Europese Commissie presenteert uitbreidingspakket 2023
Nieuwsbericht | 08-11-2023
Achtergrond
Het uitbreidingspakket 2023 van de Commissie bestaat uit een mededeling en gedetailleerde conclusies en aanbevelingen per land:
Hieronder wordt individueel ingegaan op de desbetreffende landen.
Albanië
Albanië bleef volgens de Commissie blijk geven van zijn vastberadenheid om de EU-hervormingen uit te voeren en vooruitgang te boeken met de hervormingen in het kader van het "fundamentals cluster". De voortdurende volledige aanpassing aan het Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid (GBVB) van de EU was ook een sterk signaal van de strategische keuze van het land voor toetreding tot de EU.
Verdere inspanningen zijn nodig met betrekking tot de vrijheid van meningsuiting, minderheden en eigendomsrechten, alsook op belangrijke gebieden van de rechtsstaat, zoals de strijd tegen corruptie en georganiseerde misdaad. De screening van het EU-acquis is vlot verlopen en de autoriteiten hebben blijk gegeven van een grote inzet. De Commissie heeft in juli de screeningrapporten over het "fundamentals cluster" voor Albanië aan de Raad gepresenteerd en hoopt op een snelle follow-up. Zij streeft ernaar de toetredingsonderhandelingen over cluster 1 (grondbeginselen) tegen het einde van het jaar te openen.
Bosnië en Herzegovina
In Bosnië en Herzegovina zorgde de status van kandidaat-lidstaat vorig jaar voor de broodnodige positieve dynamiek. Na de verkiezingen is snel een nieuwe regering gevormd, die is begonnen met het doorvoeren van hervormingen, met name door de amendementen die integriteitscontroles in de rechterlijke macht invoeren.
Verdere inspanningen zijn echter nodig. Dit omvat de goedkeuring van belangrijke hervormingen op het gebied van de rechtsstaat en justitie en de voortzetting van constitutionele en electorale hervormingen, die de hoogste prioriteit hebben om gelijke rechten voor alle burgers te waarborgen.
Het is ook belangrijk om de constitutionele orde van het land te behouden. De separatistische en autoritaire maatregelen die in de Republika Srpska zijn ingevoerd, zijn niet in overeenstemming met het EU-traject. Bosnië en Herzegovina moet verdere inspanningen leveren om te voldoen aan de kernprioriteiten van het advies van de Commissie over de aanvraag van het lidmaatschap. De Commissie beveelt dan ook aan toetredingsonderhandelingen met Bosnië en Herzegovina te openen zodra het land in voldoende mate voldoet aan de criteria voor lidmaatschap.
Georgië
Georgië heeft de afgelopen maanden stappen gezet om de banden met de EU aan te halen en het tempo van de hervormingen opgevoerd. Om de twaalf prioriteiten aan te pakken die in het advies van de Commissie over het toetredingsverzoek zijn vastgesteld, heeft Georgië wetgevingsbesluiten en beleidsmaatregelen goedgekeurd inzake gendergelijkheid, de bestrijding van geweld tegen vrouwen en georganiseerde misdaad, alsook inzake het rekening houden met uitspraken van het Europees Hof voor de rechten van de mens.
Er is vooruitgang geboekt met de justitiële hervorming, hoewel er nog steeds behoefte is aan een holistische hervorming van de Hoge Raad voor Justitie. Georgië heeft zijn wetten en actieplan voor de-oligarchisering voor advies voorgelegd aan de Venetië Commissie. Er is een strategie voor de bescherming van de mensenrechten goedgekeurd en er wordt een actieplan opgesteld. Er werd een memorandum van samenwerking gesloten met vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld. Het tot stand brengen van een sterke partij-overschrijdende politieke consensus zou bijdragen tot het aanpakken van de polarisatie en het versnellen van de Europese weg.
