Raad EU stemt volgens nieuwe QMV-regeling vanaf 1 november

Contentverzamelaar

Raad EU stemt volgens nieuwe QMV-regeling vanaf 1 november

Met ingang van 1 november 2014 geldt een nieuwe regeling voor stemming met gekwalificeerde meerderheid. Dit is de meest gebruikelijke stemprocedure in de Raad, vaak aangeduid met de Engelse afkorting “QMV” (qualified majority voting).

Nieuwe regeling

Vanaf 1 november 2014 zal worden overgegaan op een vereenvoudigd systeem van dubbele meerderheid van lidstaten en bevolking. Een gekwalificeerde meerderheid zal bestaan uit ten minste 55% van de leden van de Raad (ten minste 16 lidstaten) die ten minste 65% van de bevolking van de Europese Unie vertegenwoordigt. Dat staat in artikel 16, lid 4 van het EU-Verdrag. Voor bijzondere situaties, bijvoorbeeld wanneer niet alle lidstaten meedoen op een bepaald gebied, gelden afwijkende regels. Zij worden beschreven in de slotparagraaf van dit onderdeel.

Blokkerende minderheid

Een blokkerende minderheid is bereikt wanneer 13 lidstaten tegen zijn. Zij verhinderen dat er een meerderheid van 16 lidstaten kan bestaan. Ook is een blokkerende minderheid bereikt wanneer een lager aantal lidstaten al meer dan 35% van de bevolking van de EU omvatten. Omdat drie grote lidstaten samen al meer dan 35 % van de EU-bevolking uitmaken en dus alle voorstellen zouden kunnen blokkeren, is voorgeschreven dat er ten minste 4 lidstaten tegen moeten zijn (artikel 16, lid 4 VEU). Wanneer niet alle lidstaten deelnemen aan de stemming in de Raad is dit aantal ten minste 3 (artikel 238, lid 3, sub a, VWEU).

Voorts geldt dat wanneer een blokkerende minderheid net niet wordt gehaald , maar wel driekwart van het daarvoor vereiste aantal  lidstaten of driekwart van het vereiste bevolkingspercentage, de Raad de kwestie bespreekt. De betrokken lidstaten moeten in dat geval aangeven zich ertegen te verzetten dat de Raad een handeling met QMV aanneemt. Dat is afgesproken in besluit 2009/857/EG van de Raad. De Raad doet tijdens deze besprekingen alles wat in zijn vermogen ligt om, binnen een redelijke tijd en zonder afbreuk te doen aan de dwingende termijnen die door het recht van de Unie worden voorgeschreven, een bevredigende oplossing te vinden om tegemoet te komen aan de bezwaren van de in artikel 1 bedoelde leden van de Raad. De voorzitter van de Raad neemt hiertoe, met de hulp van de Commissie en met inachtneming van het reglement van orde van de Raad, ieder initiatief dat nodig is om een grotere mate van overeenstemming in de Raad te vergemakkelijken. De leden van de Raad zijn hem daarbij behulpzaam.

Overgangsregeling

Vanaf 1 november 2014 tot en met 31 maart 2017 geldt een overgangsregeling. Dat is geregeld in artikel 3, lid 2 van het Protocol nr. 36 betreffende de overgangsbepalingen. Een lidstaat kan in de gevallen waarin de Raad met gekwalificeerde meerderheid van stemmen een handeling vaststelt, verzoeken dat wordt teruggevallen op de stemmenweging zoals die van toepassing was tot en met 31 oktober 2014. Een lid van de Raad kan in dat geval ook verzoeken dat een controle wordt verricht om te verzekeren dat de lidstaten die een gekwalificeerde meerderheid vormen, ten minste 62% van de totale bevolking van de Unie vertegenwoordigen. Het verzoek is vormvrij. Echter, om een verzoek van een lid van de Raad op grond van artikel 3, lid 2, van Protocol nr. 36 correct te kunnen registreren, moet het schriftelijk worden meegedeeld aan de secretaris-generaal of mondeling geformuleerd tijdens een vergadering van het Coreper of een zitting van de Raad. Elk mondeling verzoek dient te worden opgenomen in de notulen van de vergadering of zitting. Dat staat in de preambule van Besluit 2014/692/EU, Euratom van de Raad van 29 september 2014 tot wijziging van zijn reglement van orde.

