Europese Commissie presenteert een voorstel voor een verordening inzake dwanglicenties voor crisisbeheersing

Achtergrond

In haar actieplan inzake intellectuele eigendomsrechten (2020) heeft de Europese Commissie verschillende gebieden van het octrooirecht aangewezen die verder moeten worden verbeterd en geharmoniseerd. Eén van deze gebieden is dwanglicenties. Een dwanglicentie is de mogelijkheid voor een overheid om een derde partij onder bepaalde voorwaarden toe te staan een octrooi te gebruiken zonder toestemming van de rechthebbende. Dwanglicenties kunnen een oplossing bieden om producten die nodig zijn om een crisis aan te pakken, snel te kunnen vervaardigen.

Op dit moment is er geen EU-brede harmonisatie van dwanglicenties. In plaats daarvan is er een lappendeken van verschillende nationale regels en procedures inzake dwanglicenties. De nationale regels hebben volgens de Commissie onvoldoende territoriaal bereik, aangezien producten die in een lidstaat onder een dwanglicentie zijn vervaardigd, ofwel niet aan een andere lidstaat kunnen worden geleverd, ofwel slechts in beperkte hoeveelheden. De nationale procedures verschillen ook van elkaar, en de besluitvorming wordt niet op EU-niveau gecoördineerd. Gelet op het voorgaande heeft de Europese Commissie op 27 april 2023 een voorstel gepresenteerd voor een verordening inzake dwanglicenties voor crisisbeheersing.

Inhoud van het voorstel

Het voorstel voorziet in de procedure en de voorwaarden voor het verlenen van een dwanglicentie van de EU om een crisis in de EU aan te kunnen pakken. Om ervoor te zorgen dat de EU-dwanglicentie in crisissituaties doeltreffend werkt, omvat het toepassingsgebied van de dwanglicentie octrooien, gepubliceerde octrooiaanvragen, aanvullende beschermingscertificaten (ABC’s) en gebruiksmodellen.

Op grond van de voorgestelde regels kan de Europese Commissie een EU-dwanglicentie verlenen wanneer op EU-niveau een crisis- of noodtoestand wordt geactiveerd of afgekondigd. Het gaat bijvoorbeeld om een crisis- of noodtoestand die wordt geactiveerd of afgekondigd op basis van de verordening inzake ernstige grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen of de gasleveringszekerheidsverordening (zie de bijlage bij het voorstel voor meer voorbeelden). De Commissie heeft het recht om de EU-dwanglicentie onder bepaalde voorwaarden te wijzigen, aan te vullen met aanvullende maatregelen of te beëindigen.

Het voorstel bepaalt dat de EU-dwanglicentie wordt verleend door middel van een uitvoeringshandeling, en voorziet ook in voldoende inspraak voor de rechthebbende van het octrooi. De licentiehouder moet de rechthebbende een passende vergoeding betalen.

Verder voorziet het voorstel in een uitvoerverbod voor producten die onder de EU-dwanglicentie zijn vervaardigd. Deze producten mogen dus niet buiten de EU worden uitgevoerd. In die context beschrijft het voorstel  de controlemaatregelen van de douanediensten.

Meer informatie:

• ECER-dossier – Intellectuele eigendom
• Persbericht van de Europese Commissie