Terugtrekkingsdatum
Vrijdag 31
januari 2020 is de laatste dag dat het Verenigd Koninkrijk
(VK) nog lid is van de Europese Unie (EU). De
terugtrekking is het juridisch gevolg van de
kennisgeving van het
VK in 2017 dat het de EU wil verlaten. Deze
kennisgeving was het startsein van een termijn die
uiteindelijk is
verlengd tot en met 31 januari 2020.
Ordelijke terugtrekking
De
afgelopen tijd is onderhandeld over een ordelijke
terugtrekking. Dat heeft geresulteerd in het
Terugtrekkingsakkoord tussen de EU
en het VK dat op 1 februari 2020 in
werking treedt. Het Terugtrekkingsakkoord (TA) regelt een
groot aantal voorzienbare gevolgen van de terugtrekking.
Het omvat 185 artikelen, drie protocollen en negen
bijlagen.
-
Akkoord
inzake de terugtrekking van het Verenigd
Koninkrijk van Groot-Brittannië en
Noord-Ierland uit de Europese Unie en de
Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (
NL) (
EN
)
-
Versie
met aanklikbare inhoudsopgave (
NL) (
EN)
-
Besluit
betreffende de
sluiting van het Terugtrekkingsakkoord (
NL
) (
EN
)
,
een verklaring van de EU (
NL)
(
EN)
en de kennisgeving van de inwerkingtreding
(
NL)
(
EN)
-
Schematische
uitleg van het terugtrekkingsakkoord (
EN)
-
Informatie
van de
Rijksoverheid
voor burgers en ondernemers
-
Vragen
en antwoorden over Brexit (
EN)
Overgangsperiode
tot eind 2020
Voorlopig
verandert er weinig.
Deel vier van het
Terugtrekkingsakkoord voorziet in een overgangsperiode tot
en met 31 december 2020. Deze overgangsperiode heeft als
belangrijkste gevolgen:
-
In
beginsel blijft het hele EU-recht, met inbegrip van
internationale overeenkomsten, gedurende de
overgangsperiode op en in het VK van toepassing (
artikel 126 en 127(1)
TA). Dit betekent dat het
VK, en burgers en bedrijven uit het VK, gedurende de
overgangsperiode zullen worden behandeld alsof het VK
nog een EU-lidstaat is.
-
De Unie
heeft een zgn. Note Verbale aan derde
landen/organisaties verstuurd met de boodschap dat het
VK ook voor internationale overeenkomsten tijdens de
overgangsperiode nog wordt behandeld alsof het een
EU-lidstaat is.
-
De regels
over de benoeming, aanwijzing of verkiezing van leden
van de instellingen, organen en instanties van de EU
zijn meteen vanaf 1 februari 2020 niet langer van
toepassing op het VK (met
uitzondering van de Britse advocaat-generaal bij het
EU-Hof). Dat geldt ook voor de regels over de
deelname aan besluitvorming en, in beginsel, het
bijwonen van vergaderingen (
artikel 7
TA). Wel kunnen VK
vertegenwoordigers in uitzonderlijke gevallen en
zonder stemrecht bepaalde vergaderingen bijwonen
(bijvoorbeeld
artikel 34 TA
,
artikel 128 TA
,
artikel 129 TA
).
De
overgangsperiode kan eenmaal, uiterlijk 30 juni 2020, met
maximaal twee jaar worden verlengd.
Meer
informatie over de gevolgen van de overgangsperiode is
beschikbaar bij de Brexit-coördinator van elk departement.
Rechten
van burgers vanaf 2021
Een
belangrijk onderdeel van het Terugtrekkingsakkoord vormen
de rechten van burgers en hun familieleden na afloop van
de overgangsperiode. Deze rechten worden geregeld in
Deel twee van het
Terugtrekkingsakkoord. Burgers, werknemers en
zelfstandigen die al vóór 1 januari 2021 gebruik hebben
gemaakt van hun recht op vrij verkeer naar het VK en
vanuit het VK naar een bepaalde lidstaat, behouden daar
hun rechten op het gebied van verblijf, werk,
diploma-erkenning en sociale zekerheid levenslang, zolang
ze voldoen aan de voorwaarden (
artikel 39 TA
). Het EU-Hof
blijft vanaf het eind van de overgangsperiode nog acht jaar
bevoegd om bindende antwoorden te geven op prejudiciële
vragen van Britse rechters over burgerrechten (
artikel 158 TA).
Het VK zal een Onafhankelijke autoriteit in het leven roepen
met dezelfde bevoegdheden als de Commissie heeft in de
lidstaten (
artikel 159 TA). De
Commissie kan haar standpunt in Britse procedures naar voren
brengen (
artikel 162 TA).
Terugtrekkingsakkoord: wegwijzer
Het
terugtrekkingsakkoord is onderverdeeld in zes delen.
