Denen stemmen over meer Europese JBZ-samenwerking

Lees meer over de aankondiging op de website van het Deense ministerie van Buitenlandse Zaken.

In protocol nr. 21 bij het Verdrag van Lissabon is destijds geregeld dat Denemarken deze ommezwaai kan maken zonder verdragswijziging.

Mochten de Denen “ja” stemmen, dan zal Denemarken meedoen met tweeëntwintig EU-maatregelen die vooral betrekking hebben op politiesamenwerking en burgerlijk recht. Maatregelen waaraan Denemarken niet zal meedoen hebben vooral betrekking op asiel en immigratie.

De Deense opt-out op het gebied van Justitie en Binnenlandse Zaken stamt uit 1992, toen de Denen het Verdrag van Maastricht hadden verworpen in een referendum. Nadat in het besluit van de staatshoofden en regeringsleiders, in het kader van de Europese Raad bijeen (1992) opt-outs waren afgesproken met betrekking tot het EU burgerschap, het Gemeenschappelijk Veiligheids- en Defensiebeleid en de Europese samenwerking op het gebied van Justitie en Binnenlandse Zaken, werd het Verdrag van Maastricht alsnog aangenomen in een tweede referendum. Een positief resultaat op het referendum op 3 december 2015 zou een grote verschuiving betekenen in de relatie van Denemarken met Europa.

Hoewel de campagne nog van start moet gaan, laten peilingen een voorzichtige meerderheid zien vóór de opt-in. De Deense politiek is verdeeld. Het ‘NEE’-kamp stelt dat de waarden van Denemarken niet worden gedeeld door sommige andere Europese lidstaten. Het ‘JA’-kamp richt zich vooral op de voordelen die een blijvend lidmaatschap van Europol met zich meebrengt.

De timing van het referendum heeft te maken met de hervormingen binnen Europol, waardoor het onder het huidige systeem niet langer mogelijk zal zijn voor Denemarken om lid te blijven van deze instantie die zorgt voor samenwerking tussen politie-eenheden van lidstaten. Tegenstanders van de opt-in stellen dat een Noors model op basis van een parallelle overeenkomst eveneens mogelijk is.

Daarnaast heeft de timing van het referendum op 3 december volgens EUObserver te maken met de Britse eisen die premier Cameron op 17 december aan Brussel zal voorleggen. De Deense regering wil niet dat het debat in Denemarken beïnvloed wordt door ontwikkelingen in de aanloop naar het Britse referendum over het EU lidmaatschap.

De Deense krant The Local schrijft dat de Denen ook plannen hebben voor een referendum over de opt-out op het Europees Gemeenschappelijk Veiligheids- en Defensiebeleid. Deze afzijdigheid is eveneens erkend in het besluit van de staatshoofden en regeringsleiders, in het kader van de Europese Raad bijeen, uit 1992. Voor een wijziging van de Deense inzet op dit gebied is evenmin een wijziging van het Verdrag van Lissabon nodig.

Een volledige lijst van de Europese regelgeving waaraan Denemarken zal meedoen na een positief referendum is hier te vinden.