Europese Commissie presenteert twee Mededelingen over EU-interne markt en het langetermijn concurrentievermogen van de EU

Het gaat om de op 16 maart 2023 gepubliceerde Mededeling 30 jaar eengemaakte markt (COM (2023) 162) en de Mededeling Langetermijnvisie op concurrentievermogen (COM (2023) 168). Tegelijk met de Mededelingen werd een Q&A-overzicht uitgebracht en factsheets over de Mededeling eengemaakte markt en Mededeling Langetermijnvisie (EN).

Mededeling over 30 jaar eengemaakte markt
De Mededeling over de eengemaakte markt (hierna: interne markt) stelt dat deze markt de belangrijkste troef en drijvende kracht van het concurrentievermogen van de EU is. Deze helpt het leven van de burgers te verbeteren, de handel te vergemakkelijken en zorgt voor aanzienlijke economische voordelen door het Europese bbp te verhogen. Ook is de markt het instrument om de groene en digitale transitie van Europa te begeleiden en te waarborgen. Als bron van integratie in de regelgeving, de financiële sector en de toeleveringsketens van de EU, heeft de markt geholpen om schaalvoordelen te creëren en de groei van bedrijven vergemakkelijkt. De markt is een belangrijke factor voor de economische veerkracht van Europa tijdens crises en een cruciale geopolitieke hefboom die de positie en invloed van de EU in de wereld versterkt.

Blijvende aanpassing aan de realiteit en rekening houden met de veranderende geopolitieke omgeving, technologische ontwikkelingen, de groene en de digitale transitie en de noodzaak om het concurrentievermogen en de productiviteit van de EU op lange termijn te stimuleren blijft echter nodig. Daarbij is een collectieve inspanning nodig op EU- en nationaal niveau.

Volgens de Mededeling moet met het oog op de toekomst opnieuw de nadruk worden gelegd op:

• de handhaving van de bestaande regels van de interne markt, ondersteund door benchmarks om de tekortkomingen in verband met de omzetting en uitvoering van EU-regels aan te pakken;
• het wegnemen van belemmeringen op lidstaatniveau, met name voor grensoverschrijdende dienstverlening en in de industriële ecosystemen met het grootste potentieel voor economische integratie (detailhandel, bouw, toerisme, zakelijke diensten en hernieuwbare energie). 

De Commissie zal de essentiële samenwerking met de lidstaten voortzetten in het kader van de taskforce voor de handhaving van de eengemaakte markt (SMET) en in andere fora voor gestructureerde samenwerking met belanghebbenden uit het bedrijfsleven. De Commissie stelt voor een benchmark vast te stellen waarbij minimaal 90 procent van de zaken die bij de nationale Solvit-centra worden ingediend, binnen 1 jaar moeten zijn opgelost. Een van de geplande maatregelen om belemmeringen op de markt te verminderen en te voorkomen, is het streven van de Commissie om verplichtingen voor lidstaten om nationale regels mee te delen en nationale bureaus voor die markt op te zetten, te vereenvoudigen. 

Ook moeten de groene en digitale dimensies van de markt blijvend worden bevorderd als bron van innovatie, groei en concurrentievermogen. Dankzij de interne markt kan de EU bijvoorbeeld leiderschap op het gebied van schone technologieën en een concurrentievoordeel op het gebied van decarbonisatie behouden. De Commissie voert gemeenschappelijke EU-regels in om bedrijven te helpen de circulaire economie te omarmen, hernieuwbare energie beter in het energiesysteem te integreren (denk aan nieuwe regels inzake opzet voor de elektriciteitsmarkt) en optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden voor digitalisering (denk aan de creatie van nieuwe dataruimten voor gezondheid en overheidsopdrachten).

De Commissie blijft de voortgang van de interne markt volgen met instrumenten zoals het scorebord van de eengemaakte markt en het concurrentievermogen  en het jaarverslag over de eengemaakte markt .

Mededeling over versterking van het concurrentievermogen op lange termijn
De Mededeling over de langetermijnvisie stelt dat het Europese model van economische groei, dat gebaseerd is op duurzaam concurrentievermogen, economische zekerheid, open strategische autonomie en eerlijke concurrentie, de afgelopen decennia een bron van welvaart is geweest. Krachtige gemeenschappelijke actie op EU-niveau heeft de economische activiteit en de productiviteit in het verleden opgevoerd en kan het concurrentievermogen en de welvaart op langere termijn opnieuw stimuleren.

Ter bevordering van het concurrentievermogen stelt de Commissie voor om samen te werken op basis van negen (elkaar versterkende) aanjagers. Deze moeten zorgen voor:

• een goed functionerende eengemaakte markt - door ze uit te breiden en te verdiepen en de integratie van diensten te bevorderen;
• toegang tot particulier kapitaal en particuliere investeringen - door de kapitaalmarktenunie te verdiepen, de bankenunie te voltooien en de ontwikkeling van EU-regelgevingskaders op het gebied van belastingen en financiële diensten die de bedrijven ondersteunen;
• overheidsinvesteringen en infrastructuur - door het Europees kader voor economische governance te hervormen;
• onderzoek en innovatie - door middel van fiscale stimulansen, publiek-private partnerschappen en grootschalige projecten om de risico's van investeringen in innovatie terug te dringen, met name op belangrijke gebieden zoals schone technologie, digitale technologie en biotechnologie;
• energie - door de snelle uitrol van hernieuwbare energie, de digitalisering van energiesystemen en energieopslagfaciliteiten;
• circulariteit - door de overgang naar een meer circulaire economie in de EU te bevorderen;
• digitalisering - door een brede toepassing van digitale instrumenten in de hele economie en meer steun voor leiderschap op het gebied van belangrijke digitale technologieën zoals kunstmatige intelligentie, kwantumcomputing, micro-elektronica, web 4.0, virtuele realiteit en digitale tweelingen, en cyberbeveiliging;
• onderwijs en vaardigheden - door het ontwikkelen en erkennen van vaardigheden als de sleutel tot aantrekkelijke, hoogwaardige banen, het vergroten van de participatie van vrouwen, jongeren en onderdanen van derde landen op de arbeidsmarkt, en het bevorderen van beroepsonderwijs en -opleiding;
• handel en open strategische autonomie - door voort te gaan met het openstellen van markten voor EU-bedrijven door de banden met bondgenoten en handelspartners te verdiepen, eerlijke handelsbeginselen in stand te houden en risico's doelgericht aan te pakken.

Naast de uitvoering van de negen aanjagers zet de Commissie zich ook actief in voor een regelgevingskader dat geschikter is voor het concurrentievermogen en de groei. Het vormt een aanvulling op de “one in, one out”-aanpak en de concurrentievermogenstoets en zal een methode omvatten voor de beoordeling van het cumulatieve effect van beleid en een innovatievriendelijkere regelgevingsaanpak. Met name wordt een nieuwe impuls gegeven aan de rationalisering van de rapportagevereisten in de groene, digitale en economische wetgeving van de EU, met als doel lasten vermindering. Ook blijft de Commissie de EU-wetgeving regelmatig beoordelen om te zorgen dat deze toekomstbestendig en geschikt blijft voor het beoogde doel, en zal de Commissie lidstaten blijven bijstaan bij de tijdige en correcte omzetting van het EU-recht (zie ook dit ECER-dossier).

Meer informatie
Persbericht Europese Commissie
ECER-dossier: Interne markt
ECER-bericht: Europese Commissie presenteert diverse initiatieven over 30 jaar interne markt (9 januari 2023)