C-82/16 K ea
Prejudiciële hofzaak
Zie bijlage rechts voor de verwijzingsuitspraak Klik hier voor het volledige dossier van het Hof van Justitie
Termijnen: Motivering departement: 15 april 2016 Concept schriftelijke opmerkingen: 01 mei 2016 Schriftelijke opmerkingen: 01 juni 2016 Trefwoorden: burgerschap; gezinshereniging; handvest grondrechten Onderwerp - Handvest grondrechten artikel 7 (recht op privéleven); artikel 24 (rechten van het kind); - VWEU artikel 20 (burgerschap); - Richtlijn 2004/38/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende het recht van vrij verkeer en verblijf op het grondgebied van de lidstaten voor de burgers van de Unie en hun familieleden, tot wijziging van verordening (EEG) nr. 1612/68 (enz); - Richtlijn 2008/115/EG van het Europees Parlement en de Raad van 16 december 2008 over gemeenschappelijke normen en procedures in de lidstaten voor de terugkeer van onderdanen van derde landen die illegaal op hun grondgebied verblijven
Zeven verzoekers in deze zaak: K A (Armeense, heeft een BEL vader), M Z (Rus, heeft een BEL vader), M J (Oegandese, BEL kinderen), N N N (Keniaanse, BEL kinderen), I O O (Nigeriaanse, BEL kinderen), R I (Albanese, BEL kinderen), A B (Guinees, duurzame relatie met BEL burger). Zij komen op tegen een beschikking waarmee de gevraagde gezinshereniging wordt geweigerd, tezamen met de aanzegging het grondgebied van BEL te verlaten. De reden voor afwijzing is in alle gevallen dat eerdere aanvragen van deze verzoekers zijn afgewezen en zij allen een inreisverbod opgelegd hebben gekregen. Verweerder (BEL Staat) wijst erop dat gedurende het inreisverbod (dat ingaat op de dag van betekening) verzoekers in BEL geen rechtsmiddelen meer ter beschikking staan om tegen dat verbod op te komen. Verzoek tot opschorting/ opheffing is volgens BEL recht alleen mogelijk als dat vanuit het buitenland wordt gedaan. Mogelijke uitzonderingen daarop (artikel 11, lid 3 van richtlijn 2008/115/EG) zijn door de BEL wetgever nooit ingevuld. In de meeste gevallen is de familie- of gezinsband pas ontstaan nadat het reisverbod werd opgelegd en niet is gebleken dat de betrokken BEL burgers gebruik hebben gemaakt van hun recht op vrij verkeer en/of vestiging. Zij kunnen dus geen beroep doen op de beslissing van het HvJEU in C-34/09 Ruiz Zambrano. De bestreden beslissingen zijn geen tenuitvoerlegging van Unierecht zodat het Handvest niet van toepassing is; het VN-kinderrechtverdrag kent geen rechtstreekse werking. Wat het EVRM betreft dienen verzoekers aan te tonen dat zij recht hebben op bescherming van hun gezinsleven. Verzoekers voeren aan dat de aanvragen ten onrechte niet ten gronde zijn beoordeeld, en verwijzen met name naar RL 2008/115 en Handvest artikelen 7 en 24 (rekening houden met gezinsleven en rechten van het kind). Weigering zou slechts zijn toegestaan om redenen van openbare orde, nationale veiligheid of volksgezondheid, binnen de wettelijke kaders.
