8 maart: Commissie presenteert Groenboek over Europees energiebeleid

IP/06/282

Brussels, 8 March 2006

Brandstof voor onze toekomst: de visie van de Europese Commissie op een energiestrategie voor Europa

De Europese Commissie heeft haar visie op een Europees energiebeleid uiteengezet in een nieuw groenboek. In dit groenboek, dat meer dan twintig concrete voorstellen voor mogelijke acties bevat, wordt gevraagd commentaar te leveren op zes prioritaire gebieden.

"De EU moet een gemeenschappelijk antwoord geven op de energie-uitdagingen van de 21ste eeuw. De EU speelt een cruciale rol bij de levering van duurzame, concurrerende en veilige energie aan de Europese burgers. Een gemeenschappelijke een eensgezind gepresenteerde benadering zal Europa in staat stellen de leiding te nemen in de zoektocht naar energieoplossingen", benadrukte de heer Barroso, voorzitter van de Europese Commissie.

"De voltooiing van de interne markt, de strijd tegen de klimaatverandering en de continuïteit van de voorziening zijn stuk voor stuk gemeenschappelijke uitdagingen die om gemeenschappelijke oplossingen vragen. Het is dan ook tijd voor een nieuw Europees energiebeleid", aldus Commissielid Andris Piebalgs.

Hiervan uitgaande wordt in het groenboek uiteengezet hoe een Europees energiebeleid kan tegemoet komen aan de drie belangrijkste beleidsdoelstellingen op dit gebied: duurzame ontwikkeling, concurrentievermogen en continuïteit van de voorziening.

De ontwikkeling van een Europees energiebeleid is een uitdaging op lange termijn. Om de basis voor dit proces te leggen, stelt de Commissie voor regelmatig een strategische beoordeling van het EU-energiebeleid, waarin alle beleidskwestie met betrekking tot energie aan bod komen, voor te leggen aan de Raad en het Parlement. Deze stand van zaken kan het uitgangspunt vormen voor een actieplan van de Europese Raad en het Parlement, waarin zij de voortgang inzake alle aspecten van het energiebeleid volgen, nieuwe uitdagingen identificeren en antwoorden voorstellen.

Daarbij wordt prioriteit gegeven aan de volgende zes gebieden:

Om de interne energiemarkt te voltooien, worden in het groenboek nieuwe maatregelen overwogen, zoals een Europese energiegridcode, een prioritair Europees interconnectieplan, een Europese regelgevende instantie op het gebied van energie en nieuwe initiatieven om gelijke kansen voor alle marktdeelnemers te garanderen, met name wat de loskoppeling van netwerken en concurrerende activiteiten betreft. Eind dit jaar zullen concrete voorstellen worden gedaan.

Het tweede prioriteitsgebied heeft betrekking op de continuïteit van de voorziening op de interne energiemarkt, waarbij solidariteit tussen de lidstaten moet worden gegarandeerd. Een van de mogelijke maatregelen is de oprichting van een Europese waarnemingspost voor energievoorziening en een aanpassing van de bestaande Gemeenschapswetgeving inzake olie- en gasvoorraden om eventuele onderbrekingen van de voorziening op te vangen.

Het derde prioriteitsgebied is een meer duurzame, efficiënte en gediversifieerde energiemix. Overeenkomstig het subsidiariteitsbeginsel mogen de lidstaten hun energiemix zelf samenstellen, maar de keuzes die zij maken hebben onvermijdelijk een invloed op de energievoorziening van hun buurlanden en de Gemeenschap in haar geheel. Dit doel kan worden bereikt via een strategische beoordeling van het EU-energiebeleid, waarin alle aspecten van het energiebeleid aan bod komen en de voor- en nadelen van de verschillende energiebronnen, van duurzame bronnen tot kolen en kernenergie, worden geanalyseerd. Dit kan er op zijn beurt toe leiden dat op Gemeenschapsniveau doelstellingen worden vastgesteld met betrekking tot de totale energiemix van de EU. Op die manier wordt de continuïteit van de energievoorziening van de EU gegarandeerd, zonder afbreuk te doen aan het recht van de lidstaten om hun eigen energiekeuzes te maken.

