Politiek akkoord bereikt over Europese portemonnee voor digitale identiteit
Nieuwsbericht | 16-11-2023
Op 8 november 2023 werd een definitief akkoord bereikt door het Europees Parlement en de Raad van de EU over het voorstel van de Europese Commissie (COM(2021) 281) uit juni 2021 voor een verordening waarbij de Europese portemonnee voor digitale identiteit wordt ingevoerd (zie ook dit ECER-bericht). Het akkoord volgt op het voorlopige politieke akkoord dat op 29 juni 2023 werd bereikt over een rechtskader voor een Europese digitale identiteit in dat voorstel voor de verordening. Dat rechtskader moet het eerste betrouwbare en veilige kader voor een digitale identiteit voor alle Europeanen worden.
Het nieuwe kader betreft een belangrijke stap in de richting van de doelstellingen van het digitale decennium tot 2030 met betrekking tot de digitalisering van overheidsdiensten. Alle EU-burgers krijgen er de mogelijkheid door om over een Europese portemonnee voor digitale identiteit te beschikken waarmee zij toegang hebben tot publieke en particuliere onlinediensten, met volledige beveiliging en bescherming van hun persoonsgegevens in heel Europa.
Niet alleen zeer grote onlineplatforms zoals aangewezen (zie ook dit persbericht van de Commissie uit april 2023) in het kader van de digitaledienstenverordening (DSA, zie ook dit ECER-dossier) en particuliere diensten die wettelijk verplicht zijn om hun gebruikers te authenticeren zullen de Europese portemonnee voor digitale identiteit moeten gaan accepteren als inlogmiddel voor hun onlinediensten. Ook overheidsdiensten moeten de EU-portemonnee gaan gebruiken. De kenmerken en gemeenschappelijke specificaties van de portemonnee maken het voor alle particuliere dienstverleners aantrekkelijk om deze voor hun diensten te aanvaarden, hetgeen nieuwe zakelijke kansen creëert. Ook wordt het makkelijker om aan verschillende wettelijke eisen te voldoen.
Gebruikers kunnen met de portemonnee hun digitale identiteit veilig opslaan, bankrekeningen openen, betalingen verrichten en digitale documenten bewaren, zoals een mobiel rijbewijs, medisch recept, beroepscertificaat of reisticket. De portemonnee biedt een gebruiksvriendelijk en praktisch alternatief voor online-identificatie die door het EU-recht wordt gewaarborgd. De portemonnee respecteert de keuze van gebruikers om persoonsgegevens al dan niet te delen en biedt een zo hoog mogelijk beveiligingsniveau. Belangrijke delen van de code van de portemonnee worden gepubliceerd als open source om misbruik en illegale tracering, opsporing of onderschepping door autoriteiten uit te sluiten.
De portemonnee bevat een overzicht van alle transacties die voor de houder toegankelijk zijn, en een optie om vermeende schendingen van de gegevensbescherming te melden. Ook zal interactie tussen portemonnees mogelijk zijn. Daarnaast kunnen burgers de portemonnee via bestaande nationale eID-regelingen installeren en gebruikmaken van gratis e-handtekeningen voor niet-professioneel gebruik. Hoe verder? Na het bereikte akkoord moet het voorstel nu nog formeel worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad. Zodra het Europees kader voor digitale identiteit formeel is aangenomen, treedt het in werking op de twintigste dag na die van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad. 24 maanden na de vaststelling van de uitvoeringshandelingen met de technische specificaties voor de Europese portemonnee voor digitale identiteit en de technische certificeringsspecificaties, moeten de EU-landen de Europese portemonnees voor digitale identiteit ter beschikking stellen van hun burgers. Achtergrondinformatie In het EU beleidsprogramma voor het digitale decennium tot 2030 wordt de ambitie van Europa voor de digitale transformatie tot 2030 uiteengezet. Volgens de doelstellingen van het digitale decennium moeten uiterlijk in 2030 alle essentiële overheidsdiensten online beschikbaar zijn, moeten alle burgers toegang hebben tot hun elektronische medische dossiers en moet iedereen gebruik kunnen maken van veilige, privacybevorderende eID.
De Europese portemonnee voor digitale identiteit bouwt voort op het bestaande grensoverschrijdende rechtskader voor betrouwbare digitale identiteiten; het Europees initiatief voor elektronische identificatie en vertrouwensdiensten (eIDAS-verordening). Dat kader werd in 2014 aangenomen en vormt een eerste basis voor grensoverschrijdende elektronische identificatie, authenticatie en website-certificering binnen de EU. Meer informatie: Persbericht Europese Commissie ECER-dossier: Digitalisering ECER-bericht: Commissie lanceert platform voor input op Europese digitale identiteitsportemonnees (25 februari 2022)
