Europese Commissie neemt jaarverslag over uitvoering van Herstel- en Veerkrachtfaciliteit aan
Nieuwsbericht | 26-09-2023
Het gaat om het op 19 september 2023 door de Europese Commissie aangenomen tweede jaarverslag (EN) (COM (2023) 545 final/2) over de uitvoering van de Herstel- en Veerkrachtfaciliteit. Tegelijk werd ook een factsheet over het jaarverslag gepubliceerd. Die faciliteit betreft het hervormings- en investeringsinstrument ter waarde van 800 miljard euro dat de hoeksteen vormt van NextGenerationEU.
Het verslag behandelt de vorderingen van de herstel- en veerkrachtfaciliteit bij het vergroten van de economische en sociale veerkracht van de lidstaten en het verwezenlijken van REPowerEU. Laatstgenoemd programma is het antwoord van de EU op de problemen en de verstoring van de mondiale energiemarkt als gevolg van de Russische oorlog tegen Oekraïne.
De nadruk in het jaarverslag ligt op de voordelen van het instrument. Uniek bij dit instrument is dat EU-middelen alleen worden uitbetaald bij het behalen van overeengekomen mijlpalen en streefdoelen die inspelen op de specifieke uitdagingen van de lidstaten en de prioriteiten van de EU. Uit het jaarverslag blijkt ook dat er grote vooruitgang is geboekt op het gebied van transparantie en bescherming van de financiële belangen van de EU. De lidstaten, relevante belanghebbenden, het Europees Parlement en de Raad hebben nauw samengewerkt in het behalen van die resultaten.
Achtergrond Het tweede jaarverslag komt uit in een reeks jaarverslagen van de Commissie over de uitvoering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit gedurende de hele looptijd ervan. Het opstellen van het jaarverslag is voorgeschreven in de verordening tot instelling van de herstel- en veerkrachtfaciliteit. Het verslag wordt meegenomen in de dialoog over de uitvoering van de faciliteit tussen de instellingen van de Unie en met belanghebbenden.
De informatie in het verslag is gebaseerd op de inhoud van de vastgestelde en door de Commissie beoordeelde herstel- en veerkrachtplannen van de lidstaten, en op de gegevens die de lidstaten tot april 2023 hebben meegedeeld in het kader van hun halfjaarlijkse rapporteringsverplichting en op de ontwikkelingen bij de uitvoering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit tot 1 september 2023. Zie voor meer achtergrondinformatie ook de website van de Commissie over de faciliteit.
Vooruitgang in uitvoering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit Tot nu toe heeft de Commissie 34 betalingsverzoeken van 21 lidstaten ontvangen en 153,4 miljard euro uitbetaald voor de uitvoering van overeengekomen investeringen en hervormingen. De Raad heeft vier herziene plannen aangenomen, waaronder REPowerEU-hoofdstukken. Nog eens 17 herziene plannen worden momenteel door de Commissie beoordeeld.
Het verslag bevat diverse voorbeelden van de manier waarop financiering uit de herstel- en veerkrachtfaciliteit heeft bijgedragen tot transformerende hervormingen en investeringen. Er is grote vooruitgang geboekt met de uitvoering van alle zes beleidspijlers van de herstel- en veerkrachtfaciliteit. De faciliteit stimuleert positieve veranderingen op het gebied van onder meer de klimaat- en digitale transitie, sociale maatregelen, gezondheidszorg en sociaaleconomische en institutionele veerkracht. De effecten raken elke lidstaat en dragen tevens bij tot economische convergentie en sociale en territoriale cohesie in de hele Unie.
Meer dan 6 miljoen mensen hebben volgens het jaarverslag onderwijs en opleiding genoten die door de herstel- en veerkrachtfaciliteit worden gefinancierd, 1,4 miljoen bedrijven hebben steun ontvangen, 5,8 miljoen mensen hebben baat gehad bij beschermingsmaatregelen tegen klimaat gerelateerde rampen zoals overstromingen en natuurbranden, en er is 22 miljoen megawatt aan energieverbruik bespaard dankzij de uitvoering van de herstel- en veerkrachtplannen van de lidstaten.
De Commissie is met succes middelen blijven aantrekken op de kapitaalmarkten om de faciliteit te financieren en tot nu toe is meer dan 44 miljard euro aan groene obligaties van NextGenerationEU uitgegeven.
Hoge mate van transparantie Bij de uitvoering van de herstel- en veerkrachtfaciliteit streeft de Commissie naar duidelijkheid en transparantie, waarbij de Commissie ook verder gaat dan wettelijk vereist. De Commissie heeft zes richtsnoeren gepubliceerd om nationale autoriteiten te ondersteunen en duidelijkheid te scheppen. Dat is ook het doel van het kader voor mogelijke herzieningen van mijlpalen en streefdoelen, dat in dit verslag is opgenomen.
De Commissie verzamelt uitgebreide informatie op de website van de herstel- en veerkrachtfaciliteit, onder meer over afzonderlijke herstel- en veerkrachtplannen. Als gevolg van de recente herziening van de verordening tot instelling van de herstel- en veerkrachtfaciliteit moeten lidstaten informatie publiceren over de 100 eindontvangers die de hoogste bedragen uit de faciliteit ontvangen. De Commissie heeft de lidstaten verzocht die gegevens snel beschikbaar te stellen en consolideert ze op het Scoreboard voor herstel en veerkracht. Ook publiceerde de Commissie een interactieve online kaart met door de faciliteit ondersteunde projecten in elke lidstaat.
Krachtige bescherming van de financiële belangen van de EU Rekening houdend met de aanbevelingen van het Europees Parlement, de Raad en de Europese Rekenkamer, heeft de Commissie de robuustheid van haar controlekader in 2023 verder versterkt. Zo wordt voor extra zekerheid gezorgd over het correcte gebruik van middelen uit de herstel- en veerkrachtfaciliteit en voor de doeltreffende bescherming van de financiële belangen van de Unie.
De Commissie heeft tot dusver 14 risico gebaseerde controles achteraf uitgevoerd van mijlpalen en streefdoelen om zich er extra van te vergewissen dat de lidstaten correcte informatie verstrekken over het behalen ervan. Nadat de Commissie tijdens de beoordeling van de oorspronkelijke herstel- en veerkrachtplannen had gecontroleerd of de nationale controlesystemen geschikt zijn om de financiële belangen van de Unie te beschermen, heeft zij ook 27 audits van die systemen uitgevoerd en zal de Commissie eind 2023 alle lidstaten ten minste eenmaal hebben gecontroleerd.
Meer informatie: Persbericht Europese Commissie ECER-dossier: Begroting ECER-pagina: Covid-19-EU-ontwikkelingen ECER-bericht: Europese Commissie beoordeelt het Nederlandse Herstel-en veerkrachtplan positief (12 september 2022
