Nieuwe DAEB-handreiking biedt overheden praktische ondersteuning

Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB) bieden niet alleen de centrale overheid, maar ook decentrale overheden een goede mogelijkheid om allerlei diensten die in het publiek belang worden geacht ‘staatssteunproof’ aan te bieden. De DAEB-regels zijn echter omvangrijk en complex. Ter ondersteuning heeft het Kenniscentrum Europa decentraal in opdracht van het ministerie van BZK een digitale handreiking geschreven die vandaag is gepubliceerd. De handreiking is onder meer bedoeld voor beleidsambtenaren, bestuurders en juridisch medewerkers bij decentrale overheden en andere publieke instellingen.

Wat zijn DAEB?

Diensten van algemeen economisch belang (DAEB) bevinden zich op het grensvlak van publieke belangen en de interne markt. Decentrale overheden hebben op basis van Europese regelgeving ruime beleidsvrijheid bij het omschrijven en laten uitvoeren van een DAEB. Deze beleidsvrijheid is echter niet onbegrensd.

Mededingingsregels

Concreet betekent dit dat een decentrale overheid een onderneming mag belasten met het uitvoeren van een taak in het publiek belang voor zover de verhoudingen op de interne markt niet onevenredig verstoord worden. Bij het omschrijven en laten uitvoeren van een DAEB dient daarom rekening gehouden te worden met de mededingingsregels in brede zin, dus ook de staatssteunregels.

Eerdere handreiking

In 2008 verscheen de eerste handreiking DAEB en staatssteun. DAEB waren toen een vrij onbekend fenomeen; de handreiking is veelvuldig geconsulteerd en heeft zeker bijgedragen aan het begrip en de juiste inzet van DAEB.

Gewijzigde regels

De Europese Commissie heeft afgelopen jaren de regels voor DAEB verduidelijkt, nader uitgewerkt en vernieuwd. In 2012 is het zogenaamde DAEB-pakket in werking getreden, waarmee de Commissie vooral de toepassing van staatssteunregels bij het aanwijzen en uitvoeren van een DAEB flexibel en efficiënt wil maken. Dit pakket heeft tot doel op een eenvoudige wijze publieke diensten van een hoge kwaliteit te kunnen leveren aan burgers.

Overcompensatie

Tegelijkertijd waarborgen de DAEB-regels dat ondernemingen belast met een DAEB niet worden overgecompenseerd. Zo worden publieke middelen efficiënt ingezet. Dat leidde tot nieuwe vormen van DAEB, maar ook tot veel vragen – reden te meer om de handreiking te actualiseren.

Staatssteunproof

DAEB mogen zich in een toenemende populariteit verheugen. Voor overheden bieden ze een goede mogelijkheid om allerlei diensten die in het publiek belang worden geacht ‘staatssteunproof’ aan te bieden. De Nederlandse sociale woningbouw is misschien het meest bekende voorbeeld, maar ook op regionale en lokale schaal treffen we steeds meer DAEB aan: van natuurbeheer en schuldhulpverlening tot breedband en openbaar vervoer. In de handreiking zijn diverse voorbeelden terug te vinden.

Geen panacée

DAEB zijn echter geen panacée; de regels zijn ondanks pogingen tot vereenvoudiging nog altijd omvangrijk en complex. Zeker nu de Europese Commissie de komende jaren meer dan voorheen lijkt in te zetten op controle en rapportage, is het voor overheden van belang om die regels te kennen, zodat ze optimaal kunnen profiteren van de mogelijkheden die het inrichten van een DAEB biedt. Deze handreiking draagt daaraan bij.

De nieuwe handreiking

In de loop der jaren en met de komst van vernieuwde Europese regelgeving en beleid voor DAEB werd vanuit decentrale overheden de roep om een geactualiseerde handreiking groter. Daarnaast bestaat steeds meer behoefte aan gerichte praktijkinformatie en voorbeelden. Daarom verschijnt er nu een vernieuwde handreiking. De handreiking 2014 geeft een actueel overzicht van de huidige mogelijkheden die Europese regelgeving op het gebied van financiering en uitvoering van DAEB biedt. Ook staan er voorbeelden in. Met de kennis uit de Handreiking kunnen decentrale overheden het instrument ten volle benutten.

Bron: persbericht Kenniscentrum Europa decentraal