EU-hof: Don Quixote-beeldmerken kunnen inbreuk maken op oorsprongsbenaming Manchego-kaas

Het gaat om het arrest van het EU-hof van 2 mei 2019 in de zaak C-614/17 Fundación Consejo Regulador de la Denominación de Origen Protegida Queso Manchego.

Industrial Quesera Cuquerella (IQC) brengt drie kazen op de markt met een label waarop een afbeelding te zien is van een ridder. Deze ridder lijkt op Don Quixote. Daarnaast zijn de drie kazen vernoemd naar Rocinante, het paard van Don Quixote uit de beroemde schelmenroman van Miguel de Cervantes. De drie kazen zijn niet beschermd door de oorsprongsbenaming voor Manchego-kaas. Deze benaming is bedoeld voor kazen gemaakt in de Spaanse regio La Mancha van schapenmelk en die voldoen aan de productievoorschriften van Manchego-kaas. De Fundación Consejo Regulador de la Denominación de Origen Protegida Queso Manchego (‘Manchego-foundation’) heeft in Spanje een rechtszaak aanhangig gemaakt tegen IQC met het doel de gebruikte labels te verbieden omdat zij inbreuk vormen op de beschermde oorsprongsbenaming (‘BOB’) voor Manchego-kaas. Dit is volgens de Manchego-foundation in strijd met Verordening 510/2006.

In eerste en tweede instantie hebben de Spaanse rechters geoordeeld dat de afbeeldingen en namen gebruikt door IQC een associatie met de regio La Mancha oproepen. Daarentegen werd er géén associatie met Manchego-kaas opgeroepen. Het Tribunaal Supremo vraagt het EU-Hof om uitleg van de verordening over BOB. Hij wil weten of het gebruik van beeldmerken bij de consument een voorstelling van een geregistreerde benaming kan oproepen. Daarnaast wil hij weten of het gebruik van de afbeeldingen die leiden tot associatie met een bepaalde regio, daardoor ook een associatie met de beschermde oorsprongsbenaming opleveren.

Het EU-Hof oordeelt ten eerste dat een BOB inderdaad opgeroepen kan worden door een afbeelding. De verordening bepaalt dat de geregistreerde benaming moet worden beschermd tegen ‘elke oproep’. Dit omvat zowel woordelementen als beeldtekens omdat beide de oproep met een BOB mogelijk maken. Het doorslaggevende criterium om dat vast te stellen is of dat element in staat is om rechtstreeks in de beleving van de consument het beeld op te roepen van het product met een BOB. Het doel van een BOB om de consument duidelijke, beknopte en geloofwaardige informatie over de oorsprong van het product te geven wordt gegarandeerd als de geregistreerde naam niet kan worden opgeroepen door het gebruik van figuratieve tekens. Of de afbeelding in kwestie bij een geïnformeerde consument het beeld van het beschermde product oproept moet de nationale rechter vaststellen.

Ten tweede moet ook een producent uit de regio die vergelijkbare producten maakt als waarvoor de BOB geldt aan de vereisten uit de verordening voldoen. Een dergelijke producent is niet uitgesloten van de werking van de betrokken BOB. De verwijzende rechter moet zelf vaststellen of de afbeelding van de Don Quixote-lookalike een associatie met Manchego-kaas oproept bij consumenten. De combinatie van woord- en beeldelementen is een verder element dat de verwijzende rechter mee moet nemen in deze vaststelling. Tot slot geeft het EU-Hof aan dat de relevante consumenten Europese en niet alleen Spaanse consumenten zijn. Het is volgens het Hof irrelevant dat de consumenten van de producten die niet beschermd worden voornamelijk uit de lidstaat komen waar de oorsprongsbepaling vandaan komt.