Europese Commissie presenteert voorstel voor verscherpte geografische aanduiding van landbouwproducten en drank

Het gaat om het voorstel voor herziening van een verordening betreffende de regeling voor geografische aanduidingen (GA's) voor wijn, gedistilleerde dranken en landbouwproducten (COM (2022)134). Doel van het voorstel is tevens om de voedselkwaliteit en de voedselnormen van de EU hoog te houden en ervoor te zorgen dat het EU cultureel, gastronomisch en lokaal erfgoed overal ter wereld in stand wordt gehouden en als authentiek wordt erkend.

Achtergrond
Naast de doelstelling om productie van traditionele producten te stimuleren raakt het voorstel ook het systeem van intellectuele eigendom van de EU (zie voor meer informatie ook de website van de Commissie (EN) alsmede het ECER-dossier) waarin als GA geregistreerde namen van producten wettelijk zijn beschermd tegen imitatie, misbruik en evocatie, zowel in de EU als in landen buiten de EU waarmee een specifieke beschermingsovereenkomst is gesloten. In dit verband vormt de Akte van Genève met betrekking tot geografische aanduidingen (zie ook ECER-bericht) een aanvullend, multilateraal kader voor de bescherming.

De namen van agrovoedingsproducten en wijnen kunnen worden beschermd als beschermde oorsprongsbenaming (BOB) of beschermde geografische aanduiding (BGA) en die van gedistilleerde dranken als geografische aanduiding (GA). Bekende geografische aanduidingen zijn bijvoorbeeld Bayerisches Bier, Champagne, Irish Whiskey en Roquefort. Maar de Europese Unie beschermt ook gegarandeerde traditionele specialiteiten (GTS): namen van landbouwproducten waarbij de traditionele aspecten van het product worden benadrukt, zonder dat er een band is met een specifiek geografisch gebied. Enkele bekende voorbeelden zijn Hollandse maatjesharing en Kriek. Zie voor meer informatie over kwaliteitsregelingen en BOB, BGA, GA en GTS ook de website van de Commissie.

In maart 2022 waren er 3458 namen geregistreerd: 1624 wijnen, 1576 landbouwproducten en levensmiddelen en 258 gedistilleerde dranken. Uit een onderzoek naar geografische aanduidingen (2020) van de Europese Commissie (zie persbericht Commissie) blijkt dat de verkoopwaarde van een product met een beschermde naam gemiddeld tweemaal zo hoog ligt als voor soortgelijke producten zonder certificering.

Inhoud voorstel
Maatregelen voor aanscherping en verbetering van de bestaande regeling voor geografische aanduidingen in het voorstel van de Commissie zijn:

• Een kortere en eenvoudigere registratieprocedure:  de verschillende technische en procedureregels voor geografische aanduidingen zullen worden samengevoegd tot één vereenvoudigde registratieprocedure voor aanvragers van zowel binnen als buiten de EU. Deze harmonisatie verkort de periode tussen indiening van de aanvraag en registratie waardoor de regeling aantrekkelijker wordt voor producenten.
• Betere bescherming online:  het nieuwe kader beschermt geografische aanduidingen beter op het internet, met name bij de verkoop ervan via onlineplatformen, en biedt bescherming tegen registraties te kwader trouw en gebruik van GA's in het domeinnaam systeem.
• Meer duurzaamheid:  in directe aansluiting op de “van boer tot bord”-strategie van de Commissie uit mei 2020 zullen producenten hun inspanningen voor sociale, ecologische of economische duurzaamheid kunnen valoriseren door de daarmee verband houdende voorschriften in hun productdossiers vast te stellen. Dat helpt bij bescherming van de natuurlijke hulpbronnen, plattelandseconomieën en lokale planten- en dierenrassen, houdt het landschap van het productiegebied beter in stand en verhoogt het dierenwelzijn. Ook trekt het consumenten die hun impact op het milieu willen verminderen.
• Producentengroeperingen met meer zeggenschap:  lidstaten zullen de groeperingen van producenten van GA's op hun verzoek moeten erkennen. Erkende producentengroeperingen zullen zeggenschap hebben over het beheer, de handhaving en de ontwikkeling van hun GA's, vooral doordat ze in alle lidstaten toegang krijgen tot de autoriteiten die in namaakbestrijding gespecialiseerd zijn en tot de douanediensten.

Het voorstel handhaaft de kwaliteitsregeling voor GTS en het gebruik van de aanduiding “product uit de bergen” als facultatieve kwaliteitsaanduiding.

De lidstaten blijven gaan over de handhaving op nationaal niveau en de Commissie blijft verantwoordelijk voor de registratie, wijziging en annulering van alle GA's. Het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie (EUIPO) verleent technische bijstand voor het onderzoek van de aanvragen om de procedures te helpen versnellen. Het EUIPO heeft afgelopen tijd al zo'n 1300 GA-aanvragen helpen beoordelen en is van start gegaan met GIview, een nieuwe databank voor alle beschermde namen, gekoppeld aan het EU-register van geografische aanduidingen.

Meer informatie:
Persbericht Europese Commissie
ECER-dossier: Handelspolitiek
ECER-bericht: Wijn uit Achterhoek voortaan beschermd door EU (21 juli 2020)
ECER-bericht: Een enkele databank voor alle geografische aanduidingen voor voedsel en drank (13 januari 2020)