De verwijzende BEL rechter (Raad voor Vreemdelingenbetwistingen) stelt vast dat RL 2004/38 niet op verzoekers van toepassing is omdat de betrokken BEL burgers geen gebruik van hun recht op vrij verkeer hebben gemaakt. Ook van een reeds opgebouwd gezinsleven is volgens de rechter geen sprake. Hij constateert echter dat de verplichting om buiten de EU een verzoek tot intrekking/opschorting in te dienen ertoe leidt dat Unieburgers gedwongen worden het grondgebied van de EU te verlaten waardoor het effectieve genot van de voornaamste aan de status van Unieburger ontleende rechten hun wordt ontzegd. Uit de bestreden beslissingen wordt niet duidelijk of sprake is van inreisverboden om redenen van openbare orde enz., en of rekening is gehouden met de belangen van de betrokken kinderen. Indien het EU-recht niet van toepassing zal naar het EVRM moeten worden gekeken (EHRM, 3 oktober, nr. 12738/10, Jeunesse vs. Nederland, en 28 juni 2011, nr. 55597/09, Nuflez v. Noorwegen, HvJEU C-256/11 Dereci). De kernvraag voor de rechter is de verhouding inreisverbod tot bescherming grondrechten (handvest) dat in eerdere zaken voor deze rechter en ook voor het HvJEU nog niet aan de orde is geweest. Hij legt dan ook de volgende vragen aan het HvJEU voor: 1. Dient het Unierecht, in het bijzonder artikel 20 VWEU, de artikelen 5 en 11 van richtlijn 2008/115/EG in samenhang met de artikelen 7 en 24 van het Handvest, zo te worden uitgelegd dat het zich in bepaalde omstandigheden verzet tegen een nationale praktijk waarbij een verblijfsaanvraag, ingediend door een familielid-derdelander in het kader van gezinshereniging met een Unieburger in de lidstaat waar de betrokken Unieburger woont en waarvan hij de nationaliteit heeft en die geen gebruik heeft gemaakt van zijn recht van vrij verkeer en vestiging (hierna: statische Unieburger), niet in aanmerking wordt genomen - al dan niet gepaard met de afgifte van een verwijderingsbeslissing -, om de enkele reden dat het betrokken familielid-derdelander onder een geldend inreisverbod met Europese dimensie staat? a) Is het voor de beoordeling van zulke omstandigheden van belang dat er tussen het familielid- derdelander en de statische Unieburger een afhankelijkheidsrelatie bestaat die verder gaat dan een loutere gezinsband? Indien zo, welke factoren spelen een rol in het bepalen van het bestaan van een afhankelijkheidsrelatie? Kan hiervoor nuttig worden verwezen naar de rechtspraak met betrekking tot het bestaan van een gezinsleven onder artikel 8 EVRM en artikel 7 van het Handvest? b) Wat minderjarige kinderen specifiek betreft, vereist artikel 20 VWEU meer dan een biologische band tussen de ouder-derdelander en het kind-Unieburger? Is het hierbij van belang dat een samenwoning wordt aangetoond, of volstaan affectieve en financiële banden, zoals een verblijfs- of bezoekregeling en het betalen van alimentatie? Kan hiervoor nuttig worden verwezen naar het gestelde in HvJ 10 juli 2014, C-244/13, Ogieriakhi, pt. 38 en 39; HvJ 16 juli 2015, Singh e.a., C-218/14, pt. 54; en HvJ 6 december 2012, gevoegde zaken C-356/11 en C-357/11, O. en S., pt. 56? Zie in dit verband ook de hangende prejudiciële verwijzing C-133/15. c) Is het gegeven dat het gezinsleven is ontstaan op een moment dat de derdelander reeds onder inreisverbod stond en zich dus bewust was van het feit dat hij onregelmatig in de lidstaat verbleef, van belang voor de beoordeling van zulke omstandigheden? Kan dit gegeven nuttig worden aangewend om een mogelijk misbruik van verblijfsprocedures in het kader van gezinshereniging tegen te gaan? d) Is het gegeven dat geen rechtsmiddel in de zin van artikel 13, lid 1 van de richtlijn 2008/115/EG werd aangewend tegen de beslissing tot het opleggen van een inreisverbod of het gegeven dat het beroep tegen deze beslissing tot opleggen van het een inreisverbod werd verworpen van belang voor de beoordeling van zulke omstandigheden? e) Is het gegeven dat het inreisverbod werd opgelegd omwille van redenen van openbare orde dan wel omwille