EU-Hof: uitkering voor mantelzorgverlof is een prestatie bij ziekte in de zin van de EU-coördinatieverordening sociale zekerheid

Het gaat om het arrest van het EU-Hof van 11 april 2024 in de zaak C-116/23, Sozialministeriumservice.

Achtergrond

Het gaat in deze zaak om een geding tussen XXXX, een in Oostenrijk werkzame Italiaanse onderdaan, en de dienst van het Oostenrijkse ministerie van Sociale Zaken (hierna: ministeriële dienst) over de weigering van deze dienst om XXXX een uitkering voor mantelzorgverlof toe te kennen. De dienst heeft de aanvraag van XXXX afgewezen omdat zijn in Italië wonende vader, waarvoor hij mantelverzorger is, geen verzorgingsuitkering naar Oostenrijks recht ontving. De uitbetaling van een dergelijke verzorgingsuitkering aan de zorgbehoevende (in deze zaak: de vader) vormt een noodzakelijke voorwaarde om aan de verzorger (in deze zaak: XXXX) de uitkering voor mantelzorgverlof toe te kunnen kennen. De vader van XXXX ontvangt wel een verzorgingsuitkering naar Italiaans recht.

XXXX heeft bij de Oostenrijkse verwijzende rechter beroep ingesteld tegen de afwijzing van zijn verzoek. De verwijzende rechter besloot om prejudiciële vragen te stellen aan het EU-Hof. Die rechter wil onder meer van het EU-Hof weten of de onderhavige uitkering voor mantelzorgverlof onder de begrippen ‘prestaties bij ziekte’ en ‘uitkeringen’ in de zin van de EU-coördinatieverordening sociale zekerheid vallen. 

EU-Hof

Het EU-Hof oordeelt dat de onderhavige uitkering voor mantelzorgverlof onder het begrip ‘prestaties bij ziekte’ in de zin van artikel 3, lid 1, onder a), van de EU-coördinatieverordening sociale zekerheid valt. Daarbij acht het EU-Hof van belang dat de uitkering van rechtswege wordt toegekend wanneer de aanvrager mantelzorgverlof geniet, zonder dat de ministeriële dienst rekening houdt met andere persoonlijke omstandigheden van de verzoeker. Ook brengt het EU-Hof in herinnering dat de kosten voor assistentie door derden aan een zorgbehoevende persoon onder het begrip ‘prestaties bij ziekte’ vallen, wanneer die kosten tot doel hebben de gezondheidstoestand en het leven van hulpbehoevende personen te verbeteren. Volgens het EU-Hof beoogt de onderhavige uitkering in hoofdzaak aan een dergelijke doelstelling bij te dragen.

Verder oordeelt het EU-Hof dat de onderhavige uitkering kan worden aangemerkt als een ‘uitkering’ in de zin van de EU- coördinatieverordening sociale zekerheid.

Vervolgens gaat het EU-Hof in op het EU-rechtelijke non-discriminatiebeginsel op het gebied van de sociale zekerheid, zoals ten uitvoer gelegd bij artikel 45, lid 2, van het EU-Werkingsverdrag, artikel 4 van de EU-coördinatieverordening sociale zekerheid en artikel 7, lid 2 van de verordening vrij verkeer werknemers. Die bepalingen verzetten zich volgens het EU-Hof tegen een regeling van een lidstaat op grond waarvan de toekenning van een uitkering voor mantelzorgverlof afhankelijk wordt gesteld van de voorwaarde dat de zorgbehoevende krachtens de wettelijke regeling van die lidstaat een verzorgingsuitkering van een bepaald niveau ontvangt. Een dergelijke regeling kan slechts worden gerechtvaardigd door een legitiem doel dat met name verband houdt met de handhaving van het financiële evenwicht van het nationale socialezekerheidsstelsel. De regeling moet daarnaast een evenredig middel vormen om dat doel te bereiken.

Ten slotte oordeelt het EU-Hof dat de EU-coördinatieverordening zich niet verzet tegen een nationale regeling of nationale rechtspraak die:

• Ten eerste de toekenning van een uitkering voor mantelzorgverlof en die van een uitkering wegens familiehospiceverlof afhankelijk stelt van verschillende voorwaarden, en;
• Ten tweede niet toestaat dat een aanvraag voor mantelzorgverlof  wordt geherkwalificeerd als een aanvraag voor familiehospiceverlof.

Meer informatie:

• ECER-dossier – Sociale zekerheid