Europese Commissie neemt mededeling aan over het toezicht op de EU-regelingen voor visumvrij reizen

Achtergrond

Op dit moment heeft de EU met 61 niet-EU-landen een regeling inzake visumvrij reizen. Onder deze regeling kunnen onderdanen van deze landen zonder visum het Schengengebied binnenkomen voor een kort verblijf van maximaal 90 dagen per periode van 180 dagen. Visumvrij reizen levert veel voordelen op economisch, sociaal en cultureel gebied op voor EU-lidstaten en derde landen. Tegelijkertijd zijn het verzekeren van veiligheid en de bestrijding van irreguliere migratie belangrijke onderdelen van het gemeenschappelijk visumbeleid van de EU.

Uit het toezicht van de Commissie op de visumvrije regelingen van de EU, met inbegrip van haar verslagen in het kader van het visum-opschortingsmechanisme, is gebleken dat visumvrij reizen aanzienlijke migratie- en veiligheidsproblemen kan opleveren. Met name onvoldoende afstemming op het visumbeleid van de EU kan van een visumvrij land een doorvoercentrum maken voor illegale binnenkomsten in de EU. In het bijzonder voor landen in de onmiddellijke nabijheid van de EU. Visumvrij reizen kan ook leiden tot meer illegale migratie doordat visumvrije reizigers langer blijven dan toegestaan of doordat onderdanen van visumvrije derde landen met een laag erkenningspercentage massaal asiel aanvragen (ongegronde asielaanvragen).

Daarnaast kunnen door derde landen toegepaste stelsels van investeerder-burgerschap met visumvrije toegang tot de EU leiden tot risico's of bedreigingen voor de veiligheid van de EU. Bijvoorbeeld risico's in verband met infiltratie van georganiseerde criminaliteit, witwassen van geld, belastingontduiking en corruptie. Dergelijke stelsels van investeerder-burgerschap kunnen ook visumvrije toegang tot de EU bieden aan onderdanen van derde landen die anders visumplichtig zouden zijn.

Bovendien zijn de veiligheid van de EU en haar buitengrenzen ingrijpend beïnvloed door recente geopolitieke gebeurtenissen, waaruit blijkt dat het optreden van bepaalde buitenlandse actoren een ernstige bedreiging kan vormen voor de veiligheidsbelangen van de EU. De EU moet goed voorbereid zijn om snel te reageren op een breed scala van potentiële toekomstige veiligheidsrisico's, waaronder hybride bedreigingen.

De mededeling

Om bovengenoemde uitdagingen en risico’s doeltreffend aan te pakken, moeten de bestaande regels voor het toezicht op de werking van visumvrije regelingen met derde landen en de opschorting van visumvrijstellingen opnieuw worden geëvalueerd en verbeterd. De regels met betrekking tot het opschortingsmechanisme zijn neergelegd in artikel 8 van Verordening 2018/1806.

Naar aanleiding van de op 30 mei 2023 gepresenteerde mededeling over het toezicht op de visumvrije regelingen van de EU is de Commissie een raadplegingsprocedure gestart met het Europees Parlement en de Raad om na te gaan hoe het EU-visumopschortingsmechanisme optimaal kan worden verbeterd. Mogelijke aanpassingen zouden kunnen zijn:

• de invoering van nieuwe redenen voor opschorting om nieuwe risico’s aan te pakken;
• een aanpassing van de drempels om het mechanisme te activeren;
• maatregelen voor een efficiëntere en flexibelere schorsingsprocedure;
• de versterking van de bepalingen inzake toezicht en rapportage.

Volgende stappen

Op basis van de besprekingen met het Europees Parlement en de Raad zal de Commissie in het najaar van 2023 een voorstel tot herziening van het opschortingsmechanisme voor de visumvrijstelling indienen. Het doel is om het gemeenschappelijk visumbeleid van de EU bestendig te houden tegen de uitdagingen en risico’s in de EU van dit moment.

Meer informatie:

• ECER-dossier – Visa en andere verblijfstitels
• Persbericht van de Europese Commissie