van onregelmatig verblijf een relevant element? Zo ja, moet ook worden onderzocht of de betrokken derdelander een werkelijke, actuele en genoegzaam ernstige bedreiging vormt voor een fundamenteel belang van de samenleving? Kunnen in dit opzicht artikelen 27 en 28 van richtlijn 2004/38/EG, die omgezet werden in artikelen 43 en 45 van de Vreemdelingenwet, en bijhorende rechtspraak van het Hof van Justitie omtrent openbare orde naar analogie worden toegepast op familieleden van statische Unieburgers? (cf. de hangende prejudiciële verwijzingen C-165/14 en C-304/14) 2. Dient het Unierecht, in het bijzonder artikel 5 van richtlijn 2008/115/EG en de artikelen 7 en 24 van het Handvest, zo te worden uitgelegd dat het zich verzet tegen een nationale praktijk waarbij een geldend inreisverbod wordt tegengeworpen om een latere aanvraag om gezinshereniging met een statische Unieburger, ingediend op het grondgebied van een lidstaat, niet in aanmerking te nemen zonder dat daarbij rekening wordt gehouden met het gezins- en familieleven en het belang van betrokken kinderen waarvan in die latere aanvraag om gezinshereniging melding werd gemaakt? 3. Dient het Unierecht, in het bijzonder artikel 5 van richtlijn 2008/115/EG en de artikelen 7 en 24 van het Handvest, zo te worden uitgelegd dat het zich verzet tegen een nationale praktijk waarbij ten aanzien van een derdelander die reeds onder een geldend inreisverbod staat, een verwijderingsbeslissing wordt genomen zonder dat daarbij rekening wordt gehouden met het gezins- en familieleven en het belang van betrokken kinderen waarvan in een latere aanvraag om gezinshereniging met een statische Unieburger, d.i. na het opleggen van het inreisverbod, melding werd gemaakt? 4. Houdt artikel 11, lid 3 van richtlijn 2008/115/EG in dat een derdelander een verzoek tot opheffing of opschorting van een geldend en definitief inreisverbod in principe steeds moet indienen buiten de Europese Unie of zijn er omstandigheden waarin hij dit verzoek ook in de Europese Unie kan indienen? a) Moet artikel 11, lid 3, derde en vierde alinea van richtlijn 2008/115/EG worden begrepen in die zin dat in elk individueel geval of in alle categorieën van gevallen zonder meer moet zijn voldaan aan het gestelde in artikel 11, lid 3, eerste alinea van diezelfde richtlijn dat de intrekking of de schorsing van het inreisverbod slechts kan worden overwogen mits de betrokken derdelander aantoont het grondgebied geheel in overeenstemming met het terugkeerbesluit te hebben verlaten? b) Verzetten de artikelen 5 en 11 van richtlijn 2008/115/EG zich tegen een uitlegging waarbij een verblijfsaanvraag in het kader van gezinshereniging met een statische Unieburger, die zijn recht van vrij verkeer en vestiging niet heeft uitgeoefend, wordt beschouwd als een impliciete (tijdelijke) aanvraag tot opheffing of opschorting van het geldend en definitief inreisverbod waarbij, als blijkt dat niet is voldaan aan de verblijfsvoorwaarden, het geldend en definitief inreisverbod weer herleeft? c) Is het gegeven dat de verplichting om een verzoek tot opheffing of opschorting in het land van herkomst in te dienen eventueel enkel een tijdelijke scheiding met zich meebrengt tussen de derdelander en de statische Unieburger een relevant element? Zijn er omstandigheden waarin niettemin artikelen 7 en 24 van het Handvest zich verzetten tegen een tijdelijke scheiding? d) Is het gegeven dat de verplichting om een verzoek tot opheffing of opschorting in het land van herkomst in te dienen enkel tot gevolg heeft dat de Unieburger desgevallend slechts voor beperkte tijd het grondgebied van de Europese Unie in zijn geheel dient te verlaten, een relevant element? Zijn er omstandigheden waarin niettemin artikel 20 VWEU zich verzet tegen het gegeven dat de statische Unieburger voor beperkte tijd het grondgebied van de Europese Unie in zijn geheel dient te verlaten? Aangehaalde jurisprudentie: (met name C-34/09 Zambrano, en zie de in de vragen genoemde zaken) Specifiek beleidsterrein: VenJ/DMB
