Commissie ernstig bezorgd over de rechtsstaat in Polen
Nieuwsbericht | 04-08-2017
De Commissie verzoekt de Poolse autoriteiten om deze problemen binnen een maand op te lossen. De Commissie vraagt Polen met name om geen maatregelen te nemen met het oog op ontslag of gedwongen pensionering van de rechters van het Hooggerechtshof. Wordt een dergelijke maatregel wel genomen, dan zal de Commissie onmiddellijk de procedure van artikel 7, lid 1, EU-Verdrag starten; de EU kan deze formele waarschuwing afgeven met een meerderheid van vier vijfde van de lidstaten in de Raad van ministers.
Volgens Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans worden Poolse rechtbanken, net als de rechtbanken van de andere lidstaten, geacht te zorgen voor een doeltreffende voorziening in rechte wanneer het EU-recht wordt geschonden. In dat geval treden zij op als “rechters van de Unie” en moeten zij voldoen aan de vereisten inzake de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, overeenkomstig het Verdrag en het Handvest van de grondrechten.
De aanbeveling inzake de rechtsstaat vormt een aanvulling op twee eerdere aanbevelingen van 27 juli 2016 en 21 december 2016. De nieuwe aanbeveling betreft het ontbreken van een onafhankelijke en rechtmatige grondwettelijke toetsing in Polen. Vooralsnog hebben de Poolse autoriteiten de punten van zorg die in de eerste twee aanbevelingen aan de orde zijn gesteld, niet weggenomen. Bovendien hebben de Poolse autoriteiten nu verdere stappen genomen die de zorgen over de rechterlijke onafhankelijkheid doen toenemen en de systemische bedreiging van de rechtsstaat in Polen aanzienlijk vergroten.
De aanbeveling inzake de rechtsstaat die de Commissie Polen vandaag heeft toegezonden, betreft vier nieuwe wetgevingshandelingen die door het Poolse parlement zijn vastgesteld en die volgens de Commissie de systemische bedreiging van de rechtsstaat zullen versterken: de wet inzake het Hooggerechtshof en de wet inzake de Nationale Raad voor de Rechtspraak (waarover de president van de republiek in beide gevallen op 24 juli zijn veto heeft uitgesproken), de wet inzake de gewone rechtbanken (die op 25 juli is ondertekend door de president van de republiek, maar nog niet is bekendgemaakt en in werking getreden) en de wet inzake de Nationale Raad voor de Rechtspraak (bekendgemaakt en van kracht sinds 13 juli). In hun huidige vorm zullen deze wetten de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in Polen structureel ondermijnen en een onmiddellijke en bijzonder ongunstige impact hebben de onafhankelijke werking van de rechterlijke macht.
Met name het ontslag van de rechters van het Hooggerechtshof zal de systemische bedreiging van de rechtsstaat ernstig doen toenemen. De Commissie vraagt Polen dan ook om geen maatregelen te nemen met het oog op het ontslag of de gedwongen pensionering van de rechters van het Hooggerechtshof. Mocht Polen dergelijke maatregelen wel nemen, dan zal de Commissie niet aarzelen om het mechanisme van artikel 7, lid 1, EU-Verdrag in gang te zetten.
Op grond van haar aanbeveling inzake de rechtsstaat nodigt de Commissie de Poolse regering uit om de geuite punten van zorg binnen een maand weg te nemen en de Commissie in kennis te stellen van de stappen die daartoe zijn genomen.
Meer info:
Europese Commissie treedt op om de rechtsstaat in Polen te handhaven, Persbericht Commissie 26 juli 2017
Aanbeveling van de Commissie van 26 juli 2017
Memorandum inzake de eerste aanbeveling inzake de rechtsstaat, 27 juli 2016
Kabinet steunt Commissie in rechtsstaatdialoog met Polen (ECER 13 maart 2017)
