Europese regeringsleiders bieden oplossing voor uitslag Oekraïne-referendum

Minister Koenders en minister-president Rutte informeerde de Tweede Kamer al eerder, in een brief van 31 oktober 2016, over de inspanningen van het kabinet om gevolg te geven aan de uitslag van het raadgevend referendum ( lees hier een bericht over deze brief). Na intensief overleg met de Europese partners en Oekraïne hebben de Europese staatshoofden en regeringsleiders op 15 december 2016 overeenstemming bereikt over een bindende uitleg van de associatie-overeenkomst waarmee tegemoet wordt gekomen aan de belangrijkste zorgen die geuit zijn in aanloop naar het referendum.

Inhoud van het besluit

In het besluit wordt een aantal punten vastgelegd en nadere uitleg gegeven aan bepaalde aspecten van de Associatieovereenkomst. Dit besluit treedt in werking op het moment dat Nederland het verdrag ratificeert. In het besluit worden de volgende zes onderwerpen benadrukt:

1. De Associatieovereenkomst is geen opstap naar - en geeft geen recht op – een Oekraïens lidmaatschap van de Europese Unie.
2. Er is geen sprake van een collectieve veiligheidsgarantie voor Oekraïne en het verdrag legt de lidstaten geen verplichting tot militaire samenwerking op.
3. De overeenkomst geeft Oekraïense werknemers geen recht op toegang tot de arbeidsmarkt van de Europese Unie. Tegelijkertijd heeft de overeenkomst geen invloed op het recht van lidstaten om te bepalen of en hoeveel Oekraïense onderdanen binnen de lidstaat werk mogen zoeken als werknemer of zelfstandige.
4. De overeenkomst leidt niet tot een verplichting tot financiële steun van de lidstaten aan Oekraïne.
5. De samenwerking tussen de partijen met betrekking tot de rechtsstaat is in het bijzonder gericht op het versterken van de rechterlijke macht, het verbeteren van de doeltreffendheid daarvan, het waarborgen van de onafhankelijkheid en onpartijdigheid en het bestrijden van corruptie.
6. Respect voor democratische beginselen, mensenrechten en fundamentele vrijheden en respect voor de rechtsstaat, waaronder het geen genoemd in het vijfde onderdeel, zijn essentiële onderdelen van de overeenkomst. Indien een partij zich niet aan de verplichtingen houdt, kan iedere partij in overeenstemming met artikel 478 van de overeenkomst passende maatregelen nemen. In het uiterste geval kunnen deze maatregelen het opschorten van de rechten of plichten genoemd in de overeenkomst inhouden.

Met dit besluit, aldus het kabinet, verbinden de lidstaten zich juridisch op het hoogste niveau aan een interpretatie van het verdrag. Het legt vast hoe de lidstaten het verdrag willen toepassen en maakt daarmee expliciet wat de kaders zijn waarbinnen de EU lidstaten de samenwerking met Oekraïne aan de hand van de Associatieovereenkomst mogen vormgeven. Het besluit vormt aldus een beschermingsmaatregel tegen verdergaande interpretaties van de Associatieovereenkomst. Het Hof van Justitie van de EU zal, indien het in de toekomst gevraagd zou worden zich uit te spreken over bepalingen uit deze overeenkomst, rekening moeten houden met dit besluit.

Indiening wetsvoorstel

Het kabinet wil nu zo spoedig mogelijk een voorstel van wet indienen tot inwerkingtreding van de Wet van 8 juli 2015, houdende goedkeuring van de op 27 juni 2014 te Brussel tot stand gekomen Associatieovereenkomst tussen de EU en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie en haar lidstaten, enerzijds, en Oekraïne, anderzijds ( Stb. 2015, 315). In het debat in de Tweede Kamer over de uitkomst van de onderhandelingen heeft minister-president Rutte aangekondigd dat de Raad van State gevraagd zal worden om een spoedadvies uit te brengen over de inwerkingtredingswet. Het nader rapport en de nota naar aanleiding van het verslag zullen vervolgens zo snel mogelijk naar de Tweede Kamer worden gestuurd. Er wordt gestreefd zo snel mogelijk instemming van beide Kamers te verkrijgen om de ratificatie te kunnen voltooien.

Lees meer:

• Tekst van het besluit van de staatshoofden en regeringsleiders van 15 december 2016 (in de bijlage bij de conclusies)
• Advies van de Juridisch Adviseur van de Europese Raad
• Advies van de Juridische Dienst van de Raad
• Kabinetsbrief aan de Tweede Kamer over de Europese Raad, met bijlagen
• ECER-berichten over het Oekraïne-referendum