Europese Commissie ontwikkelt reserves om chemische, biologische en nucleaire dreigingen op te vangen

De reserves omvatten een strategische rescEU-voorraad (zie ook factsheet Commissie (EN)) voor CBRN-noodsituaties ter waarde van 540,5 miljoen euro. Deze voorraad is aangelegd in nauwe samenwerking met de autoriteit voor paraatheid en respons inzake noodsituaties op gezondheidsgebied (HERA) (zie ook dit ECER-bericht). De voorraad zal bestaan uit uitrusting en geneesmiddelen, vaccins en andere therapeutische middelen voor de behandeling van patiënten die zijn blootgesteld aan CBRN-stoffen. Daarnaast wordt voorzien in een rescEU-ontsmettingsreserve van ontsmettingsapparatuur en deskundige responsteams.

Als eerste stap heeft de EU haar medische rescEU-reserve ingezet voor de aankoop van kaliumjodidetabletten die kunnen worden gebruikt om mensen te beschermen tegen de schadelijke gevolgen van straling. Er zijn inmiddels al bijna 3 miljoen jodiumtabletten aan Oekraïne geleverd via het EU-mechanisme voor civiele bescherming.

Achtergrond
Gevolgen van extreme weersomstandigheden en opkomende dreigingen, zoals het coronavirus, maar ook CBRN-incidenten, kunnen groter zijn dan het vermogen van de EU-lidstaten om elkaar te helpen. Vooral wanneer verschillende Europese landen tegelijkertijd met dezelfde soort ramp worden geconfronteerd.

Na de activering van het EU-mechanisme voor civiele bescherming (zie ook dit ECER-dossier en factsheet (EN) van de Commissie) biedt rescEU een extra bescherming die ook een snellere en uitgebreidere respons op rampen mogelijk maakt. De rescEU-reserve is voor 100 procent door de EU gefinancierd en de Europese Commissie blijft, in nauwe samenwerking met het land waar de reserve is ondergebracht, toezicht houden op de werking ervan. In noodgevallen biedt de rescEU-reserve bijstand aan alle EU-lidstaten, aan staten die deelnemen aan het mechanisme en eventueel aan buurlanden van de EU.

HERA is opgericht om ervoor te zorgen dat Europa grensoverschrijdende noodsituaties op gezondheidsgebied beter kan voorkomen, opsporen en snel aanpakken (zie factsheet Commissie (EN) over HERA). Het kan zowel gaan om natuurlijke, als door de mens veroorzaakte bedreigingen. HERA doet dit door financiering te bieden voor het ontwikkelen, produceren en aankopen van belangrijke medische remedies en apparatuur.

De CBRN-voorraden
Mensen kunnen worden blootgesteld aan CBRN-stoffen als gevolg van onopzettelijke rampen (denk aan lekken van chemische installaties, incidenten in kerncentrales, verspreiding van een besmettelijke ziekte) of opzettelijke incidenten (zoals een terroristische aanslag). Om voorbereid te zijn op de gevolgen van dergelijke dreigingen legt de EU CBRN-voorraden aan. De Commissie ontwikkelt daarom in het kader van rescEU:

• Een strategische rescEU-voorraad voor CBRN-noodsituaties: Deze voorraad, waarvan de inhoud samen met de lidstaten wordt bepaald, omvat responsmiddelen - zoals persoonlijke beschermingsmiddelen en detectie-, identificatie- en monitoringapparatuur - en geneesmiddelen, vaccins en andere therapeutische middelen. De voorraad zal een cruciale bijdrage leveren aan het opbouwen van CBRN-veerkracht in de EU, aangezien het gaat om uitrusting en geneesmiddelen die in tijden van crisis moeilijk te produceren kunnen zijn of die plotseling in grotere hoeveelheden nodig kunnen zijn dan in de nationale reserves beschikbaar zijn. De CBRN-voorraad is een eerste stap in de richting van een betere reactiecapaciteit na incidenten in kerncentrales, noodsituaties met chemische installaties, terroristische aanslagen of de verspreiding van een besmettelijke ziekte.
• RescEU-ontsmettingsreserve: Deze reserve omvat zowel personeel als uitrusting voor het ontsmetten van mensen, infrastructuur, gebouwen, voertuigen en kritieke uitrusting die aan CBRN-stoffen zijn blootgesteld. Op verzoek van een getroffen lidstaat kan de rescEU-ontsmettingsreserve worden ingezet. De reserve zal worden opgebouwd en ondergebracht in Kroatië, Duitsland en Spanje en zal voor 100 procent door de EU worden gefinancierd met een initiële begroting van 66,7 miljoen euro.

Meer informatie
Persbericht Europese Commissie
ECER-bericht: Versterking van het EU-mechanisme voor crisisbeheer in noodsituaties (31 mei 2021)
ECER-bericht: Europese Commissie wil sterker EU-mechanisme voor civiele bescherming (4 juni 2020)