Nederland voorstander van meer transparantie en verantwoording in de EU

In een zogenoemd non-paper van 18 juni 2019 met de titel ‘Increasing transparency & accountability: The key to a better functioning of the Union’wordt benadrukt dat het voor de doeltreffendheid van de Europese Unie noodzakelijk is dat de EU het vertrouwen van haar burgers geniet. Meer openheid is daarbij van groot belang, omdat dit de burgers dichter bij de EU brengt en de instellingen meer legitimiteit, verantwoordingsplicht en doeltreffendheid biedt.  

Hoewel er binnen de EU de afgelopen jaren verschillende initiatieven zijn geweest om dit te bewerkstelligen, is er nog ruimte voor verbetering. In het non-paper wordt daarom een driedelige aanpak voorgesteld op basis waarvan een modern EU-beleid kan worden gevoerd dat is aangepast aan de verwachtingen van de 21e eeuw. Tegelijkertijd wordt met het voorstel de doeltreffendheid en vertrouwelijkheid van de besluitvorming en de noodzakelijke ruimte om na te denken (space to think) behouden. Deze driedelige aanpak richt zich op (1) de stragetische agenda van de Europese Raad, (2) het beginsel van proactieve aanpak en (3) transparantie over de gehele linie.

Als eerste punt wordt in de driedelige aanpak gewezen op de mogelijkheid die de strategische agenda van de Europese Raad biedt om nogmaals te bevestigen dat er vastbeslotenheid bestaat de verantwoordingsplicht van de EU en haar instellingen verder te versterken. Het tweede punt van de driedelige aanpak betreft het beginsel van de proactieve aanpak. De toepassing van het beginsel van proactieve publicatie van EU-wetgevingsdocumenten zou leiden tot een betere leesbaarheid en traceerbaarheid van het wetgevingsproces. Ter implementatie van dit beginsel kunnen verschillende maatregelen worden genomen:

• Een systematische bekrachtiging van de mandaten van de Raad voor triloogonderhandelingen door middel van de goedkeuring van een Algemene Orientatie (AO), waardoor een uniforme praktijk in alle Raadsformaties wordt gewaarborgd;

• Een meer uniforme registratie van de belangrijkste politieke discussiepunten in de Raad en de nationale verklaringen in de nota bij de AO;

• Vergroting van de openheid van de triloogonderhandelingen door de systematische publicatie van de legislative milestones van de Raad;

• Een bijwerking van de richtsnoeren voor de LIMITÉ-markering, een regelmatige evaluatie van de de LIMITÉ-status van documenten en een jaarlijkse evaluatie van de toepassing van deze richtsnoeren.

Tot slot wordt als derde punt in de driedelige aanpak benadrukt dat bevordering van het inzicht in het wetgevingsproces over de gehele linie van belang is. Ter verbetering hiervan worden in het non-paper verschillende voorstellen voor gedaan:

• De implementatie van een interinstitutionele database met wetgevingsdocumenten, zodat ook voldaan wordt aan het Interinstitutioneel akkoord Beter Wetgeven;

• Een update van de Eurowob-verordening (verordening 1049/2001 inzake de toegang van het publiek tot documenten van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie), zodat deze in overeenstemming in met het Verdrag van Lissabon;

• Het vooraf openbaar maken van triloogdata en agenda’s en de actieve verspreiding van informatie over het eindresultaat van de onderhandelingen, met inbegrip van gezamenlijke persmededelingen.

Meer informatie:

• Klik hier voor de volledige versie van het non-paper.