Ten vierde stelt de Commissie een reeks maatregelen voor om de opwarming van de aarde te bestrijden. Zij heeft met name voorstellen gedaan voor maatregelen die deel kunnen uitmaken van het actieplan inzake energie-efficiëntie, dat zij later dit jaar zal goedkeuren. In dit actieplan worden maatregelen vastgesteld om 20% van de energie die anders tegen 2020 in de EU zou worden verbruikt, te besparen. Bovendien wordt in het actieplan voorgesteld dat de EU een nieuw stappenplan voor duurzame energiebronnen in de EU voorbereidt. Dit stappenplan moet streefcijfers voor 2020 en later bevatten, zodat een stabiel investeringsklimaat ontstaat dat het aandeel van concurrerende duurzame energie in Europa doet stijgen.

Energie-efficiënte en koolstofarme technologieën vormen een snel groeiende internationale markt die in de komende jaren miljarden euro's zal vertegenwoordigen. Dankzij een strategisch plan voor energietechnologie, de vijfde prioriteit van het groenboek, kan de Europese industrie uitgroeien tot mondiale marktleider voor deze nieuwe generatie technologieën en processen.

Ten slotte wordt in het groenboek benadrukt dat er behoefte is aan een gemeenschappelijk buitenlands energiebeleid. Om het hoofd te kunnen bieden aan de uitdagingen van groeiende vraag, hoge en volatiele energieprijzen, toegenomen afhankelijkheid van ingevoerde energie en klimaatverandering, moet Europa zich eensgezind opstellen op het internationale toneel. Daarom stelt de Commissie voor om in het kader van haar strategische beoordeling van het energiebeleid na te gaan aan welke infrastructuur prioriteit moet worden gegeven om de continuïteit van de energievoorziening in de EU te garanderen (inclusief pijpleidingen en LNG-terminals) en overeenstemming te bereiken over concrete acties om deze prioritaire doelstellingen te verwezenlijken. Voorts stelt zij ook een stappenplan voor de oprichting van een pan-Europese energiegemeenschap vast, die ook een gemeenschappelijke regelgevingsruimte omvat. Zij stelt ook voor de betrekkingen met Europa's partners, waaronder de belangrijkste energieleverancier van de EU, Rusland, opnieuw te bezien, zodat deze een betere weerspiegeling vormen van de onderlinge afhankelijkheid. Ten slotte stelt zij een nieuw communautair mechanisme voor dat het mogelijk maakt snel en gecoördineerd te reageren op noodsituaties in de externe energievoorziening.

Dit is slechts een greep uit de voorstellen die in het groenboek worden uiteengezet. Op basis van enerzijds de reacties en commentaren naar aanleiding van een breed opgezette consultatie van de publieke opinie en anderzijds de conclusies van de Europese Raad en het Parlement, zal de commissie een reeks concrete maatregelen voorstellen.

Green Paper:

http://europa.eu.int:8082/comm/energy/green-paper-energy/index_en.htm

BIJLAGE

Context voor de ontwikkeling van het communautaire energiebeleid

Belangrijkste uitdagingen voor de EU op het gebied van energie:

