Europese Commissie doet voorstellen voor pakket regelgeving ter verbetering van rechten en informatie aan reizigers

De Europese Commissie heeft daartoe op 29 november 2023 een aantal voorstellen aangenomen die reizen aangenamer moeten maken doordat passagiers betere rechten hebben. De nieuwe regels zijn gebaseerd op de reismarkt ervaring die onder meer is opgedaan tijdens de Covid-crisis en het faillissement van een touroperator in 2019 (zie ook website-informatie Commissie en de uitgebrachte Q&A). Het betreft voorstellen voor herziening van verordeningen en een richtlijn, een voorstel voor een nieuwe verordening en een nieuwe mededeling.

De voorstellen betreffen:

Betere passagiersrechten
Passagiers die per vliegtuig, trein, schip of bus reizen, worden al beschermd door de passagiersrechten van de EU. Het gaat bijvoorbeeld om het recht op een andere route, terugbetaling, compensatie en/of bijstand (afhankelijk van de omstandigheden) bij verstoring van de reis.
Vanwege geconstateerde lacunes in de huidige wetgeving en de niet altijd correcte toepassing en handhaving van de regels stelt de Commissie een herziening van de verordeningen betreffende passagiersrechten voorgesteld (COM(2023) 753) (EN) voor. De handhaving zou moeten worden versterkt en er moeten regels worden ingevoerd voor onder meer de terugbetaling van luchtreizigers die hun vlucht via een tussenpersoon hebben geboekt.

Het voorstel voor een EU-Verordening voor passagiersrechten in het kader van multimodale reizen (COM(2023) 752) (EN) bevat voor het eerst nieuwe regels ter bescherming van passagiers die tijdens dezelfde reis verschillende soorten vervoer (bus, trein, vliegtuig) gebruiken. Passagiers zullen volgens het voorstel beter worden geïnformeerd, onder meer over minimale overstaptijden tussen verschillende vervoerdiensten. In het geval van een gemiste aansluiting krijgen ze recht op bijstand van de vervoerder als ze de multimodale reis in het kader van één vervoersovereenkomst hebben gekocht. Bijzondere aandacht gaat uit naar de behoeften van passagiers met een handicap of beperkte mobiliteit. Personen met beperkte mobiliteit die één enkel vervoerscontract hebben of via multimodale passagiersknooppunten reizen, dienen tijdens overstappen van de ene op de andere vervoerswijze te worden bijgestaan door vervoerders en terminalexploitanten. Wanneer een luchtvaartmaatschappij een passagier met een handicap verplicht om met iemand samen te reizen omdat de passagier bijstand nodig heeft om aan de luchtvaartveiligheidseisen (zoals het vastmaken van de gordel) te voldoen, zal de luchtvaartmaatschappij de begeleider gratis moeten vervoeren en die persoon een plaats dienen te geven naast de passagier die hij assisteert.

Bescherming van pakketreizigers
Door het voorstel van de Commissie tot herziening van de bestaande Richtlijn pakketreizen 2015/2302 (COM(2023) 905) worden pakketreizigers in de toekomst doeltreffender beschermd, met name in crisissituaties. Dankzij de voorgestelde wijzigingen krijgen reizigers betere en duidelijkere rechten en worden de plichten en verantwoordelijkheden van organisatoren van pakketreizen verduidelijkt (zie ook website Commissie en de Q&A).

De nieuwe regels betreffen onder meer het volgende:

• Reizigers behouden het recht op terugbetaling binnen 14 dagen. Dat zal worden vereenvoudigd doordat organisatoren van pakketreizen (meestal kleine en middelgrote ondernemingen) recht op terugbetaling door dienstverleners binnen 7 dagen krijgen.
• De aanbetaling voor een pakketreis mag niet meer dan 25 procent van de totale prijs bedragen, behalve als de organisatoren kosten moeten maken die een hogere aanbetaling rechtvaardigen. Organisatoren van pakketreizen mogen niet eerder dan 28 dagen voor het begin van de reis om volledige betaling vragen.
• Reizigers aan wie een voucher wordt aangeboden, worden duidelijk in kennis gesteld dat zij kunnen aandringen op terugbetaling en worden geïnformeerd over de kenmerken van de voucher voordat zij deze aanvaarden. Vouchers worden automatisch terugbetaald als ze niet voor het einde van de geldigheidstermijn worden gebruikt. Zowel vouchers als het recht op terugbetaling vallen onder de bescherming bij insolventie.
• Vakantiegangers krijgen duidelijke informatie over: de vraag of een combinatie van reisdiensten een pakketreis vormt, wie aansprakelijk is bij problemen en hun rechten als pakketreizigers.

Betere informatiediensten voor multimodaal reizen en inrichting van een gemeenschappelijke Europese dataruimte voor mobiliteit
Multimodaliteit - de combinatie van vervoerswijzen- kan de totale uitstoot van het vervoer beperken doordat reizigers de efficiëntste en duurzaamste vervoerswijze kunnen kiezen. Door het door de Commissie op 29 november goedgekeurde voorstel tot herziening van de gedelegeerde verordening met betrekking tot het aanbieden van EU-brede multimodale reisinformatiediensten (COM(2023) 752) (EN) zal het voor passagiers gemakkelijker worden om via reisinformatiediensten realtime-informatie te vinden over verschillende vervoerswijzen en om tijdens hun reis toegang te krijgen tot realtime-updates, bijvoorbeeld over vertragingen en annuleringen. Er komen ook nieuwe soorten informatie beschikbaar, bijvoorbeeld over de mogelijkheid om fietsen mee te nemen op de trein of over toegankelijkheid, onder meer voor passagiers met een handicap.

Overeenkomstig de Europese datastrategie en met steun van het programma Digitaal Europa moet het initiatief voor oprichting van een gemeenschappelijke Europese dataruimte voor mobiliteit, de toegang tot- en het bundelen en delen van- gegevens uit databronnen over vervoer en mobiliteit gaan vergemakkelijken. Zie hierover ook de Mededeling COM(2023) 751 van de Commissie van 29 november 2023. De dataruimte zal toegang tot en uitwisseling van realtimegegevens mogelijk maken, zodat reizigers op de hoogte zijn van de concrete omstandigheden en ze hun reizen beter kunnen plannen. Publieke en private actoren kunnen daardoor ook innovatieve vervoersdiensten en datagestuurde beleidsvorming op het gebied van vervoer ontwikkelen. Zie verder ook de Q&A over de gedelegeerde verordening multimodale reizen en de dataruimte voor mobiliteit.

Meer informatie:
Persbericht Europese Commissie
ECER-dossier: Vervoer