Europese Commissie stelt mededingingsrichtsnoeren vast ter bevordering van duurzaamheidsovereenkomsten in de landbouw

Het gaat om de op 7 december 2023 door de Europese Commissie vastgestelde richtsnoeren  (C(2023) 1446 van 8 december 2023) voor het opstellen van duurzaamheidsovereenkomsten in de landbouw, waarbij gebruik wordt gemaakt van een nieuwe uitsluiting van de EU-mededingingsregels, die is ingevoerd bij de recente hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB).

Achtergrond
In het kader van de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid voor 2023-2027 hebben het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie in 2021 een nieuwe uitsluiting van de mededingingsregels voor landbouwproducten goedgekeurd.

Die nieuwe uitsluiting is geregeld in Verordening 2021/2117 , waarbij artikel 210 bis van de GMO-verordening  houdende een gemeenschappelijke ordening van de markten voor landbouwproducten (2013/1308) werd ingevoegd. In artikel 210 bis worden overeenkomsten toegestaan die erop gericht zijn een reeks duurzaamheidsdoelstellingen te verwezenlijken door strengere normen toe te passen dan die welke door het EU-recht of het nationale recht zijn voorgeschreven. Voorwaarde is dan wel dat de daaruit voortvloeiende beperkingen van de mededinging onontbeerlijk zijn voor de verwezenlijking van die doelstellingen.

Het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie hebben de Europese Commissie verzocht richtsnoeren voor de toepassing van deze uitsluiting op te stellen. In januari 2023  maakte de Commissie een eerste ontwerp van de richtsnoeren ter raadpleging bekend  .

Meer informatie over duurzaamheidseisen in de landbouw is ook te vinden op de speciale webpagina  over de consultatie van de nieuwe richtsnoeren, op de website van DG Concurrentie en op de speciale webpagina  van DG Landbouw en plattelandsontwikkeling.

De nieuwe richtsnoeren
Artikel 101 van het EU-Werkingsverdrag verbiedt doorgaans afspraken die de mededinging beperken, zoals overeenkomsten tussen concurrenten die leiden tot hogere prijzen of lagere hoeveelheden. Op grond van artikel 210 bis van de GMO-verordening geldt dat verbod echter niet voor bepaalde beperkende overeenkomsten in de landbouwsector die onontbeerlijk zijn voor het bereiken van duurzaamheidsnormen die verder gaan dan de verplichte EU- of nationale regels.

De nieuwe richtsnoeren verduidelijken hoe marktdeelnemers in de agrofoodsector gezamenlijke duurzaamheidsinitiatieven kunnen ontwikkelen die in overeenstemming zijn met artikel 210 bis. Het gaat dan met name om het volgende:

• Het omschrijven van het toepassingsgebied van de uitsluiting;
• Het bepalen welke duurzaamheidsdoelstellingen in aanmerking komen;
• Het vaststellen van eisen voor duurzaamheidsnormen;
• Verduidelijken dat duurzaamheidsovereenkomsten om het even welke soort beperking van de mededinging kunnen bevatten, op voorwaarde dat die beperking onontbeerlijk is voor de verwezenlijking van de duurzaamheidsnorm;
• De mogelijkheden voor ingrijpen achteraf door mededingingsautoriteiten uiteenzetten.

De nieuwe richtsnoeren treden in werking na de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie. Marktdeelnemers die al duurzaamheidsovereenkomsten hebben gesloten, worden verzocht deze af te stemmen op de richtsnoeren van de Commissie. Marktdeelnemers kunnen de Commissie verzoeken om een advies over de verenigbaarheid daarvan met de EU-regels.

Meer informatie:
Persbericht Europese Commissie
ECER-dossier: Landbouw
ECER-dossier: Mededinging
ECER-dossier: Klimaat en Milieu