Europese Rekenkamer presenteert analyse over digitalisering van het beheer van EU-middelen

Volgens de auditors van de Europese Rekenkamer (ERK) is het momenteel niet mogelijk om grootschalige tests uit te voeren doordat meerdere organen EU-middelen beheren met behulp van verschillende IT-systemen. Dergelijke tests zouden de financiële belangen van de EU wel kunnen helpen beschermen en de controles van EU-uitgaven efficiënter kunnen maken. Het gaat om de Analyse 04/2023 van begin juli 2023, getiteld “ Digitalisering van het beheer van EU middelen”, die via de website van de ERK is in te zien.

Achtergrond
De uitgaven uit de EU-begroting omvatten drie hoofdfasen: voorbereiding, uitvoering en verslaglegging. Zij zijn onderworpen aan de regels van het Financieel Reglement van de EU. Subsidies en aanbestedingen zijn de voornaamste instrumenten voor de uitvoering van de EU-begroting en bestrijken het grootste deel van de uitgaven uit de EU-begroting.
Alle uit de EU-begroting gefinancierde programma’s worden beheerd via één van de volgende drie beheersvormen: direct beheer (door de Commissie of andere EU-instellingen/-organen), indirect beheer (door partnerorganisaties van de Commissie of andere autoriteiten binnen of buiten de EU) of gedeeld beheer (gezamenlijk door de Commissie en de autoriteiten van de lidstaten). Ten behoeve van deze analyse van de ERK onderzochten de auditors alle drie de beheersvormen voor bepaalde geselecteerde beleidsterreinen.

De analyse
Digitalisering is een strategische prioriteit voor de overheidsdiensten van de EU. In haar digitale strategie van 2018 stelde de Europese Commissie zich tot doel om tegen 2022 “echt digitaal” te worden. Medio 2022 volgde hierop een nieuwe digitale strategie, met belangrijke maatregelen die tegen eind 2024 moeten zijn verwezenlijkt.

De Commissie heeft haar systemen voor betalingen aan de lidstaten gedigitaliseerd. Zo wordt er gebruikgemaakt van digitalisering voor areaal gebonden betalingen in de landbouw. De EU-landen gebruiken echter allerlei IT-instrumenten voor het beheer van de middelen voor cohesie en plattelandsontwikkeling. Deze instrumenten zijn meestal niet in de EU-systemen geïntegreerd. Daardoor bestaat er geen efficiënte manier om nuttige informatie over de begunstigden van EU-middelen uit te wisselen. De Commissie werkt met een onlineportaal met informatie over contractanten en begunstigden van EU-financiering uit de programma’s die zij direct en indirect beheert. Maar dit portaal bevat geen informatie over de uiteindelijke begunstigden, noch over de eindontvangers van middelen wanneer het geld wordt beheerd door partnerorganisaties of andere autoriteiten binnen of buiten de EU.

In de analyse stellen de auditors dat de transparantie kan worden verbeterd en de EU-begroting zou kunnen worden beschermd door een uniek identificatienummer in te voeren voor contractanten en begunstigden van EU-middelen. Daarmee zou dan ook kunnen worden gezocht in de verschillende instrumenten en systemen.

Ook blijkt uit de analyse dat het gebruik van elektronische aanbestedingen in de lidstaten ongelijkmatig is. En de verslaglegging door de lidstaten met betrekking tot transparantie in verband met contractanten en begunstigden van uitgaven voor cohesie en landbouw is zeer versnipperd.
Er is één datamining- en risico scoringinstrument waarmee toegang kan worden verkregen tot gegevens die relevant zijn voor het beheer van EU-middelen en waarmee deze gegevens kunnen worden geanalyseerd. Omdat het gebruik ervan momenteel optioneel is, wordt het instrument echter niet overal toegepast. De Europese Commissie heeft voorgesteld het gebruik van dit instrument verplicht te stellen en de transparantieregelingen daarvoor uit te breiden tot het beheer van alle EU-middelen. Dit zou echter pas van kracht worden in de volgende programmeringsperiode, die in 2028 ingaat.

Meer informatie:
Nieuwsbericht Europese Rekenkamer
ECER-dossier: Begroting