Commissie stelt een nieuwe EU-verordening voor om verstoringen op de interne markt door buitenlandse subsidies tegen te gaan

Contentverzamelaar

Commissie stelt een nieuwe EU-verordening voor om verstoringen op de interne markt door buitenlandse subsidies tegen te gaan

Nieuwsbericht | 11-05-2021

Met een voorstel voor een nieuwe EU-verordening wil de Europese Commissie mogelijke verstorende effecten van buitenlandse subsidies op de interne EU-markt tegengaan. Hiermee vult de Commissie de huidige leemte in de EU-wetgeving op. Die leemte veroorzaakt nu nog dat overheden van buiten de Europese Unie nagenoeg ongehinderd subsidies kunnen toekennen, terwijl subsidies van EU-lidstaten juist nauwlettend in het oog worden gehouden.

Achtergrond

Het voorstel voor een EU-Verordening betreffende verstorende buitenlandse subsidies (Engelstalige versie) volgt onder meer op het  Witboek  dat in juni 2020 werd goedgekeurd na een brede raadpleging van belanghebbenden. Het voorstel is zo vormgegeven dat, wat de marktsituatie ook is, buitenlandse subsidies die verstoringen veroorzaken en het gelijke speelveld op de interne markt aantasten, effectief worden aangepakt. Het voorstel speelt daarnaast een essentiële rol in het waarmaken van de tegelijkertijd gepresenteerde geactualiseerde  EU-industriestrategie  (zie ECER-bericht).

De EU-regels inzake mededinging, openbare aanbestedingen en handelsbeschermingsinstrumenten spelen een belangrijke rol wanneer het erom gaat eerlijke voorwaarden te borgen voor ondernemingen die op de interne markt actief zijn. Maar geen van deze instrumenten is van toepassing op buitenlandse subsidies: de ontvangers daarvan krijgen daardoor een oneerlijk voordeel wanneer zij ondernemingen in de EU overnemen, deelnemen aan openbare aanbestedingen in de EU of andere commerciële activiteiten in de EU uitoefenen. Bij dergelijke buitenlandse subsidies kan het bijvoorbeeld gaan om renteloze leningen en andere vormen van financiering onder de kostprijs, onbeperkte staatsgaranties, overeenkomsten voor een fiscaal nultarief of directe financiële subsidies.

Na het uitkomen van het Witboek is er onder meer een effectbeoordeling op het voorstel voor de EU-Verordening uitgevoerd. Die legt onder meer de achterliggende motieven van het voorstel uit en beschrijft diverse situaties waarin buitenlandse subsidies verstoringen op de interne markt kunnen veroorzaken (lees hier de samenvatting). De uitkomsten hiervan zijn ook meegenomen in het voorstel voor de nieuwe EU-Verordening.

Toepassingsgebied van de (voorgestelde) EU-Verordening

Volgens het voorstel zal de Commissie bevoegd zijn om financiële bijdragen van overheidsinstanties van niet-EU-landen, die ten goede komen aan ondernemingen die in de EU een economische activiteit uitoefenen, te onderzoeken. Wanneer nodig zal de Commissie de verstorende effecten van die bijdragen ongedaan kunnen maken.

In dit verband stelt de Commissie voor om drie instrumenten in te voeren:

  • 1. Een instrument op basis van aanmelding voor het onderzoeken van concentraties waarmee een financiële bijdrage van een overheid van buiten de EU gemoeid is, wanneer de over te nemen onderneming (of ten minste één van de partijen bij de concentratie) een EU-omzet van 500 miljoen euro of meer heeft en de buitenlandse financiële bijdrage ten minste 50 miljoen euro bedraagt;
  • 2. Een instrument op basis van aanmelding voor het onderzoeken van inschrijvingen voor overheidsopdrachten waarmee een financiële bijdrage van een overheid van buiten de EU gemoeid is, wanneer de opdracht een geraamde contractwaarde van 250 miljoen euro of meer heeft;
  • 3. Een instrument voor algemeen marktonderzoek van alle overige marktsituaties en voor kleinere concentraties en openbare aanbestedingen waarbij de Commissie ambtshalve (zelf) een onderzoek kan instellen of ad-hoc aanmeldingen kan eisen.

Wat betreft de instrumenten op basis van aanmeldingen (punt 1. en 2.), zal de overnemende onderneming of de inschrijver volgens het verordeningsvoorstel vooraf alle financiële bijdragen moeten aanmelden die hij van een overheid van buiten de EU ontvangt met betrekking tot concentraties of openbare aanbestedingen waarbij de genoemde drempels worden overschreden. Zolang het onderzoek van de Commissie loopt, mag de betrokken concentratie niet tot stand worden gebracht en mag de overheidsopdracht niet worden gegund aan de inschrijver ten aanzien van wie het onderzoek loopt. Er worden bindende termijnen vastgesteld voor het besluit van de Commissie. Volgens het verordeningsvoorstel mag de Commissie aan een onderneming die zich niet houdt aan de verplichting tot aanmelding van een gesubsidieerde concentratie of een financiële bijdrage bij aanbestedingen die aan de drempels voldoen, geldboeten opleggen en kan zij de transactie beoordelen alsof deze was aangemeld.

Met het instrument voor algemeen marktonderzoek (punt 3.) zal de Commissie - wanneer zij vermoedt dat mogelijk een buitenlandse subsidie in het geding is - andere soorten marktsituaties kunnen onderzoeken. Denk hierbij aan greenfieldinvesteringen of concentraties en overheidsopdrachten die onder de genoemde drempels blijven.

Naar aanleiding van de ontvangen feedback op het witboek zal de handhaving van de verordening uitsluitend door de Commissie plaatsvinden. Indien de Commissie tot de bevinding komt dat er sprake is van een buitenlandse subsidie die ook verstorend blijkt te zijn, dan kan de Commissie, in voorkomend geval, rekening houden met de eventuele positieve effecten van de buitenlandse subsidie. Er zal dan een afweging worden gemaakt tussen de positieve en de negatieve effecten van de verstoring. Wanneer de negatieve effecten opwegen tegen de positieve effecten, is de Commissie volgens het voorstel bevoegd om herstelmaatregelen op te leggen of om in te stemmen met verbintenissen van de betrokken ondernemingen om die verstoring te verhelpen.

Het voorstel voor de verordening bevat op het gebied van herstelmaatregelen en verbintenissen een reeks corrigerende structurele of gedragsmaatregelen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de afstoting van bepaalde activa of een verbod op een bepaalde marktgedraging. In het geval van aangemelde transacties kan de Commissie volgens het voorstel ook de gesubsidieerde acquisitie of de gunning van de overheidsopdracht aan de gesubsidieerde inschrijver verbieden.

Wat zijn de volgende stappen?

Het Europees Parlement en de lidstaten zullen nu via de gewone wetgevingsprocedure verder overleggen over het Commissievoorstel voor de EU-verordening betreffende verstorende buitenlandse subsidies. Daarna kan uiteindelijk een definitieve tekst van de verordening worden aangenomen. Er kan feedback  op het voorstel worden gegeven tot 5 juli 2021. Zodra de verordening is aangenomen, zal zij rechtstreeks van toepassing zijn in de hele EU.

Meer informatie