Commissie lanceert debat om de rechtsstaat in de EU te versterken
Nieuwsbericht | 15-04-2019
Eerste Vicevoorzitter van de Commissie Frans Timmermans noemt de handhaving van de rechtsstaat van cruciaal belang. Volgens Timmermans is het een kwestie van fundamentele waarden, en is de Unie voor haar werking in zijn geheel afhankelijk van de rechtsstaat van de lidstaten. De afbrokkeling van de rechtsstaat in sommige lidstaten maken verdere inspanningen om de rechtsstaat in stand te houden dus noodzakelijk.
De Commissie geeft daarvoor nu een aanzet. De Commissie heeft een aantal instrumenten tot haar beschikking om problemen met betrekking tot de rechtsstaat in de lidstaten te monitoren, te beoordelen en aan te pakken. Voorbeelden hiervan zijn inbreukprocedures, het Europees semester, het EU-scorebord voor justitie en het mechanisme voor samenwerking en toetsing (CVM). Bovendien heeft de Commissie in 2014 een kader vastgesteld voor de aanpak van systemische bedreigingen van de rechtsstaat in de lidstaten. Het meest uitzonderlijke instrument dat de Commissie ter verdediging van de rechtsstaat voorhanden heeft is de procedure van artikel 7 van het EU-verdrag, waarmee de Unie tegen lidstaten kan optreden bij ernstige schendingen van de rechtsstaat. De procedure van artikel 7 is inmiddels tweemaal ingezet, tegen Polen (2017) en Hongarije (2018).
De Commissie heeft van deze instrumenten de balans opgemaakt en bekijkt nu hoe de handhaving van de rechtsstaat verbeterd kan worden. De Commissie stelt verbetering voor langs drie lijnen: betere voorlichting, vroegtijdige preventie en passende respons.
Betere voorlichting houdt volgens de Commissie in dat normen en jurisprudentie met betrekking tot de rechtsstaat beter onder de aandacht komen in lidstaten. Vroegtijdige preventie betekent het weerbaarder maken van essentiële systemen en instellingen. Ten slotte houdt een passende respons in dat de juiste benadering wordt gekozen om de rechtsstaat in een specifiek geval te waarborgen.
In juni dit jaar komt de Commissie met haar eigen conclusies en voorstellen bij deze drie punten. Aan de instellingen, de lidstaten en alle andere belanghebbenden nu de oproep om met ideeën en voorstellen te komen.
Meer informatie:
De Mededeling van de Commissie
Overzicht van de inspanningen van de Commissie op dit gebied
De EU ‘gereedschapskist’ om de rechtsstaat te waarborgen