• Er is dringend behoefte aan investeringen. Om aan de verwachte vraag naar energie te voldoen en de verouderende infrastructuur te vervangen, zal in Europa alleen al circa 1 triljoen euro moeten worden geïnvesteerd in de komende 20 jaar.
• Europa wordt steeds afhankelijker van ingevoerde energie. Tenzij wij erin slagen ons interne energieaanbod concurrerender te maken, zal de Unie de komende 20 à 30 jaar voor circa 70% van haar energiebehoeften een beroep moeten doen op invoer - soms uit onstabiele gebieden. Momenteel ligt dat cijfer op 50%.
• De voorraden zijn geconcentreerd in een beperkt aantal landen. Momenteel betrekt de EU pakweg de helft van haar gasleveringen uit niet meer dan drie landen (Rusland, Noorwegen en Algerije). Als de huidige trend zich doorzet, zou de invoer van gas de komende 25 jaar toenemen tot 80%.
• De mondiale vraag naar energie gaat in stijgende lijn. Tegen 2030 zal die vraag - en de CO 2-uitstoot - naar verwachting met circa 60% stijgen. Het mondiale olieverbruik is sinds 1994 met 20% gestegen en de internationale vraag naar olie zal volgens ramingen met 1,6% per jaar toenemen.
• Olie- en gasprijzen gaan de hoogte in. De afgelopen twee jaar zijn ze in de EU bijna verdubbeld, met de elektriciteitsprijzen in hun kielzog. Gezien de toenemende mondiale vraag naar fossiele brandstoffen, de lange bevoorradingsketen en de groeiende afhankelijkheid van invoer, zullen de olie- en gasprijzen zeer waarschijnlijk hoog blijven, wat op korte termijn pijnlijk is voor de consument, maar ook tot grotere energie-efficiëntie en innovatie kan leiden.
• Ons klimaat wordt warmer. Volgens de Intergouvernementele Werkgroep inzake klimaatverandering (IPPC) is de aarde inmiddels al 0,6°C warmer geworden als gevolg van de uitstoot van broeikasgassen. Als niet wordt ingegrepen, zal de temperatuur tegen het einde van de eeuw met 1,4 à 5,8°C stijgen, met ernstige problemen tot gevolg voor de economie en het ecosysteem van gebieden over de hele wereld - inclusief de EU.
• Europa beschikt nog niet over volledig concurrerende interne energiemarkten. Pas als de EU zover is, zullen zowel burgers als bedrijven in de Unie kunnen profiteren van alle voordelen die samenhangen met een zekere energievoorziening en lagere prijzen. Voorwaarden om dat doel te bereiken zijn: de onderlinge verbinding van netwerken, de invoering en toepassing van doeltreffende wetten en regelgevingskaders en de strikte handhaving van de communautaire mededingingsregels. Bovendien moet de consolidatie van de energiesector door de markt worden aangestuurd, wil Europa de uitdagingen écht aangaan en investeren in de toekomst.

MEMO/06/109

Brussels, 8 March 2006

European research into alternative energy

Today's Green paper on energy highlights the important role to be played by research for the energies of the future. This background note highlights some of the research into sources of energy that can be an alternative to fossil fuels and is already being done at European Union level. All of the projects mentioned here, and the many others that are being carried out in this field, contribute to the European goals of sustainable, clean and secure fuel and energy supply

Biofuels and biomass

€68 million have been made available from the 6 th Framework Programme to support research in the area of biomass to develop second generation biofuels, new technologies for clean and cost efficient power generation from biomass, integrated biomass use through biorefineries and overcoming market barriers.
Biofuels on the Road/Developing second generation biofuels: While biodiesel and bioethanol are entering the market on a much greater scale, their widespread use raises questions of environment and technology . Second generation biofuels based on Fischer-Tropsch synthesis from biomass fulfil all quality standards of today's mineral based fuels and have superior environmental properties. The main objective of the RENEW project is to research and develop second generation biofuels for use in modern combustion engines. A broad range of pathways for the production of road fuels from various biomass resources will be studied. A further objective is the assessment of the energy chain, the costs and CO2-emissions. The most promising biofuels will be produced on a pilot scale.
http://europa.eu.int/comm/research/energy/nn/nn_pu/renews/article_1402_en.htm

Closer Cooperation in Bio-energy / Overcoming barriers to the market: Growth rates of renewable energy have been impressive in recent years, in particular in the areas of wind and photovoltaics. Only for biomass the projected growth rates have been significantly higher than those achieved. This is because there are a number of obstacles that prevent a more widespread use of this valuable energy source. The Network NOE-BIOENERGY covers the entire field of bio-energy. It will, in close co-operation with industry, analyse the barriers in the bio-energy area taking into account the whole biomass utilisation chain. Partner activities will be integrated to achieve a durable integration beyond the period of Community financial support. Points studied will be the heterogeneous feedstock base, competing uses of biomass, the complex properties of bio-materials, socio-economic factors related to crop production, technical challenges and economic boundary conditions.
http://www.bioenergynoe.org

Solar electricity

€95 million have been made available from the Sixth Framework Programme for Research to increase the efficiency and reduce the costs of photovoltaic solar modules.