Kosovo
Kosovo bleef zich inzetten voor zijn Europese weg. Het land bleef zich vrijwillig volledig aansluiten bij het GBVB van de EU, ook wat betreft de veroordeling van de aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne en de goedkeuring van beperkende maatregelen tegen dat land. In de verslagperiode zijn op wetgevingsgebied resultaten geboekt, waaronder een belangrijke hervorming van het kiesstelsel.
Er moet echter nog meer werk worden verzet, onder meer wat betreft het actieplan voor justitiële hervormingen. Op 1 januari 2024 wordt de visumliberalisering voor Kosovo van kracht. De situatie in het noorden van Kosovo is getroffen door verschillende crises, met als meest recente de gewelddadige aanval op de Kosovaarse politie op 24 september 2023. Wat de normalisering van de betrekkingen met Servië betreft, is in de door de EU gefaciliteerde dialoog weliswaar een overeenkomst bereikt, maar moeten zowel Kosovo als Servië nog beginnen met de uitvoering van hun respectieve verplichtingen, die bindend zijn voor de partijen en een essentieel onderdeel vormen van hun Europese trajecten.
Moldavië
Moldavië heeft belangrijke vooruitgang geboekt met betrekking tot de 9 stappen die zijn uiteengezet in het advies van de Commissie over het verzoek van Moldavië om toetreding tot de EU. Naar aanleiding van de aanbevelingen van de Commissie van Venetië is het land begonnen met een uitgebreide justitiële hervorming, onder meer door de evaluatie van prominente rechters en aanklagers. Het land heeft zijn corruptiebestrijdingsorganen hervormd en het aantal onderzoeken en veroordelingen in corruptiezaken verhoogd. Moldavië heeft een actieplan voor de-oligarchisering goedgekeurd, dat het volgens vaste tijdschema's uitvoert.
Nieuwe wetgeving voor het opzetten van een confiscatiemechanisme helpt de georganiseerde misdaad te bestrijden. Het land heeft een strategie voor het openbaar bestuur vastgesteld en volgt de hervorming op alle niveaus. Het werkte aan de hervorming van het beheer van de overheidsfinanciën en nam wetgeving aan om overheidsopdrachten te hervormen. Moldavië heeft de deelname van het maatschappelijk middenveld aan het besluitvormingsproces verbeterd en de bescherming van de mensenrechten versterkt.
Montenegro
De vooruitgang bij de hervormingen met het oog op toetreding tot de EU is grotendeels tot stilstand gekomen, aangezien Montenegro in de verslagperiode te lijden heeft gehad onder diepe polarisatie en politieke instabiliteit. De EU is verheugd over de vorming van het nieuwe parlement en de vorming van de regering, waarvan we verwachten dat ze snel blijk zal geven van haar capaciteit en engagement om Montenegro op weg te helpen naar de EU en hervormingen zal doorvoeren die verband houden met de toetreding tot de EU. Over het algemeen zal de vooruitgang in de toetredingsonderhandelingen afhangen van de hervormingen op het gebied van de rechtsstaat (dat wil zeggen: het voldoen aan de tussentijdse ijkpunten in de hoofdstukken 23 en 24). Montenegro blijft zich volledig aanpassen aan het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid.
Noord-Macedonië
In Noord-Macedonië hebben de autoriteiten consequent verklaard dat toetreding tot de EU hun strategische doel blijft. Noord-Macedonië is zich volledig blijven aanpassen aan het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU. Het land heeft ook enige vooruitgang geboekt op het gebied van justitie, vrijheid en veiligheid, met inbegrip van de strijd tegen de georganiseerde misdaad en het migratiebeheer.
Als land waarmee wordt onderhandeld, moet Noord-Macedonië resultaten boeken bij de uitvoering van EU-gerelateerde hervormingen, onder meer op het gebied van justitie, de bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad, de hervorming van het openbaar bestuur, met inbegrip van het beheer van de overheidsfinanciën, en overheidsopdrachten. Noord-Macedonië heeft toegezegd de relevante grondwetswijzigingen met voorrang in gang te zetten en te verwezenlijken.