Reglement van Orde

Voor de berekening van de percentages zijn in bijlage III van het Reglement van Orde van de Raad de bevolkingscijfers van elke lidstaat en de percentages die zij vertegenwoordigen in de bevolking van de Unie opgenomen. Deze bevolkingsscijfers worden per 1 januari van elk jaar herzien. Dat besluit wordt bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie.

Zie ook: Besluit 2014/692/EU, Euratom van de Raad van 29 september 2014 tot wijziging van zijn reglement van orde 

Overzicht

Overzicht wijzigingen QMV regeling

QMV stemmenweging t/m 31 oktober 2014

QMV stemmenweging vanaf 1 november 2014

Drie criteria:

•       Stemmencriterium: 260 van de 352 stemmen (blokkerende minderheid bij 93 stemmen); en

•       Lidstatencriterium: meerderheid van de lidstaten (ten minste 15 lidstaten); en

•       Bevolkingscriterium: 62% van de Uniebevolking (dit criterium is pas van toepassing als een lidstaat verzoekt het na te gaan).

(NL: 13 stemmen van 352; 3,7% van totaal)

Dubbele meerderheid:

•       55% van de lidstaten (ten minste 16 lidstaten); en

•       65% van de EU-bevolking

•       Blokkerende minderheid: 13 LS of minimaal vier LS die 35% van EU bevolking vertegenwoordigen.

(NL: omvang 16.779,6  = 3,32 % van totaal)

1 november 2014 – 31 maart 2017

Overgangsregeling:

Lidstaat kan verzoeken om toepassing stemmenweging zoals van kracht t/m 31 oktober 2014

Bijzondere situaties

Voor bijzondere situaties bevat artikel 238 van het EU-Werkingsverdrag aanvullende voorschriften. Het gaat dan allereerst om situaties waarin de Raad niet op voorstel van de Commissie of van de Hoge Vertegenwoordiger besluit (lid 2). In dat geval vereist een gekwalificeerde meerderheid tenminste 72 % van de leden van de Raad, die lidstaten vertegenwoordigen met ten minste 65% van de EU-bevolking.  
Ook gelden bijzondere regels voor situaties waarin niet alle leden van de Raad deelnemen aan de stemming (lid 3). Het gaat dan om besluiten op het gebied van de euro, waaraan alleen de eurolanden deelnemen, of op het gebied van de Ruimte van Vrijheid, Veiligheid en Recht, waaraan het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken niet hoeven deel te nemen, of op het gebied van Schengen (idem VK, Ierland en DK), of gebieden waarop sommige lidstaten een nauwere samenwerking zijn aangegaan. In dergelijke gevallen wordt onder QMV verstaan ten minste 55% van de leden van de Raad die deelnemende staten vertegenwoordigen waarvan de bevolking ten minste 65% uitmaakt van alle deelnemende staten. Een blokkerende minderheid moet ten minste uit het minimum aantal van de leden van de Raad bestaan die meer dan 35 % van de bevolking van de deelnemende lidstaten vertegenwoordigen, plus één lid; in het andere geval wordt de gekwalificeerde meerderheid geacht te zijn verkregen. Echter, wanneer de Raad niet besluit op voorstel van de Commissie of van de hoge vertegenwoordiger, wordt onder QMV verstaan ten minste 72 % van de leden van de Raad die deelnemende lidstaten vertegenwoordigen waarvan de bevolking ten minste 65 % uitmaakt van de bevolking van alle deelnemende staten.

 

Bezoek ook onze ECER-pagina voor meer informatie over de besluitvormingsprocedures in de EU.

Klik hier voor de stemcalculator van de Raad.