-
Deel een
bevat de gemeenschappelijke bepalingen. Deze
regelen onder meer hoe de bepalingen van het
akkoord moeten worden uitgelegd en toegepast en
dat burgers en ondernemingen zich rechtstreeks op
de bepalingen van het Terugtrekkingsakkoord kunnen
beroepen (
artikel 4
TA). De regels over de benoeming,
aanwijzing of verkiezing van leden van de
instellingen, organen en instanties van de Unie,
zijn vanaf 1 februari 2020 niet langer van
toepassing op het VK, evenals de regels over de
deelname aan besluitvorming en, in beginsel, het
bijwonen van vergaderingen (
artikel 7 TA).
-
Deel
twee bevat, zoals gezegd, de
regels over de rechten van burgers.
-
Deel
drie bevat de
bepalingen over de afwikkeling van situaties
en procedures op allerlei beleidsgebieden die
op 31 december 2020 nog lopen. Denk
bijvoorbeeld aan
-
de
behandeling van goederen die de grens zijn
overgegaan,
-
douaneprocedures,
-
BTW
en accijnzen,
-
procedures
voor politie en justitie-samenwerking in
strafzaken en in burgerlijke zaken,
-
de
bescherming van octrooien,
-
de
bescherming van uitgewisselde
persoonsgegevens,
-
aanbestedingen,
-
administratieve
procedures en juridische procedures.
-
Deel
vier regelt, zoals
gezegd, de overgangsperiode tot en met 31
december 2020.
-
Deel
vijf legt de
berekening en afwikkeling van de financiële
verplichtingen van het VK vast.
-
Deel
zes bevat de zgn.
institutionele bepalingen en de
slotbepalingen. De institutionele bepalingen
regelen onder meer de bevoegdheid van het
EU-Hof en de Commissie in het kader van deel
twee, het toezicht op de naleving van het
akkoord door een Gemengd Comité
en de
beslechting van geschillen tussen de EU en het
VK door middel van arbitrage. De
slotbepalingen regelen onder meer de
inwerkingtreding van de diverse onderdelen van
het Terugtrekkingsakkoord en de drie protocollen.
-
Aan
het Terugtrekkingsakkoord hangen drie
protocollen. Het gaat om het
Protocol
Ierland/Noord-Ierland, het
Protocol over de VK
zones van Cyprus en het
Protocol over Gibraltar.
-
Van
de protocollen is het
Protocol betreffende
Ierland/Noord- Ierland het
meest controversiële deel van de
onderhandelingen geweest. Het doel van het
Protocol Ierland/Noord-Ierland is rekening te
houden met de unieke situatie op het Ierse
eiland, een harde grens op het Ierse eiland te
voorkomen, de integriteit van de interne markt
te beschermen en de Noord-Zuid samenwerking op
het Ierse eiland, de «all island economy», te
behouden en het Goede Vrijdagakkoord te
beschermen. Het Protocol Ierland/Noord-Ierland
heeft een uitzonderlijk karakter, zonder
precedent. Na afloop van de overgangsperiode
wordt het Protocol van toepassing. Meer
informatie over dit Protocol in de
kabinetsappreciatie
van 19 oktober 2019.
Onderhandelingen
toekomstige relatie EU-VK
Tegelijk met
het Terugtrekkingsakkoord is een politieke verklaring
opgesteld waarin het kader is geschetst voor de toekomstige
betrekkingen tussen de EU en het VK. Op een groot aantal
onderwerpen is de richting aangegeven van de toekomstige
verdragsrelatie. Beide partijen gaan zich ervoor inzetten
dat die akkoorden voor zover mogelijk vanaf het eind van de
overgangsperiode van toepassing zullen zijn (
artikel 184 TA).
Daartoe zal de Raad zo snel mogelijk na de terugtrekking een
mandaat vaststellen voor de onderhandelingen door de
Commissie. De Nederlandse inzet is door het kabinet aan de
kamers gestuurd. De Europese Commissie heeft Michel Barnier
benoemd tot hoofonderhandelaar voor de toekomstige relatie
met het VK. De Europese Raad zal waar nodig verdere algemene
politieke sturing overeenkomen. Tussen de bijeenkomsten van
de Europese Raad in zullen de Raad Algemene Zaken en het
Coreper, bijgestaan door de speciale Raadsgroep Verenigd
Koninkrijk, zorgen dat de onderhandelingen overeenkomstig de
door de Europese Raad overeengekomen algemene standpunten en
beginselen en het onderhandelingsmandaat van de Raad gevoerd
worden, en zullen zij waar nodig verdere sturing bieden,
“ten volle rekening houdend met zowel het belang van de EU
als het doel een resultaat te halen dat voor alle lidstaten
rechtvaardig en billijk is en de belangen van onze burgers beschermt.”
Meer info:
ECER-website: Dossier Brexit
|
