Commissie presenteert voorstel Europees openbaar ministerie
Nieuwsbericht | 18-07-2013
Het Europees openbaar ministerie moet ervoor zorgen dat elke zaak waarbij vermoedelijk sprake is van fraude met EU-geld, een vervolg krijgt en wordt afgerond, zodat criminelen weten dat hen vervolging en berechting wacht. Dit zal een sterke afschrikkende werking hebben.
Ook stelt de Commissie een hervorming voor van het EU-Agentschap voor strafrechtelijke samenwerking (Eurojust) en brengt zij een mededeling uit over de bestuursregels van het EU-Bureau voor fraudebestrijding (OLAF).
Een gedecentraliseerde, kostenefficiënte structuur
Het Europees openbaar ministerie krijgt een gedecentraliseerde structuur en wordt in de nationale rechtsstelsels geïntegreerd. In elke lidstaat worden gedelegeerde Europese openbare aanklagers verantwoordelijk voor onderzoek en vervolging, waarbij zij nationaal personeel inzetten en het nationale recht toepassen. Het Europees openbaar ministerie coördineert hun optreden om ervoor te zorgen dat in de hele Unie dezelfde aanpak wordt gevolgd, wat vooral bij grensoverschrijdende zaken van cruciaal belang is. De hele structuur is gebaseerd op bestaande middelen en brengt dan ook maar weinig extra kosten mee.
De nationale rechter wordt verantwoordelijk voor de rechterlijke toetsing van de handelingen van de Europese openbare aanklager. Het voorstel houdt daarnaast een aanzienlijke versterking in van de procedurele rechten van verdachten naar wie het Europees openbaar ministerie onderzoek instelt.
Een tienkoppig college – met de Europese openbare aanklager, vier plaatsvervangers en vijf gedelegeerde openbare aanklagers – zal voor een naadloze aansluiting tussen de EU en de lidstaten zorgen. Daarvoor moet het college in de eerste plaats algemene regels afspreken over de toewijzing van zaken.
Gedegen procedurerechten
Wie te maken krijgt met een onderzoek van het Europees openbaar ministerie kan er dankzij het voorstel op rekenen dat zijn procedurerechten nog beter worden beschermd dan nu op grond van de nationale rechtsstelsels verplicht is. Het voorstel waarborgt bijvoorbeeld het recht op tolk- en vertaaldiensten, het recht op informatie en inzage in de processtukken en het recht op toegang tot een advocaat (bij arrestatie).
In de oprichtingsverordening van het Europees openbaar ministerie zullen nog meer rechten worden vastgesteld die nog niet waren geharmoniseerd op grond van EU-wetgeving. Daarbij gaat het onder meer om solide waarborgen voor de procedurerechten, zoals het zwijgrecht en het vermoeden van onschuld, het recht op rechtsbijstand, het recht bewijsstukken over te leggen en het recht getuigen te horen.
Het voorstel bevat ook duidelijke, geharmoniseerde regels over de onderzoeksmaatregelen waarvan het Europees openbaar ministerie gebruik mag maken en bepalingen inzake het verzamelen en gebruiken van bewijs.
Volgende stappen
De voorgestelde verordening moet nu door de Raad unaniem worden vastgesteld, na goedkeuring van het Europees Parlement. Overeenkomstig de EU-Verdragen is Denemarken niet betrokken bij het Europees openbaar ministerie. Het Verenigd Koninkrijk en Ierland nemen evenmin deel, tenzij zij vrijwillig en uitdrukkelijk anders besluiten (opt-in).
Is er geen unanimiteit, dan kan een groep van ten minste negen lidstaten een nauwere samenwerking aangaan (artikel 86 VWEU).
Lees meer in het persbericht van de Commissie
Lees hier het standpunt van het kabinet over dit onderwerp uit 2011.
Over het Commissie-voorstel organiseert het Asserinstituut een conferentie: lees meer
Meer documenten:
