Commissie start derde inbreukprocedure tegen Polen om Poolse rechters te beschermen

De Poolse politieke bemoeienis met de rechterlijke macht is al langer punt van zorg. Dit is het derde opeenvolgende jaar dat de Commissie een inbreukprocedure start wegens deze zorgen. Polen is bovendien de eerste lidstaat waartegen een procedure op grond van artikel 7 EU-Verdrag is gestart, wegens een ernstige inbreuk op de rechtsstaat.

Ditmaal is een wet die het toezicht op rechters regelt reden voor het starten van een inbreukprocedure. Door deze Poolse wet kunnen gewone rechters onderworpen worden aan onderzoek, procedures en uiteindelijk sancties op grond van hun rechterlijke beslissingen. Belast met deze taken is een Disciplinaire Kamer. Dit orgaan heeft volgens de Commissie buitensporig veel beoordelingsvrijheid en is bovendien niet onafhankelijk en onpartijdig. Ook worden de procedurele rechten van onderzochte rechter beperkt. Ten slotte is de Disciplinaire Kamer geen ‘echte’ rechtbank; het heeft geen grondslag in de Poolse wet.  

Volgens de Commissie schendt Polen met het hierboven omschreven regime artikel 19 van het EU-verdrag, in combinatie met artikel 47 van het EU-handvest grondrechten. Uit deze artikelen volgt dat lidstaten daadwerkelijke rechtsbescherming moeten garanderen, in onafhankelijke en onpartijdige rechtbanken, die bij wet zijn ingesteld.

De Commissie is voorts van mening dat de Polen met deze wet artikel 267 van het EU-Werkingsverdrag schendt. Dit artikel geeft nationale rechters het recht om een prejudiciële vraag aan het EU-Hof te stellen. Zoals gezegd kunnen de Poolse rechters worden onderzocht en gesanctioneerd op grond van hun rechterlijke beslissingen. Daaronder vallen ook beslissingen om prejudiciële vragen te stellen. De Poolse rechters kunnen dus worden gesanctioneerd als zij beslissen prejudiciële vragen te stellen. Dat beperkt de vrijheid van de Poolse rechters en schrikt hen af prejudiciële vragen te stellen.

De Poolse regering heeft nu twee maanden om te reageren.