De screening van het EU-acquis is vlot verlopen en de autoriteiten hebben blijk gegeven van een grote inzet. De Commissie heeft in juli de screeningverslagen over het "fundamentals cluster" voor Noord-Macedonië aan de Raad gepresenteerd en ziet uit naar een snelle follow-up, zodat tegen het einde van het jaar onderhandelingen over deze cluster kunnen worden geopend.
Oekraïne
In Oekraïne creëerde het besluit om de status van kandidaat-lidstaat van de EU toe te kennen een krachtige hervormingsdynamiek, ondanks de aanhoudende oorlog, met sterke steun van de bevolking van Oekraïne. De Oekraïense regering en het Oekraïense parlement toonden vastberadenheid door aanzienlijke vooruitgang te boeken bij het voldoen aan de 7 stappen van het advies van de Europese Commissie over het EU-lidmaatschapsverzoek van Oekraïne.
Oekraïne heeft een transparant voorselectiesysteem voor de rechters van het Constitutioneel Hof opgezet en de justitiële bestuursorganen hervormd. Oekraïne heeft zijn staat van dienst op het gebied van corruptieonderzoeken en veroordelingen op hoog niveau verder uitgebouwd en zijn institutionele kader versterkt. Oekraïne heeft positieve stappen gezet in een bredere en systemische inspanning om de invloed van oligarchen aan te pakken. Het land heeft ook laten zien dat het vooruitgang kan boeken bij de aanpassing aan het EU-acquis, zelfs in oorlogstijd.
Servië
Servië is doorgegaan met de uitvoering van de hervormingen in verband met de toetreding tot de EU, onder meer op het gebied van de rechtsstaat. Servië is begonnen met de uitvoering van de grondwetswijzigingen van 2022 ter versterking van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en heeft nieuwe mediawetgeving goedgekeurd. De tenuitvoerlegging van deze laatste wetgeving kan de regelgeving aanzienlijk verbeteren. Er zijn echter verdere wijzigingen nodig om de wetgeving volledig in overeenstemming te brengen met het EU-acquis en de Europese normen. Servië moet zich bij voorrang beter aanpassen aan het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU, met inbegrip van beperkende maatregelen en verklaringen over Rusland.
Er zijn ook verdere inspanningen en politiek engagement nodig om de hervormingen op het gebied van de rechtsstaat uit te voeren. De Commissie blijft van mening dat Servië technisch gezien voldoet aan de ijkpunten voor het openen van cluster 3 (concurrentievermogen en inclusieve groei). Servië moet volledig meewerken en alle noodzakelijke stappen zetten om ervoor te zorgen dat verantwoording wordt afgelegd voor de gewelddadige aanval op de Kosovaarse politie van 24 september en de aanval op KFOR van 29 mei. Wat betreft de normalisering van de betrekkingen met Kosovo: hoewel in de door de EU gefaciliteerde dialoog een overeenkomst is bereikt, moeten zowel Servië als Kosovo nog beginnen met de uitvoering van hun respectieve verplichtingen, die bindend zijn voor de partijen en een essentieel onderdeel vormen van hun Europese trajecten.
Turkije
Turkije blijft een belangrijke partner voor de Europese Unie en een kandidaat-lidstaat, maar de toetredingsonderhandelingen liggen sinds 2018 stil, overeenkomstig het besluit van de Europese Raad. Het land heeft de negatieve trend van verwijdering van de Europese Unie niet omgebogen en heeft de toetredingsgerelateerde hervormingen in beperkte mate voortgezet.
De samenwerking met Turkije op gebieden van gemeenschappelijk belang is voortgezet op essentiële gebieden als terrorismebestrijding, economie, energie, voedselzekerheid, migratie en vervoer. Naar aanleiding van de opdracht van de Europese Raad zullen de hoge vertegenwoordiger en de Commissie in november bij de Raad een verslag indienen over de stand van zaken in de betrekkingen tussen de EU en Turkije, dat voortbouwt op de instrumenten en opties die door de Europese Raad zijn vastgesteld en dat tot doel heeft op strategische en toekomstgerichte wijze te werk te gaan.
Meer informatie:
