de Europese Raad (artikel 235, lid 1, eerste alinea, EU-Werkingsverdrag). Tijdens de Europese Raad van 18 december 2014 liet de Nederlandse premier zich bijvoorbeeld vertegenwoordigen door de Luxemburgse premier.
Naar boven
De Europese Raad wordt voorgezeten door een vaste voorzitter. Die voorzitter wordt met gekwalificeerde meerderheid voor een periode van tweeëneenhalf jaar gekozen. De voorzitter mag niet tegelijkertijd een nationaal mandaat uitvoeren. De voorzitter kan eenmalig worden herkozen voor een nieuwe termijn van tweeëneenhalf jaar. Indien de voorzitter verhinderd is of op ernstige wijze tekortschiet in zijn werkzaamheden, kan de Europese Raad het mandaat van de voorzitter met een gekwalificeerdere meerderheid beëindigen (artikel 15, lid 5, EU-Verdrag). De voorzitter van de Europese Raad heeft onder meer de volgende taken:
De Europese Raad komt minstens twee keer per zes maanden in een formele zitting bijeen. Indien nodig kan de voorzitter van de Europese Raad een buitengewone bijeenkomst van de Europese Raad bijeenroepen (artikel 15, lid 3, EU-Verdrag). De Raad Algemene Zaken (RAZ) heeft een belangrijke coördinerende en sturende rol bij de voorbereiding van de bijeenkomsten van de Europese Raad en de uitwerking ervan.
De Europese Raad beslist in de regel bij consensus (artikel 15, lid 4, EU-Verdrag). Als de Europese Raad zich met consensus uitspreekt betekent dat: zonder instemming, maar zonder het bezwaar van één van zijn leden naast zich neer te kunnen leggen. Dit brengt met zich mee dat elk lid van de Europese Raad door middel van een bezwaar een besluit kan verhinderen. Soms besluit de Europese Raad met (gekwalificeerde) meerderheid van stemmen. De vaste voorzitter van de Europese Raad en de voorzitter van de Europese Commissie nemen wel deel aan besluitvorming als wordt besloten met consensus, maar niet wanneer met (gekwalificeerde) meerderheid wordt besloten. De Hoge Vertegenwoordiger is geen lid van de Europese Raad en neemt dus ook niet deel aan de besluitvorming (noch bij consensus, noch bij gekwalificeerde meerderheid).
Onthouding van stemming door aanwezige of door andere lidstaten vertegenwoordigde leden van de Europese Raad vormt geen beletsel voor het vaststellen van beslissingen van de Europese Raad waarvoor unanimiteit is vereist (artikel 235, lid 1, derde alinea, EU-Werkingsverdrag).
De Europese Raad neemt besluiten, en eventueel kunnen deze besluiten ook rechtsgevolgen voor derden meebrengen. Alleen in dat geval staat daartegen beroep open bij het Hof van Justitie van de EU (artikel 263, eerste alinea, EU-Werkingsverdrag).
De Europese Raad geeft een belangrijke impuls aan de ontwikkeling van de Europese Unie. De Europese Raad stelt onder meer de algemene politieke beleidslijnen vast, draagt bij aan de verdere vormgeving van het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid en kan globale richtsnoeren aannemen voor het economisch en werkgelegenheidsbeleid.
Ook besluit de Europese Raad over een groot aantal andere onderwerpen. De Europese Raad heeft bijvoorbeeld een rol in de zogenaamde 'noodremprocedures' die gevolgd kunnen worden wanneer de behandeling van een bepaald voorstel door de Raad van Ministers op ernstige problemen in een lidstaat stuit (zie o.a. artikel 82, lid 3 en artikel 83, lid 3 van het EU-Werkingsverdrag). Daarnaast besluit de Europese Raad over wijzigingen van de EU-Verdragen (artikel 48 EU-Verdrag). Tenslotte speelt de Europese Raad een rol bij diverse benoemingen, zoals de benoeming van de Europese Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger (artikel 17, lid 7, derde alinea, EU-Verdrag)
De Eurotop is een informele bijeenkomst van de staatshoofden en regeringsleiders van de landen van de eurozone, de voorzitter van de Eurotop en de voorzitter van de Europese Commissie. De voorzitter van de Eurotop is de voorzitter van de Europese Raad. Verder neemt de voorzitter van de Europese Centrale Bank ook deel aan de besprekingen. De voorzitters van de Eurogroep en van het Europees Parlement kunnen worden uitgenodigd (artikel 12 van het Verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en bestuur (VSCB) in de Economische en Monetaire Unie).
De Eurotop heeft in 2012 een formele basis gekregen in het Verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en bestuur (VSCB) in de Economische en Monetaire Unie, maar kwam daarvoor al bijeen op basis van politieke afspraken. De bijeenkomsten van de Eurotop dragen bij tot het bepalen van strategische richtsnoeren voor het economisch beleid in de eurozone. De andere staatshoofden en regeringsleiders die partij zijn bij het VSCB nemen deel aan besprekingen van de Eurotop over het concurrentievermogen van de VSCB-partijen, de wijziging van de algehele architectuur van de eurozone en de grondregels die daarop in de toekomst van toepassing zullen zijn, alsmede, wanneer dit passend is en minimaal eenmaal per jaar, aan besprekingen betreffende specifieke aangelegenheden inzake de tenuitvoerlegging van het VSCB.
De bijeenkomsten van de Eurotop vinden minstens twee keer per jaar plaats. Indien mogelijk dienen deze toppen aansluitend op de bijeenkomsten van de Europese Raad in Brussel plaats te vinden. De bijeenkomsten van de Eurotop worden georganiseerd volgens een specifiek reglement van orde.