Flexible Solar Power: Traditional solar panels are produced on glass, which increases the weight and cost of the final product. The aim of the FLEXCELLENCE project is to develop flexible (glass-free) solar panel technology that could be manufactured in a roll-to-roll process. In such a process, a long substrate of up to several kilometres is unrolled on one side and rolled up on the other side after processing. A pre-requisite for a cost-effective production process is a fast deposition rate of the micro-crystalline silicon layer, and this will be addressed in the project. http://www2.unine.ch/flex/

Advanced Design Concepts: The aim of the FULL SPECTRUM project is to increase conversion efficiency of solar cells by using more of the available energy of the sun. For example, the theoretical maximum efficiency of a single junction solar cell is about 40%, but if several cells are stacked on top of each other, the theoretical maximum efficiency increases to 86%. This "multi-junction" concept is just one example of how researchers are developing solar cell technologies of the future. Other advanced concepts include thermo-photovoltaics, intermediate band solar cells and molecular based concepts. http://www.fullspectrum-eu.org/

Standards: The European Commission's Joint Research Centre DG JRC develops standards and carries out validation and verification of photovoltaic technologies for the development of 3 rd generation photovoltaic technology. 65% of the world photovoltaic industry relies on DG JRC calibrations which reflects a sales value of €3 billion.

Hydrogen and fuel cells

Hydrogen and fuel cells offer outstanding potential to improve sustainability compared to today's energy systems and €115 million are available under the Sixth Framework Programme to support their development. Hydrogen is an energy carrier that can be produced from any primary energy source. Fuel cells are very efficient, intrinsically clean energy converters when fuelled by hydrogen. They can also be fuelled by a variety of conventional fuels and can therefore facilitate transition from today's largely carbon-based energy systems, to more sustainable energy systems based on carbon-free and carbon-neutral sources, such as bio-mass and other renewable energy sources. Research in this area is designed to address key technology bottlenecks such as fuel cell durability and costs, hydrogen storage for transport, as well as socio-economic research to support policy-making.

Developing a European Hydrogen Energy Roadmap: The HyWAYS project looks to evaluate the economic, energetic and environmental impact of different options for producing and using hydrogen as an energy carrier and fuel in power systems for stationary and transport applications. The project brings together government agencies, research institutes and industry to combine industry-generated technological performance data with socio-/techno-/ economic analysis. This process of evaluation and recommendations should lead to a "European Hydrogen Energy Roadmap".

The extensive stakeholder consultation ensures the relevance of the Roadmap by taking into account not only technological but also institutional, geographical and socio-economic issues in different member states. The Roadmap will provide useful input to policy decisions concerning the introduction of hydrogen and fuel cells through an analysis of cost-effective policy measures. http://www.hyways.de/

Identifying technology gaps: The Roads2HyCom project assesses and monitors Hydrogen and Fuel Cell technologies for stationary and mobile energy applications against current and future infrastructures, and the needs of communities which may be early adopters of the technology. It will look how current mainstream technologies can evolve to meet future needs. It will identify gaps and opportunities in technologies and infrastructure, and related economic issues and contribute to the engagement and planning of "Hydrogen Communities" to promote technology development and creation. A very wide stakeholder base will be invited to contribute to the project via "reference groups". http://www.roads2hy.com/

Working together as a sector: Hydrogen, with fuel cells as its primary application, is now widely recognised as a flexible and environmentally friendly energy carrier, which reduces greenhouse gas emissions, improves local air quality and enhances security of energy supply. As an energy carrier, hydrogen has particularly importance for the transport sector. The European Commission has supported the creation of the Hydrogen and Fuel Cell Technology Platform, bringing together all the major players from the hydrogen sector, from industry, research institutes, public authorities, NGOs, with the support of the European Commission, to establish a common research agenda for the sector.

