Europese Commissie beoordeelt het Nederlandse Herstel- en veerkrachtplan positief

De RRF is de hoeksteen van NextGenerationEU en reserveert in totaal 800 miljard euro voor investeringen en hervormingen in de hele EU. Alle lidstaten grijpen in hun nationale plannen de coronacrisis aan om gemeenschappelijke Europese problemen aan te pakken door de groene en de digitale transitie te omarmen, hun land economisch en sociaal veerkrachtiger te maken en de cohesie van de EU-interne markt te vergroten. Zie voor meer achtergrondinformatie ook dit ECER-bericht, de website van de Commissie en het Vragen-en-antwoorden-overzicht over het RRF.

De Europese Commissie beoordeelde het Nederlandse plan op basis van de criteria van de RRF-verordening (EU-Verordening 2021/241). Daarbij werd nagegaan of de geplande investeringen en hervormingen de groene en digitale transitie ondersteunen, of ze doeltreffend zijn in het licht van de uitdagingen van het Europees semester, en of ze het groeipotentieel, de werkgelegenheid, en de economische en sociale veerkracht van Nederland ten goede komen. Tegelijk met de goedkeuring van het Nederlandse plan werd door de Commissie een Vragen-en-antwoorden-overzicht en factsheet uitgebracht over dat plan.

Na de goedkeuring van de Commissie op 8 september 2022 van het voorstel om Nederland een bedrag van 4,7 miljard euro aan steun in het kader van de RRF te geven, heeft de Raad nu in principe vier weken de tijd om het voorstel van de Commissie goed te keuren. Daarna zal de Commissie (de rest van) het bedrag overmaken aan Nederland naarmate de mijlpalen en streefdoelen in het plan voor herstel en veerkracht worden gehaald, mits de investeringen en hervormingen volgens plan verlopen.

Groene en digitale transitie in Nederland
De Commissie constateerde bij haar goedkeuring dat Nederland 48 procent van de middelen wil gebruiken voor klimaat gerelateerde maatregelen. Het Nederlandse plan omvat investeringen die naar verwachting aanzienlijk zullen bijdragen tot de decarbonisatie en de energietransitie.

Bepaalde investeringen en hervormingen zullen de uitrol van hernieuwbare energiebronnen, investeringen in duurzame mobiliteit en natuurherstel versnellen. Verschillende maatregelen dragen ook bij tot de REPowerEU-doelstellingen (de afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen afbouwen en de groene transitie in een stroomversnelling brengen) en tot de desbetreffende landspecifieke aanbeveling inzake energie van 2022 (zie ook dit ECER-bericht). Het gaat onder meer om investeringen in offshore windenergie en de energie-efficiëntie van woningen, en om een nieuwe energiewet, die naar verwachting investeringen in het elektriciteitsnet zal vergemakkelijken en consumenten in staat zal stellen zelf geproduceerde hernieuwbare energie te verkopen.

De Commissie constateerde dat Nederland 26 procent van de middelen wil gebruiken voor maatregelen ter ondersteuning van de digitale transitie, onder meer voor investeringen in kwantumtechnologie, artificiële intelligentie, digitaal onderwijs en digitale overheidsdiensten. Het plan omvat ook hervormingen op het gebied van informatiebeheer om een open en transparant openbaar bestuur tot stand te brengen.

Een economisch en sociaal veerkrachtiger Nederland
De Commissie vindt dat het Nederlandse plan een doeltreffend antwoord biedt op een aanzienlijk deel van de economische en sociale uitdagingen die zijn uiteengezet in de landspecifieke aanbevelingen in het kader van het Europees Semester.

Het plan bevat een pakket gerichte hervormingen om de tekortkomingen van het pensioenstelsel aan te pakken en de arbeidsmarkt te versterken. De sociale bescherming voor zelfstandigen wordt verbeterd. En ook omvat het plan verschillende investeringen om de bij- en omscholingsmogelijkheden en kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Bijvoorbeeld door studenten en leerkrachten op verschillende onderwijsniveaus meer digitale vaardigheden bij te brengen.

Ook wordt verwacht dat de geplande hervormingen van de woningmarkt, met nadruk op betaalbare huisvesting, en investeringen om de woningbouw een impuls te geven en de energie-efficiëntie van gebouwen te verbeteren, de sociale cohesie ten goede zullen komen.

Het Nederlandse plan geeft aan hervormingen op het gebied van gezondheidszorg door te voeren om tekorten aan arbeidskrachten in crisistijden te voorkomen en de e-gezondheidsdiensten te verbeteren. Ook worden verschillende hervormingen verwacht om belastingontwijking en problemen in verband met witwaspraktijken aan te pakken. Bijvoorbeeld door de invoering van een extra bronbelasting op dividenden en meer capaciteit voor financieel onderzoek.

Volgens de Commissie biedt het plan een evenwichtig antwoord op de economische en sociale situatie in Nederland en draagt het daarmee op passende wijze bij tot alle zes pijlers van de RRF-verordening.

Steun voor kerninvesteringen en ‑hervormingen
Het Nederlandse plan stelt projecten voor die verband houden met verschillende speerpunten van het Europese beleid. Het gaat om specifieke investeringsprojecten rond kwesties die in alle lidstaten spelen, die de werkgelegenheid en groei kunnen bevorderen en nodig zijn voor de groene en digitale transitie. Denk aan steun voor offshore windenergie, het beperken van de effecten van stikstofemissies door middel van een regeling voor natuurherstel, de ontwikkeling van innovatieve toepassingen op basis van kwantumtechnologie en van AI-oplossingen, investeringen in menselijk kapitaal en digitale vaardigheden, digitale innovatie in het onderwijs, leerverlies voorkomen, en ondersteuning van bij- en omscholingsactiviteiten.

Uit de beoordeling van het Nederlandse plan door de Commissie blijkt ook dat geen enkele maatregel in het plan ernstige afbreuk doet aan het milieu, wat een van de vereisten van de RRF-verordening is.

De Commissie geeft aan de controlesystemen in Nederland toereikend te achten om de financiële belangen van de EU te beschermen. Het plan bevat genoeg informatie over hoe de nationale autoriteiten belangenconflicten, corruptie en fraude in verband met de subsidies zullen voorkomen, opsporen en corrigeren.

Meer informatie
Persbericht Europese Commissie
ECER-bericht : Nederland dient officieel Veerkracht- en herstelplan in bij de Europese Commissie (15 juli 2022)