Europese Commissie presenteert voorstel tot herziening van het mechanisme voor het opschorten van een visumvrijstelling

Achtergrond

Verordening (EU) 2018/1806 (hierna: de verordening) voorziet in een volledige harmonisering met betrekking tot de derde landen waarvan de onderdanen voor het overschrijden van de buitengrenzen van de EU-lidstaten in het bezit moeten zijn van een visum (hierna tevens ‘de visumplicht’ genoemd) en die waarvan de onderdanen van die plicht zijn vrijgesteld. De verordening voorziet ook in de mogelijkheid om de vrijstelling van de visumplicht tijdelijk op te schorten (hierna het ‘opschortingsmechanismé’ genoemd).

Dit opschortingsmechanisme werd in 2013 ingevoerd met als voornaamste doel een tijdelijke opschorting van de visumvrijstelling mogelijk te maken in geval van een plotselinge en wezenlijke toename van irreguliere migratie. Het mechanisme werd vervolgens in 2017 herzien om het voor de lidstaten gemakkelijker te maken kennis te geven van omstandigheden die tot een opschorting kunnen leiden, en het voor de Commissie mogelijk te maken het opschortingsmechanisme op eigen initiatief te activeren. Momenteel kan het opschortingsmechanisme worden geactiveerd in het geval van:

• een wezenlijke toename (dat wil zeggen een toename van meer dan 50 procent) van het aantal onderdanen van het betrokken derde land aan wie de toegang wordt geweigerd of van wie wordt vastgesteld dat zij op het grondgebied van de lidstaat verblijven zonder dat zij daartoe gerechtigd zijn;
• een wezenlijke toename (dat wil zeggen een toename van meer dan 50 procent) van het aantal asielaanvragen door onderdanen van het betrokken derde land met een laag percentage ingewilligde asielaanvragen;
• een vermindering van de samenwerking inzake overname met het betrokken derde land;
• een toegenomen risico voor of een onmiddellijke bedreiging van de openbare orde of de binnenlandse veiligheid van de lidstaten, met name een wezenlijke toename van ernstige strafbare feiten, verband houdend met de onderdanen van het betrokken derde land;
• met betrekking tot de derde landen waaraan visumvrijstelling is verleend als gevolg van een dialoog over visumliberalisering, de niet-naleving van de specifieke vereisten die zijn toegepast om de geschiktheid van visumliberalisering na te gaan.

Om de opschortingsprocedure in werking te stellen, moet de Commissie het Europees Parlement en de Raad op de hoogte brengen, hetzij na onderzoek van een kennisgeving van de EU-lidstaten, hetzij na haar eigen analyse: vervolgens kan zij besluiten dat actie nodig is en het mechanisme in werking stellen. De opschortingsprocedure wordt automatisch geactiveerd wanneer een gewone meerderheid van de lidstaten de Commissie in kennis stelt van het bestaan van een of meer van de bovengenoemde omstandigheden.

Herziening van het visum-opschortingsmechanisme

Op 18 oktober 2023 heeft de Europese Commissie een voorstel gepresenteerd die ziet op de herziening van het mechanisme voor het opschorten van een visumvrijstelling. De voorgestelde herziening zal:

• de mogelijke redenen voor de opschorting van de visumvrijstelling uitbreiden, zoals in het geval van onvoldoende afstemming op het EU-visumbeleid, hybride bedreigingen en burgerschapsregelingen voor investeerders;
• de duur van de huidige procedure verlengen zodat er meer tijd is voor corrigerende maatregelen; een nieuwe urgentieprocedure invoeren om sneller te kunnen reageren in geval van nood, zoals een sterke toename van de toestroom of bedreigingen voor de veiligheid;
• de monitoring- en rapporteringsverplichtingen van de Commissie uitbreiden tot alle visumvrije landen waar zich uitdagingen voordoen.

Meer informatie:

• ECER-dossier – Visa en andere verblijftitels
• Persbericht van de Europese Commissie