Europese Commissie stelt noodinstrument voor om de soepele werking van de interne markt in crisissituaties te waarborgen
Nieuwsbericht | 21-09-2022
Achtergrond
De interne markt is één van de grootste verworvenheden van de EU. Recente crises, zoals de Covid-19-pandemie of de inval van Rusland in Oekraïne, hebben aangetoond hoe kwetsbaar de interne markt in geval van onvoorziene verstoringen is. De crises tonen volgens de Commissie aan dat de Europese economie en al haar belanghebbenden afhankelijk zijn van een goed functionerende interne markt. Daarom moet volgens de Commissie de werking van de interne markt in tijden van nood worden gewaarborgd.
Op 19 september 2022 heeft de Europese Commissie daarom een wetgevingsvoorstel gepresenteerd voor het noodinstrument voor de interne markt (EN: Single Market Emergency Instrument (SMEI) Het SMEI zal een sterke wendbare governancestructuur en een gericht instrumentarium bieden om de soepele werking van de interne markt in alle soorten toekomstige crises te waarborgen.
Een aantal verordeningen en richtlijnen van de EU stelt geharmoniseerde regels vast voor het ontwerp, de vervaardiging, de conformiteitsbeoordeling en het in de handel brengen van bepaalde producten. Die verordeningen en richtlijnen voorzien op dit moment niet in procedures om in crisissituaties te worden gebruikt. De Europese Commissie heeft daarom een wetgevingsvoorstel gepresenteerd om aanpassingen in vijf verordeningen aan te brengen, alsmede een wetgevingsvoorstel om aanpassingen in veertien richtlijnen aan te brengen.
Het noodinstrument voor de interne markt (SMEI)
Het noodinstrument voor de interne markt (SMEI) voorziet in een evenwichtig kader voor crisisbeheersing om verschillende bedreigingen voor de interne markt in kaart te brengen en de soepele werking daarvan te waarborgen door:
1 een structuur voor crisisgovernance van de interne markt op te zetten
Een nieuw mechanisme om toezicht te houden op de interne markt, verschillende risiconiveaus vast te stellen en een passende respons te coördineren, bestaande uit verschillende fasen, namelijk de plannings-, waakzaamheids- en noodfasen. Het kader voor noodplanning stelt de Commissie en de lidstaten in staat een coördinatie- en communicatienetwerk op te zetten om de paraatheid te vergroten. Als er vervolgens een bedreiging voor de interne markt wordt vastgesteld, kan de Commissie de bewakingsmodus activeren. Tot slot kan, in geval van een crisis met verstrekkende gevolgen voor de interne markt, de Commissie de noodfase activeren. Er zal een adviesgroep bestaande uit de Commissie en de lidstaten worden opgericht om de situatie te monitoren en de meest geschikte responsmaatregelen aan te bevelen. De groep zal gedurende het hele proces een essentiële rol spelen.
2 nieuwe maatregelen voorstellen om bedreigingen voor de interne markt aan te pakken
In de waakzaamheidsfase zouden de lidstaten zich in samenwerking met de Commissie richten op het monitoren van toeleveringsketens van goederen en diensten die als strategisch belangrijk zijn aangemerkt, en op het opbouwen van strategische reserves daarvan. Wanneer de noodmodus is geactiveerd, zal het vrije verkeer op de interne markt worden gehandhaafd door middel van een zwarte lijst van verboden beperkingen en, meer in het algemeen, door een versterkte en snelle controle van unilaterale beperkingen.
De Commissie kan de lidstaten ook aanbevelen de beschikbaarheid van crisisrelevante goederen te waarborgen door de uitbreiding of herbestemming van productielijnen te vergemakkelijken of door de verlening van vergunningen te versnellen. Ten slotte kan zij de lidstaten ook aanbevelen de strategische reserves die tijdens de bewakingsfase zijn aangelegd, doelgericht te distribueren. Er zullen ook nieuwe regels van toepassing zijn om openbare aanbestedingen van relevante goederen en diensten door de Commissie namens de lidstaten te vergemakkelijken, zowel in de waakzaamheidsfase als in de noodfase.
3 laatste redmiddelen toe te staan bij noodsituaties
In buitengewone omstandigheden, en alleen wanneer de noodfase reeds is geactiveerd, kan de Commissie ook gebruikmaken van instrumenten waarvoor een afzonderlijke activeringsstap nodig is. In dit geval kan de Commissie gerichte verzoeken om informatie richten tot marktdeelnemers, die bindend kunnen worden gemaakt. Zij kan hen ook vragen om voorrang te geven aan de levering van crisisrelevante producten, en ondernemingen moeten daar gehoor aan geven, tenzij zij zwaarwegende redenen kunnen aanvoeren om dat te niet te doen. Bovendien zal het versneld in de handel brengen van bepaalde producten door snellere tests en accreditatie, onder meer door middel van conformiteitsbeoordeling, ervoor zorgen dat zij in noodsituaties beschikbaar zijn. De regels die dergelijke afwijkingen toestaan, zijn vastgelegd in afzonderlijke wetgevingsvoorstellen (zie hierboven).
Meer informatie:
