Raad akkoord met EU-verordening voor tijdelijke steun om werkloosheidsrisico’s te beperken (SURE)
Nieuwsbericht | 20-05-2020
SURE is een belangrijke stap in de gezamenlijke strijd van de EU tegen de sociaaleconomische gevolgen van de Covid-19-uitbraak. De SURE-verordening is gebaseerd op artikel 122 EU-Werkingsverdrag. De financiële steun aan de lidstaten in het kader van SURE zal beschikbaar komen zodra alle lidstaten zich vrijwillig hebben vastgelegd en hun garantieovereenkomsten met de Commissie hebben ondertekend. Zodra dit is gebeurd, zal SURE operationeel worden.
De leningen die door middel van SURE worden verstrekt zullen bijdragen aan de financiering van de kortetermijnmaatregelen van de lidstaten. Daarbij kan gedacht worden aan werktijdverkorting. Ook kan SURE gebruikt worden voor de financiering van enkele aanvullende gezondheidsmaatregelen op de werkplek. Deze gezondheidsmaatregelen zijn ingevoerd om ervoor te zorgen dat werknemers en zelfstandigen een fatsoenlijk inkomen blijven ontvangen, dat bedrijven hun personeel kunnen behouden en dat werknemers in een veilige omgeving kunnen werken.
Wat is SURE en waarom doet de Commissie dit voorstel?
De EU-verordening voor tijdelijke steun om het risico op werkloosheid in noodsituaties te beperken (SURE) is bedoeld om banen en de werkende bevolking te beschermen tegen de gevolgen van de coronapandemie. Het gaat om leningen ter waarde van maximaal 100 miljard euro die door de EU tegen gunstige voorwaarden worden verstrekt aan de lidstaten. Mede door die leningen kunnen de lidstaten een plotselinge stijging van de overheidsuitgaven opvangen. Deze stijging wordt veroorzaakt door de invoering of uitbreiding van nationale regelingen voor werktijdverkorting en andere soortgelijke maatregelen voor zelfstandigen als reactie op de pandemie.
Wat zijn werktijdverkortingsregelingen?
Werktijdverkortingsregelingen zijn programma's waardoor ondernemingen, die economische moeilijkheden ondervinden, onder bepaalde omstandigheden de door hun werknemers gewerkte uren tijdelijk kunnen beperken. De werknemers krijgen voor de niet-gewerkte uren inkomenssteun van de overheid. Er bestaan soortgelijke vervangingsinkomens voor zelfstandigen. Via SURE kan de EU extra steun aan de lidstaten verlenen voor de financiering van werktijdverkortingsregelingen en soortgelijke maatregelen om de werkgelegenheid te beschermen.
Alle lidstaten hebben reeds een of andere vorm van nationale werktijdverkortingsregelingen ingevoerd.
Waarom steunt de Commissie vooral werktijdverkortingsregelingen?
SURE is maar één instrument in de strategie van de Commissie om burgers te beschermen en de ernstige economische en maatschappelijke gevolgen van de pandemie te beperken. Veel bedrijven in moeilijkheden zijn gedwongen om hun activiteiten tijdelijk stop te zetten of aanzienlijk terug te schroeven en de werktijden van hun personeel te beperken. Door de invoering van werktijdverkortingsregelingen kunnen de hoge kosten van werkloosheid worden beperkt en wordt vermeden dat een tijdelijke crisis ernstige en langdurige gevolgen heeft voor de economie en de arbeidsmarkt in de lidstaten. Mede daardoor vallen gezinnen niet zonder inkomen en worden de productiecapaciteit en het menselijk kapitaal van ondernemingen en de economie als geheel in stand gehouden.
Hoeveel geld is er voor de EU als geheel en voor elke lidstaat afzonderlijk?
Het totale bedrag aan financiële steun voor alle lidstaten samen kan oplopen tot 100 miljard euro. De lidstaten krijgen geen vooraf vastgesteld bedrag toegewezen.
Hoe zal de Commissie het SURE-instrument waarborgen en financieren?
Financiële bijstand in het kader van SURE bestaat uit een lening van de EU aan de lidstaten die steun aanvragen. Om die leningen te financieren, gaat de Commissie zelf leningen aan op de financiële markten. Vervolgens verstrekt de Commissie de leningen tegen gunstige voorwaarden aan de lidstaten. De lidstaten profiteren daarbij van de sterke kredietrating en lage leningskosten van de EU. De leningen worden gewaarborgd door vrijwillige garanties van de lidstaten aan de EU. Het instrument treedt in werking zodra alle lidstaten die garanties hebben toegezegd.
Hoe worden de voorwaarden voor elke lening vastgesteld?
De lidstaten moeten de leningen gebruiken voor de financiering van werktijdverkortingsregelingen voor werknemers of soortgelijke maatregelen voor zelfstandigen. Als een lidstaat financiële bijstand vraagt, gaat de Commissie eerst na in hoeverre de stijgende overheidsuitgaven rechtstreeks verband houden met de invoering of uitbreiding van werktijdverkortingsregelingen en soortgelijke maatregelen voor zelfstandigen. Daardoor kan de Commissie het bedrag, de maximale gemiddelde looptijd, de prijsstelling en de technische uitvoeringsvoorschriften van de lening op de juiste manier beoordelen.
Op basis van die raadpleging dient de Commissie bij de Raad een voorstel in voor een besluit betreffende financiële bijstand. Zodra dat besluit is goedgekeurd, wordt financiële bijstand verleend in de vorm van een lening van de EU aan de lidstaat die steun heeft aangevraagd.
Hoe werkt het garantiesysteem?
De leningen die in het kader van SURE aan de lidstaten worden verstrekt, worden gewaarborgd door een systeem van vrijwillige garanties van de lidstaten. Daardoor kan de Commissie het beschikbare volume van de leningen verhogen. Het garantiesysteem is noodzakelijk om de nodige capaciteit te verwerven en tegelijk een behoedzame financiering van het SURE-instrument te waarborgen. Daarvoor moeten de toegezegde garanties minimaal 25 % van het maximumbedrag (100 miljard euro) aan leningen bedragen.
Wat is het verband tussen SURE en het eerder aangekondigd Europees werkloosheidsverzekeringsstelsel?
In de mededeling waarin de Commissie haar gecoördineerde economische respons op de COVID-19-pandemie uiteenzet, verbindt zij zich ertoe sneller werk te maken van het wetgevingsvoorstel voor een Europees werkloosheidsherverzekeringsstelsel. SURE is in feite de noodversie van het Europees werkloosheidsherverzekeringsstelsel, die nu specifiek wordt ingezet om onmiddellijk te kunnen reageren op de problemen die door de pandemie worden veroorzaakt. Dit sluit geenszins uit dat er in de toekomst een permanent werkloosheidsherverzekeringsstelsel wordt ingesteld.