Testing the technology: The Commission's in-house research body, the Joint Research Centre, covers pre-normative performance assessment and validation of hydrogen storage and fuel cell technologies in terms of efficiency, safety, reliability and environmental impact for stationary and transport applications. On 7 July, 2005, European Science and Research Commissioner Janez Potočnik opened two new hydrogen and fuel cell testing facilities at DG JRC's site at Petten in the Netherlands. The facilities allow the simulation of lifetime operational conditions of fuel cells and hydrogen fuel tanks (e.g. the repeated filling of hydrogen tanks in cars; performance of fuel cells under vibrations and temperatures between -40 and +60 oC)

Reducing CO2 emissions

€65 million are available from the Sixth Framework Programme to support research into the reduction, capture and storage of carbon dioxide emissions.

Making coal power plants more efficient: A project financed under the Fifth Framework Programme, AD700, looks at how substantial efficiency improvement could be achieved in coal power plants by increasing the steam temperatures and pressures in a non-incremental manner. It was a precursor of integrated projects with over 30 partners involved, quite unusual for an FP5 project. The project derives its name from the objective to increase live steam temperatures from the current 580°C up to 700°C and simultaneously increase the steam pressure to supercritical values (above 250 bars).Such steam parameters hold the promise of coal based generation efficiencies above 55% by 2015. It requires the development and extensive testing of new types of steels, as well as a rethinking of the conceptual design of the power plants themselves. http://www.ad700.dk/

Monitoring the storage of CO2: The SACS2 project, also from FP5, looked at monitoring techniques that can be used to observe the behaviour of CO2 injected in large quantities in deep saline aquifers (underground reservoirs). The SLEIPNER project, a commercial initiative lead by STATOIL, stores about 1 million tons of CO2 in a deep saline aquifer under the North Sea. SACS2 helped understand the faith of the CO2 as it is stored and allowed to predict its long term behaviour, to ensure that it will remain safely stored for several thousands years, so that the storage makes sense to mitigate climate change. http://www.co2captureandstorage.info/project_specific.php4?project_id=88

Bringing the industry together: the European Commission has been behind the launch of a Technology Platform for Zero Emission Fossil Fuel Power Plants. This body will bring together energy companies, equipment suppliers, users, consumers, financial institutions, regulators, public authorities, researchers and civil society to develop common research goals, with the aim of a future where the use of power plants that emit no climate-damaging greenhouse gases is widespread. Through its common vision and strategic research agenda, the Technology Platform will identify and remove obstacles to the creation of such power plants, technological, financial and regulatory.

Distributed generation

When considering renewable energy sources such as wind and solar, with a large number of small energy sources distributed over a large area, it is important to consider how the energy generated will be distributed. The technologies and systems required are obviously very different to those necessary to distribute energy from one large source, such as a coal-fired power plant. The Sixth Framework Programme makes €50 million available for such research.

Large-scale implementation of distributed energy resources in Europe: A group of eight leading European energy utilities have joined forces to remove, over five years, most of the technical and non-technical barriers which prevent a massive deployment of renewable energy sources and distributed generation in Europe. In partnership with manufacturers, research organisations, professionals, national agencies and a bank, they follow a demand-pull rather than technology-push approach. This new approach will provide five "fast-tracks options" to speed up the large-scale implementation of renewables in Europe, by defining five market segments which will benefit from these new solutions, and fostering the R&D required to adapt these new technologies to the demands of these segments.
Helping energy networks to be more flexible: The objective of this new project is to boost DER (Distributed Energy Resources) by maximizing their contribution to the electric power system, through aggregation into Large Scale Virtual Power Plants (LSVPP) and decentralized management. To achieve this, an advanced distributed control system architecture will be designed and an appropriate communication and information infrastructure will be developed to enable distributed control. An appropriate market and commercial structure will need to be also investigated to support exchange of services among all actors.
www.fenix-project.org