Europese Commissie opent 40 inbreukprocedures om Europees asielstelsel te verbeteren

In het kader van het tweede uitvoeringspakket van de Europese migratieagenda neemt de Commissie verdere stappen om de volledige uitvoering van het EU-recht inzake asiel en migratie te garanderen. De wetgevingsinstrumenten op dit gebied moeten zorgen voor eerlijkere, snellere en betere beslissingen over asielaanvragen (de richtlijn asielprocedures), humane materiële opvangvoorzieningen (bv. huisvesting) voor asielzoekers in de hele EU (de richtlijn opvangvoorzieningen) en verduidelijking van de gronden voor het toekennen van internationale bescherming (de richtlijn asielnormen).

De Europese Commissie heeft nu ten aanzien van 19 lidstaten in totaal 40 beslissingen genomen in verband met inbreukzaken op de volgende gebieden:

1. De Commissie stuurt Bulgarije en Spanje met redenen omklede adviezen omdat zij geen kennisgeving hebben gedaan van hun nationale maatregelen tot omzetting van de geactualiseerde richtlijn asielnormen (Richtlijn 2011/95/EU). Deze richtlijn zorgt voor geharmoniseerde minimumnormen voor de erkenning van onderdanen van derde landen of staatlozen als personen die internationale bescherming genieten. De richtlijn voorziet in een reeks rechten inzake bescherming tegen refoulement, verblijfsvergunningen, reisdocumenten, toegang tot de arbeidsmarkt, toegang tot onderwijs, maatschappelijk welzijn, gezondheidszorg, toegang tot huisvesting en toegang tot integratievoorzieningen. Daarnaast bevat de richtlijn ook specifieke bepalingen met betrekking tot kinderen en kwetsbare personen. De termijn voor de omzetting van de richtlijn is op 21 december 2013 verstreken. In juni 2013 en januari 2014 zijn aan respectievelijk Bulgarije en Spanje schriftelijke aanmaningen gezonden (de eerste formele stap van een inbreukprocedure). Desondanks hebben deze lidstaten de richtlijn asielnormen nog niet omgezet of de Commissie in ieder geval nog niet in kennis gesteld van hun nationale omzettingsmaatregelen.
2. De Commissie stuurt 18 lidstaten schriftelijke aanmaningen omdat zij geen kennisgeving hebben gedaan van hun nationale maatregelen tot omzetting van de herziene richtlijn asielprocedures (Richtlijn 2013/32/EU)[2].Deze richtlijn stelt gemeenschappelijke procedures vast voor de toekenning en intrekking van internationale bescherming en bevat duidelijkere regels voor het indienen van een asielaanvraag. De richtlijn is van toepassing op alle verzoeken om internationale bescherming die worden ingediend op het grondgebied, daaronder begrepen aan de grenzen, in de territoriale wateren of in de transitzone van de lidstaten. De lidstaten moesten uiterlijk op 20 juli 2015 deze richtlijn tot actualisering van Richtlijn 2005/85/EG omzetten en aan de Commissie hun nationale omzettingsmaatregelen meedelen (behalve voor artikel 31, leden 3, 4 en 5, waarvoor de omzettingstermijn op 20 juli 2018 verstrijkt).
3. De Commissie stuurt 19 lidstaten schriftelijke aanmaningen omdat zij geen kennisgeving hebben gedaan van hun nationale maatregelen voor de volledige omzetting van de geactualiseerde richtlijn opvangvoorzieningen (Richtlijn 2013/33/EU). Deze richtlijn stelt gemeenschappelijke minimumnormen vast voor de opvang van personen die in de lidstaten om internationale bescherming verzoeken. De lidstaten moeten er op grond van deze richtlijn voor zorgen dat er voor deze personen materiële opvangvoorzieningen beschikbaar zijn. Zij moeten bijvoorbeeld toegang krijgen tot huisvesting, voedsel, gezondheidszorg, werk en medische en psychologische bijstand. De richtlijn stelt ook beperkingen aan de bewaring van kwetsbare personen, met name minderjarigen. De lidstaten moesten uiterlijk op 20 juli 2015 de richtlijn tot actualisering van Richtlijn 2003/9/EG omzetten en kennisgeving doen van hun nationale omzettingsmaatregelen.
4. De Commissie stuurt een tweede aanvullende aanmaning aan Griekenland wegens schending van een aantal bepalingen van de geactualiseerde richtlijn opvangvoorzieningen en de geactualiseerde richtlijn asielprocedures. In de aanmaning wordt gewezen op ernstige tekortkomingen van het Griekse asielstelsel, meer bepaald met betrekking tot de materiële opvangvoorzieningen voor personen die om internationale bescherming verzoeken, met name personen die behoefte hebben aan speciale voorzieningen en kwetsbare personen. Nog een ander punt betreft de structurele gebreken in de uitvoering van het systeem voor voogdij over of wettelijke vertegenwoordiging van niet-begeleide minderjarigen tijdens de asielprocedure. Na de schriftelijke aanmaning van de Commissie in 2009 en een eerste aanvullende aanmaning in 2010 heeft Griekenland zich ertoe verbonden zijn asielstelsel grondig te hervormen op basis van een actieplan betreffende de hervorming van het asielstelsel en migratiebeheer. Dat plan werd in augustus 2010 gepresenteerd en in januari 2013 geactualiseerd. De Commissie heeft nauw toezicht gehouden op de uitvoering van de maatregelen van de actieplannen en heeft financiële en technische steun verleend. In maart dit jaar heeft Griekenland een nieuwe routekaart inzake asiel voor 2015 gepresenteerd. Ondanks de geboekte vooruitgang en los van de recente grote onverwachte instroom is er nog steeds een structureel en aanhoudend gebrek aan opvangcapaciteit. De Europese Commissie blijft dan ook ernstig bezorgd over de beschikbaarheid van passende opvangvoorzieningen voor asielzoekers en over de situatie van niet-begeleide minderjarige asielzoekers.

Volgende stappen

Een schriftelijke aanmaning is de eerste formele stap in een inbreukprocedure. De lidstaten moeten binnen twee maanden na ontvangst van een schriftelijke aanmaning een antwoord sturen en moeten aan de Commissie hun nationale omzettingsmaatregelen meedelen wanneer dat nog niet is gebeurd. Wanneer geen bevredigend antwoord wordt gegeven of geen kennisgeving wordt gedaan van nationale maatregelen tot volledige omzetting van een richtlijn, kan de Commissie overgaan naar de tweede fase van de inbreukprocedure: het versturen van een met redenen omkleed advies.

Na ontvangst van een met redenen omkleed advies moeten de lidstaten binnen twee maanden de Commissie een antwoord sturen. Zij moeten de Commissie in kennis stellen van de maatregelen voor volledige omzetting of moeten de nationale wetgeving in overeenstemming brengen met het EU-recht. Doen zij dat niet, dan kan de Commissie beslissen hen door te verwijzen naar het Europees Hof van Justitie. Als geen kennisgeving wordt gedaan van de nationale omzettingsmaatregelen kan de Commissie het Hof voorstellen om op grond van artikel 260, lid 3, VWEU een financiële sanctie op te leggen.

Lees meer over deze inbreukzaken.