Europese Commissie presenteert plan met nieuwe benadering voor groene en rechtvaardige handelsovereenkomsten

Het gaat om de Mededeling "De kracht van handelspartnerschappen: samen voor groene en rechtvaardige economische groei”  (COM (2022) 409 van 22 juni 2022) (EN) waarin de Commissie beschrijft hoe de uitvoering en handhaving van hoofdstukken over handel en duurzame ontwikkeling in EU-handelsovereenkomsten verder kunnen worden versterkt. De Commissie presenteerde ook een factsheet (EN) over de mededeling. Met het nieuwe plan wil de Commissie de bijdrage van EU-handelsovereenkomsten aan de bescherming van het klimaat, het milieu en de arbeidsrechten wereldwijd vergroten.

Achtergrond
Alle moderne handelsovereenkomsten van de EU bevatten al hoofdstukken over handel en duurzame ontwikkeling. Deze vereisen al de nodige inspanning met het oog op de ratificatie en tenuitvoerlegging van (fundamentele) Internationale Arbeidsorganisatie ( IAO )-verdragen en multilaterale milieuovereenkomsten die door alle partijen zijn geratificeerd, zoals de Overeenkomst van Parijs inzake klimaatverandering en het Verdrag inzake biologische diversiteit .

Sinds 2018 dient de non-paper van de diensten van de Commissie genaamd “ Feedback and way forward on improving the implementation and enforcement of Trade and Sustainable Development chapters in EU Free Trade Agreements ” (ook wel: het 15-puntenactieplan) als leidraad voor de verbetering van de uitvoering en handhaving van deze hoofdstukken.
In september 2020 kondigde het Europees Parlement een vroegtijdige evaluatie van het 15-puntenactieplan aan. In de  mededeling over de evaluatie van het handelsbeleid  van februari 2021 gaf de Commissie aan te beginnen met die evaluatie. Als onderdeel van die evaluatie en als input voor de nu gepresenteerde mededeling gaf de Commissie eerder al opdracht voor een  onafhankelijke vergelijkende studie over praktijken op het gebied van handel en duurzame ontwikkeling in handelsovereenkomsten met derde landen . Die studie bevestigt dat de EU een van de belangrijkste koplopers is bij het bevorderen van duurzaamheid via haar handelsovereenkomsten. Ook hield de Commissie een  openbare raadpleging  en wisselde ze van gedachten met lidstaten, het Europees Parlement en het Europees Economisch en Sociaal Comité.

Inhoud van de mededeling
In de mededeling worden beleidsprioriteiten en kernactiepunten vastgesteld die de doeltreffendheid van de huidige, op toezeggingen gebaseerde benadering van handel en duurzame ontwikkeling verder zullen vergroten, met inachtneming van het internationale kader en internationale normen, en met versterkte maatregelen op het gebied van uitvoering en handhaving. De nieuwe benadering omvat met name het gebruik van handelssancties voor inbreuken op de belangrijkste bepalingen inzake handel en duurzame ontwikkeling. Zij zal worden toegepast op toekomstige en lopende onderhandelingen.

De nieuwe benadering voor handel en duurzame ontwikkeling in de Mededeling betreft met name:

Resultaatgerichte en op prioriteiten gebaseerde interactie met partnerlanden 

• Onderhandelingen met partnerlanden over op maat gesneden doelstellingen en tijdgebonden routekaarten voor doeltreffendere resultaten; 
• Interactie met handelspartners via een coöperatief proces intensiveren om de naleving van internationale arbeids- en milieunormen te bevorderen, onder meer door technische en financiële bijstand;
• Nauwere samenwerking met zowel de lidstaten als het Europees Parlement om de verbintenissen inzake handel en duurzame ontwikkeling te monitoren en uit te voeren;
• Werken aan het openen van nieuwe markten voor de in- en uitvoer van groene goederen en diensten en grondstoffen, wat in het huidige geopolitieke klimaat belangrijk is om de afhankelijkheid van andere partijen te verminderen.

Meer participatie van en steun voor het maatschappelijk middenveld 

• Het voor het maatschappelijk middenveld en de interne adviesgroepen makkelijker maken om klachten in te dienen over schendingen van duurzaamheidsverbintenissen. Via bijgewerkte operationele richtsnoeren voor het centrale toegangspunt (EN) voert de Commissie termijnen in die als algemene regel worden gehanteerd voor de behandeling van klachten over handel en duurzame ontwikkeling;
• Interne adviesgroepen worden beter betrokken bij projecten voor technische bijstand en bij vergaderingen met EU-lidstaten;
• De Commissie zorgt voor meer transparantie over de werkzaamheden van de interne adviesgroepen, onder meer door de lijsten van deelnemende organisaties te publiceren;
• De Commissie zal de rol van de interne adviesgroepen van de EU verder versterken door middelen ter beschikking te stellen voor hun werking.

Sterkere nadruk op uitvoering en handhaving

• De Commissie zal de nalevingsfase van de standaardprocedure voor geschillenbeslechting tussen staten uitbreiden tot het hoofdstuk over handel en duurzame ontwikkeling van EU-handelsovereenkomsten. Dit betekent dat een partij die een van de verbintenissen inzake handel en duurzame ontwikkeling schendt, onverwijld moet meedelen hoe zij het panelverslag zal uitvoeren en de schending binnen een bepaalde termijn moet verhelpen.
• De Commissie zal in de mogelijkheid voorzien om als laatste redmiddel handelssancties toe te passen voor ernstige inbreuken op de Klimaatovereenkomst van Parijs en de fundamentele arbeidsbeginselen van de IAO.

Meer informatie
Persbericht Europese Commissie
Website Europese Commissie over handel en duurzame ontwikkeling
ECER-dossier : Handelspolitiek
ECER-dossier : Externe betrekkingen