Europese Commissie doet voorstellen ter vergroting concurrentievermogen en veerkracht kleine en middelgrote ondernemingen

Met de op 12 september 2023 door de Europese Commissie gepresenteerde initiatieven wil de Commissie tegemoet komen aan de behoeften van Europese kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's) in het huidige economische klimaat. Kmo's maken 99 procent van de Europese bedrijven uit, verschaffen een groot deel van de werkgelegenheid in de EU en zijn essentiële aanjagers van de groene en de digitale transitie in Europa. Zij hebben als gevolg van de diverse crises (Oekraïne, Covid, energie en stijgende inflatie) van de afgelopen jaren nog altijd te kampen met onvoorspelbaarheid en volatiliteit, beperkingen bij leveringen, tekort aan arbeidskrachten en oneerlijke concurrentie bij het zakendoen in Europa. Betalingsachterstanden bij handelstransacties staan investeringen en groei in de weg en dragen bij tot onzekerheid en een gebrek aan vertrouwen in het ondernemingsklimaat.

Achtergrond
Om kmo's in de EU ten volle tot hun recht te laten komen op de EU-interne markt en daarbuiten, stelde de Commissie eerder al in het kader van haar kmo-strategie van 2020 voor een duurzaam en digitaal Europa een uitgebreide reeks maatregelen voor. De meeste van deze maatregelen zijn afgerond of lopen nog. Daarnaast spelen kmo's een cruciale rol bij de co-creatie en uitvoering van de groene en digitale transitietrajecten. Kmo-vriendelijke bepalingen zijn deel van alle belangrijke wetgevingsinitiatieven van de EU. Het Enterprise Europe Network, het Europees platform voor clustersamenwerking, en andere partners werken aan verdere steunmaatregelen voor kmo's.

Wat financiering betreft, verwacht de Commissie meer dan 200 miljard euro voor kmo's beschikbaar te stellen in het kader van haar verschillende financieringsprogramma's die tot 2027 lopen.

De initiatieven
De gepresenteerde initiatieven bestaan onder meer uit een mededeling over steun voor kmo's (COM(2023) 535) (EN), waarin nieuwe maatregelen worden voorgesteld die op korte termijn verlichting bieden, het concurrentievermogen van kmo's op lange termijn stimuleren en het ondernemingsklimaat in de EU-interne markt eerlijker maken. Ook publiceerde de Commissie nieuwe voorstellen voor een verordening betreffende betalingsachterstand bij handelstransacties (COM(2023) 533) (EN) en een richtlijn tot instelling van een stelsel voor fiscale belasting van kmo's via het hoofdkantoor (COM(2023) 528) (EN). Aanvullende initiatieven zijn erop gericht de toegang van kmo's tot financiering verder te bevorderen, het ondernemingsklimaat te verbeteren en kmo's te helpen om tot midcaps uit te groeien, zodat hun volledige economische potentieel kan worden benut.

De nieuwe verordening betreffende bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties pakt het probleem van de betalingsachterstanden aan. Met de nieuwe regels wordt de richtlijn betreffende betalingsachterstand van 2011 ingetrokken en vervangen door een verordening. Het voorstel voorziet in een strengere maximale betalingstermijn van 30 dagen, verwijdert dubbelzinnigheden en pakt de juridische leemten in de huidige richtlijn aan. De voorgestelde verordening introduceert de automatische betaling van opgelopen rente en vergoedingen en voert nieuwe handhavings- en herstelmaatregelen in om ondernemingen te beschermen tegen wanbetalers. Zie ook het Q&A-overzicht en factsheet.

Het stelsel voor belasting van kmo's via het hoofdkantoor biedt kmo's die grensoverschrijdend actief zijn via vaste vestigingen de mogelijkheid om met slechts één belastingdienst (die van het hoofdkantoor ) te werken in plaats van aan meerdere belastingstelsels te moeten voldoen. Dit voorstel beoogt de fiscale zekerheid en billijkheid te vergroten, de nalevingskosten en marktverstoringen die van invloed zijn op zakelijke beslissingen te verminderen en tegelijkertijd het risico op dubbele en overbelasting en belastinggeschillen tot een minimum te beperken. De verwachte daling van de nalevingskosten moet met name investeringen en grensoverschrijdende expansie in de EU bevorderen. Kmo's die in verschillende lidstaten actief zijn, moeten optimaal gebruik kunnen maken van de vrijheid van vestiging en het vrije verkeer van kapitaal zonder te worden gehinderd door onnodige fiscale belemmeringen. Zie ook de Q&A en factsheet.

In de mededeling van de Commissie over steun voor kmo’s worden een aantal niet-wetgevende maatregelen voorgesteld om kmo's te ondersteunen en ervoor te zorgen dat hun volledige economische potentieel wordt benut. Zie ook de Q&A en factsheet. Het betreft onder meer:

• verbetering van het huidige regelgevingskader voor kmo's door voort te bouwen op het succesvolle eerste volledige jaar van toepassing van het “one in, one out”-beginsel, de toepassing van de kmo-toets te verbeteren en consequent rekening te houden met de behoeften van kmo's in toekomstige EU-wetgeving, bijvoorbeeld door te voorzien in langere overgangsperioden voor kmo's. De Commissie zal een kmo-gezant van de EU benoemen om de Commissie richtsnoeren en advies te geven over kmo-kwesties en de belangen van kmo's extern te behartigen. De kmo-gezant brengt rechtstreeks verslag uit aan de voorzitter en zal deelnemen aan hoorzittingen van de Raad voor regelgevingstoetsing;
• vereenvoudiging van de administratieve procedures en rapportagevereisten voor kmo's door het technische systeem dat het eenmaligheidsbeginsel toepast tegen eind 2023 in te voeren, zodat kmo's in de hele interne markt administratieve procedures kunnen afronden zonder dat zij documenten steeds weer opnieuw moeten indienen. Omslachtige procedures worden vereenvoudigd en gedigitaliseerd. De Commissie streeft naar de in maart 2023 aangekondigde vermindering van de rapportageverplichtingen met 25 procent en komt de komende weken met verdere voorstellen;
• ervoor zorgen dat meer investeringen beschikbaar worden voor kmo's, bovenop de meer dan 200 miljard euro die beschikbaar is voor kmo's in het kader van de verschillende EU-financierings- programma's die tot 2027 lopen. Er wordt voortgebouwd op het succes van het kmo-onderdeel van InvestEU door overdrachten van de lidstaten naar nationale compartimenten in dat onderdeel aan te moedigen en te zorgen dat een deel van de voorgestelde EU-garantie van 7,5 miljard euro in het kader van het nieuwe specifieke onderdeel van InvestEU (het platform strategische technologieën voor Europa - STEP) ook beschikbaar is voor kmo's;
• de ontplooiing van een geschoolde beroepsbevolking voor kmo's mogelijk maken via steun aan opleidingsinitiatieven van de grootschalige partnerschappen voor vaardigheden in het kader van het Europees pact voor vaardigheden en andere ondersteunende initiatieven;
• de groei van kmo's ondersteunen door uiterlijk eind 2023 de huidige drempels in de definities van kmo's te herzien en een geharmoniseerde definitie te ontwikkelen en bepaalde verplichtingen voor kleine midcap-ondernemingen mogelijk aan te passen.

Meer informatie:
Persbericht Europese Commissie
ECER-dossier: Ondernemingen
ECER-dossier: Interne markt
ECER-dossier: Belastingen