Migratiebeheer: Commissie gaat nader in op ontschepingsregelingen en gecontroleerde centra

Aan het persbericht van de Commissie wordt het volgende ontleend:

„Gecontroleerde centra” in de EU

Om de ordelijke en doeltreffende afhandeling van over zee in de EU aankomende migranten te verbeteren, hebben de EU-leiders gepleit voor de invoering van „gecontroleerde centra” in de EU. Het primaire doel is een beter onderscheid te kunnen maken tussen personen die internationale bescherming nodig hebben enerzijds en irreguliere migranten die geen recht hebben op verblijf in de EU anderzijds, en laatstgenoemden sneller te laten terugkeren.

Het is de bedoeling dat de centra worden beheerd door de lidstaat waar zij gevestigd zijn, met alle nodige ondersteuning door de EU en de agentschappen van de EU. De centra kunnen, afhankelijk van de locatie, tijdelijk of op ad-hocbasis worden opgezet. De belangrijkste kenmerken van de centra zijn:

• volledige operationele ondersteuning door ontschepingsteams bestaande uit Europese grenswachters, asielexperts, veiligheidspersoneel, en terugkeerspecialisten, betaald uit de EU-begroting;
• snelle, veilige en doeltreffende afhandeling om te voorkomen dat migranten ongecontroleerd verder reizen en om sneller de status van een migrant te kunnen vaststellen;
• volledige financiële ondersteuning van de lidstaten die zich aanbieden, zodat hun infrastructuur- en operationele kosten worden gedekt; en financiële steun voor lidstaten die de ontscheepte migranten op hun grondgebied toelaten (6 000 euro per persoon).

Om het concept te testen kan zo snel mogelijk een proefproject worden opgezet met een flexibele aanpak.

De Commissie zal ook zorgen voor een centraal contactpunt voor de coördinatie tussen de lidstaten die deelnemen aan de solidariteitsactie, als tijdelijke maatregel totdat een volwaardig systeem kan worden opgezet in het kader van de hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel.

Zie het factsheet over de gecontroleerde centra in de EU.

Regionale ontschepingsregelingen

Naast het opzetten van gecontroleerde centra verzochten de EU-leiders de Commissie ook te onderzoeken of het mogelijk is om in nauwe samenwerking met de IOM en de UNHCR en samen met derde landen regionale ontschepingsregelingen op te zetten.

Die regionale ontschepingsregelingen moeten ervoor zorgen dat geredde personen aan beide zijden van de Middellandse Zee in overeenstemming met het internationaal recht (waaronder het non-refoulementbeginsel) snel en veilig aan land kunnen worden gebracht, gevolgd door een verantwoord afhandelingsproces.

De belangrijkste kenmerken van de regionale ontschepingsregelingen zijn:

• duidelijke regels voor iedereen: om ervoor te zorgen dat minder mensen op zee omkomen en dat de ontscheping ordelijk en voorspelbaar verloopt, moeten alle kuststaten in het Middellandse Zeegebied worden aangemoedigd zones voor zoek- en reddingsoperaties en maritieme reddingscoördinatiecentra in te richten;
• zij zijn ontwikkeld door de UNHCR en de IOM, die de geredde personen bescherming bieden als dat nodig is, bijvoorbeeld door middel van de hervestigingsregelingen, of hen terugsturen naar hun land van herkomst als zij niet voor bescherming in aanmerking komen, bijvoorbeeld door middel van de programma's van de IOM voor begeleide vrijwillige terugkeer en re-integratie;
• partnerschap op basis van gelijkwaardigheid: de samenwerking met belanghebbende derde landen wordt bevorderd op basis van bestaande partnerschappen. Zij krijgen ondersteuning die is toegespitst op hun specifieke politieke en veiligheidssituatie en hun sociaal-economische situatie;
• geen aanzuigende werking: niet alle aan land gebrachte personen die internationale bescherming nodig hebben, komen in aanmerking voor hervestiging. De opvangcentra moeten zo ver mogelijk verwijderd zijn van mogelijke vertrekpunten, om irregulier verder reizen te ontmoedigen;
• geen bewaring, geen kampen: regionale ontschepingsregelingen houden een aantal procedures en regels in die moeten zorgen voor veilige en ordelijke ontscheping, waarna de betrokkenen worden afgehandeld met volledige inachtneming van het internationaal recht en de mensenrechten;
• financiële en logistieke steun van de EU: de EU is bereid financiële en operationele steun te bieden voor ontscheping en de daaropvolgende activiteiten, alsmede voor grensbeheer, door uitrusting, opleiding en andere vormen van ondersteuning te verstrekken.

Zie het factsheet over regionale ontschepingsregelingen.

Volgende stappen

Het is de bedoeling dat de ambassadeurs op 25 juli vergaderen over het concept gecontroleerde centra in de EU en de mogelijkheid om snel een tijdelijke regeling op te zetten voor het in de EU aan land brengen van personen die op zee zijn gered.

De werkzaamheden voor het opzetten van de regionale ontschepingsregelingen zullen aan de orde komen op de bijeenkomst van morgen en verder worden besproken op een bijeenkomst met de IOM en de UNHCR in Genève op 30 juli 2018. Zodra er overeenstemming is over een gemeenschappelijke EU-aanpak zal belanghebbende derde landen worden gevraagd om mee te werken.

Chronologisch overzicht

De Europese Raad heeft de Raad en de Commissie op 28-29 juni verzocht om „met spoed het concept van regionale ontschepingsplatformen te verkennen, in nauwe samenwerking met de betrokken derde landen, het UNHCR en de IOM”.

De Europese Raad heeft ook opgeroepen tot het opzetten van „gecontroleerde centra” op EU-grondgebied: een nieuwe aanpak op basis van gezamenlijke inspanningen voor het afhandelen van personen die op zee zijn gered en vervolgens in de EU aan land gaan.

Meer informatie

• Non-paper over „gecontroleerde centra” in de EU
• Non-paper over regionale ontschepingsregelingen
• Factsheet over „gecontroleerde centra” in de EU
• Factsheet over regionale ontschepingsregelingen
• Conclusies van de Europese Raad van 28 juni 2018

• Europese Raad bereikt migratieakkoord, ECER Nieuwsbericht | 2 juli 2018