Europese Commissie presenteert nieuwe mondiale gezondheidsstrategie

De nieuwe strategie komt uit in de vorm van een Mededeling Mondiale gezondheidsstrategie van de EU (EN) (COM (2022) 675 van 30 november 2022). Tegelijkertijd presenteerde de Commissie ook een Vragen en antwoorden overzicht en een Factsheet over de nieuwe strategie.

De strategie biedt een kader voor het gezondheidsbeleid van de EU tot 2030. Er worden beleidsprioriteiten en leidende beginselen om de mondiale gezondheid vorm te geven, alsmede concrete actielijnen vastgesteld. Ook wordt aangegeven wat de Commissie zal doen en wat zij de lidstaten verzoekt te doen, elk binnen de eigen bevoegdheden en institutionele rol. De strategie is gebaseerd op ontvangen bijdragen uit een brede openbare raadpleging, onder andere van de EU-lidstaten, de Raad, het Europees Parlement, het maatschappelijk middenveld, en andere. Tegelijk met de strategie werd ook het eerste verslag over de paraatheid op gezondheidsgebied gepubliceerd.

De strategie wijst mondiale gezondheid aan als hoeksteen van het externe EU-beleid, als cruciale sector in geopolitiek opzicht en als essentieel onderdeel van de strategische autonomie van de EU. Gepleit wordt voor duurzame, betekenisvolle en evenwichtige partnerschappen die voortbouwen op de Global Gateway. De strategie vormt binnen de externe dimensie van de Europese gezondheidsunie de leidraad voor EU-maatregelen om te zorgen voor betere paraatheid bij en soepele respons op gezondheidsbedreigingen.

Speerpunten van de nieuwe gezondheidsstrategie

De strategie omvat drie onderling samenhangende prioriteiten:

• betere gezondheid en meer welzijn van mensen tijdens hun hele leven;
• versterking van gezondheidsstelsels en bevordering van universele gezondheidszorg;
• preventie en bestrijding van gezondheidsbedreigingen, met inbegrip van pandemieën, door middel van een “één gezondheid”-benadering.

Met de strategie wil de Commissie de achterstand inhalen die is opgelopen bij de universele gezondheidsdoelstellingen in het kader van de duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen voor 2030. De focus ligt op het bereiken van universele gezondheidszorg, het versterken van de eerstelijnsgezondheidszorg en het aanpakken van onderliggende oorzaken van gezondheidsproblemen, zoals armoede en sociale ongelijkheid. De strategie benadrukt dat belangrijke gezondheidsfactoren, zoals klimaatverandering en milieudegradatie, voedselonzekerheid, conflicten en andere humanitaire crises, moeten worden aangepakt. Daarom introduceert de strategie een doortastende benadering van “gezondheid op alle beleidsgebieden” om ervoor te zorgen dat een breed scala aan beleidsmaatregelen daadwerkelijk bijdraagt tot de verwezenlijking van de gezondheidsdoelstellingen. Er worden drie sleutelfactoren voor een betere gezondheid genoemd: digitalisering, onderzoek en gekwalificeerd personeel.

De strategie beoogt ook een verbetering van de wereldwijde gezondheidsbeveiliging. Burgers moeten beschermd worden tegen gezondheidsbedreigingen door meer preventie, paraatheid en respons, en vroegtijdige opsporing. Deze bedreigingen kunnen chemisch, biologisch, nucleair, pandemisch van aard zijn, of het kan gaan om antimicrobiële resistentie. De strategie stelt voor:

• eerlijkere toegang tot vaccins en medische behandelingen door het versterken van de lokale farmaceutische systemen en productiecapaciteit;
• krachtige, bindende internationale regels inzake pandemieën;
• betere controle en opsporing van ziekteverwekkers;
• een algemene aanpak die oog heeft voor de onderlinge relaties tussen het milieu, de gezondheid van dieren en planten en de menselijke gezondheid (“één gezondheid”-benadering).

Gezien de opkomende nieuwe mondiale gezondheidsorde kan de EU bijdragen door strategisch, assertief en efficiënt optreden op de volgende punten:

• De ondersteuning van een nieuwe vorm van sterk mondiaal bestuur die de wereld nodig heeft in een complexe geopolitieke omgeving. Dit vereist een sterkere, efficiëntere, verantwoordingsplichtige en duurzaam gefinancierde World Health Organization (WHO) als basis van het multilaterale systeem, met intensievere samenwerking via de G7 en de G20 en met andere mondiale, regionale en bilaterale partners.
• De uitbreiding van de internationale partnerschappen van de EU op het gebied van gezondheid, in het kader van de Global Gateway, op basis van medeverantwoordelijkheid van partners.
• De versterking van de Team-Europa-aanpak waarbij met één krachtige stem wordt gesproken en wordt gezorgd voor nauwe coördinatie met de lidstaten, zodat het politieke optreden en de financiële middelen nauw aansluiten bij de nieuwe prioriteiten.
• Efficiëntere financiering door het bevorderen van innovatieve financiering, het bundelen van middelen op internationaal niveau en mede-investeringen door partnerlanden en andere actoren, zoals de particuliere sector.

Meer informatie

Persbericht Europese Commissie
Website Europese Commissie over de Europese gezondheidsunie
ECER-dossier: Volksgezondheid