Beleidsrichtsnoeren voor sociale en werkgelegenheidsaspecten bij klimaattransitie gepubliceerd

Het gaat om de door de Europese Commissie voorgestelde aanbeveling van de Raad inzake een eerlijke transitie naar klimaatneutraliteit (EN) (COM(2021) 801 van 14 december 2021). Deze bevat specifieke richtsnoeren om de lidstaten te helpen bij het opstellen en uitvoeren van beleidspakketten die relevante sociale en werkgelegenheidsaspecten van de klimaattransitie, die uit de Europese Green Deal uit 2019 moet voortkomen, op alomvattende wijze moet aanpakken en die ook moet zorgen voor een eerlijke transitie naar klimaatneutraliteit.

Tegelijk met het voorstel verscheen ook een Werkdocument van de diensten van de Commissie bij het voorstel voor een aanbeveling (SWD(2021) 452) (EN), een Q&A overzicht (EN) en een factsheet over het voorstel.

Bijzondere aandacht gaat uit naar billijkheid en solidariteit en naar de behoeften van mensen en huishoudens die sterk afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen en die het zwaarst door de groene transitie zouden kunnen worden getroffen. Lidstaten worden aangespoord om optimaal gebruik te maken van publieke en private financiering en nauw samen te werken met de sociale partners.

In juli 2021 nam de Commissie het Fit-for-55 pakket aan (zie dit ECER-bericht). Naar aanleiding van dat pakket kondigde de Commissie al een voorstel aan voor een aanbeveling van de Raad die tegen eind 2021 zou moeten verschijnen. De Commissie gaf daarbij aan dat deze aanbeveling lidstaten verder zou moeten adviseren over hoe zij de sociale en arbeidsaspecten van de groene transitie het best kunnen aanpakken.

Het voorstel voor beleidsrichtsnoeren
Om het sociaal en banenscheppend potentieel van de groene transitie te benutten, is het volgens het voorstel van belang om alle beschikbare instrumenten te gebruiken en om het juiste beleid te voeren op zowel lokaal, regionaal, nationaal als EU-niveau. Het voorstel wil lidstaten aanmoedigen om maatregelen te treffen die zijn afgestemd op hun specifieke omstandigheden, waaronder:

• Maatregelen om hoogwaardige werkgelegenheid te ondersteunen en de overgang van baan naar baan te vergemakkelijken.  Bijvoorbeeld hulp op maat bij het zoeken naar werk, het bevorderen van werkgelegenheid en betere toegang tot financiering en markten voor micro-, kleine en middelgrote ondernemingen.
• Maatregelen ter ondersteuning van gelijke toegang tot onderwijs en opleiding van hoge kwaliteit.  Bijvoorbeeld door ontwikkeling van actuele informatie over de vaardigheden die op de arbeidsmarkt worden gevraagd, het verstrekken van hoogwaardig en inclusief onderwijs en opleiding over vaardigheden en competenties die relevant zijn voor de groene transitie en het vergroten van de deelname van volwassenen aan een leven lang leren.
• Maatregelen ter ondersteuning van billijke belasting- en uitkeringsstelsels en sociale beschermingsstelsels.  Lidstaten worden verzocht deze stelsels te evalueren en waar nodig aan te passen, bijvoorbeeld door de belastingdruk te verschuiven van arbeid naar andere bronnen die bijdragen tot klimaat- en milieudoelstellingen.
• Maatregelen ter ondersteuning van betaalbare toegang tot essentiële diensten.  Lidstaten worden aangespoord publieke en particuliere financiële steun te blijven mobiliseren om te investeren in hernieuwbare energie, mobiliteitsproblemen aan te pakken en de door de circulaire economie geboden mogelijkheden voor kostenbesparing te bevorderen.
• Maatregelen om beleidsactie te coördineren, een economie brede aanpak te volgen  en de sociale partners, het maatschappelijk middenveld, regionale en lokale autoriteiten en andere belanghebbenden actief bij het proces te betrekken. Maatregelen om de wetenschappelijke onderbouwing verder te versterken en de consistentie van definities en methodologieën te bevorderen zijn ook belangrijk.
• Publieke en private financiering optimaal benutten.  De lidstaten beschikken over een breed scala aan EU-financiering en andere financiële middelen om de nodige maatregelen uit te voeren voor een eerlijke transitie naar klimaatneutraliteit. Hierbij spelen onder meer een rol: het voorgestelde Sociaal Klimaatfonds, het mechanisme voor een rechtvaardige transitie (JTM), het Europees Sociaal Fonds Plus (ESF+) en de herstel- en veerkrachtsplannen van de lidstaten die door de herstel- en veerkrachtfaciliteit worden gefinancierd.

Meer informatie
Persbericht Europese Commissie
ECER-dossier: Milieu
ECER-dossier: Energie