Raad stelt aanbeveling vast om onderzoeks-, innovatie- en ondernemingstalent aan te trekken en in Europa te houden

Achtergrond

Aanbeveling 2005/251/EG betreffende het Europese Handvest voor Onderzoekers en betreffende een Gedragscode voor de Rekrutering van Onderzoekers heeft onderzoekers en onderzoeksloopbanen jarenlang ondersteuning geboden. Het waren tot dusver referentie-instrumenten voor onderzoekers en werkgevers of financiers van onderzoekers. Toch zijn er volgens de Raad nog onopgeloste kwesties die meer gerichte en doeltreffende maatregelen vereisen:

• in heel Europa ondervinden onderzoekers (en dan vooral junior onderzoekers) vaak precaire arbeidsomstandigheden. Lonen, sociale bescherming en arbeidsomstandigheden kunnen sterk uiteenlopen, afhankelijk van de financier;
• er is onvoldoende vooruitgang geboekt bij het ondersteunen van onderzoekers om bredere werkgelegenheidssectoren buiten de academische wereld te verkennen, hun eigen start-ups op te richten en hun eigen innovatiewerkzaamheden te ontplooien.
• andere problemen, zoals de asymmetrische mobiliteit van onderzoekers van oost naar west en van zuid naar noord, en aanhoudende genderongelijkheden.

Op 8 december 2023 heeft de Raad een aanbeveling aangenomen om onderzoekers en onderzoeksloopbanen in de EU verder te ondersteunen en om de Europese arbeidsmarkt aantrekkelijker en toegankelijker te maken voor onderzoekers, innovatoren en ondernemers. De aanbeveling is op 29 december 2023 in het EU-Publicatieblad verschenen. 

Inhoud van de aanbeveling

De aanbeveling is erop gericht getalenteerde onderzoekers in de EU te houden, en van Europa een aantrekkelijke bestemming te maken voor onderzoekstalenten van over de hele wereld. De definitie van ‘onderzoeker’ en de beschrijving van hun activiteiten zijn herzien, zodat er zo veel mogelijk loopbaanmogelijkheden onder vallen. Intersectorale en interdisciplinaire loopbanen, ondernemerschap en innovatie moeten worden bevorderd door het belang van alle verschillende loopbaantrajecten voor onderzoekers te erkennen, ook in de academische wereld, het bedrijfsleven, de overheid en de non-profitsector.

De belangrijkste doelen van de aanbeveling zijn:

• de algemene arbeidsomstandigheden en de werkomgeving van onderzoekers verbeteren door voor evenwicht tussen werk en privéleven te zorgen en onzekerheid tegen te gaan;
• toereikende sociale beschermingsmaatregelen bevorderen, vooral voor junior onderzoekers;
• intersectorale mobiliteit stimuleren en een echte talentenstroom tussen sectoren op gang brengen door onderzoekers naast grondige onderzoeksvaardigheden ook transversale vaardigheden te laten opdoen, en door in te spelen op de vraag naar hoogopgeleide talenten op de arbeidsmarkt;
• de aanhoudende ongelijkheden in onderzoeksloopbanen wegwerken (bijvoorbeeld op basis van geslacht, leeftijd, etnische, nationale of sociale afkomst, godsdienst of overtuiging, seksuele gerichtheid, taal, handicap, politieke overtuiging, sociale of economische situatie).

In de aanbeveling wordt ook geopperd het Europees Handvest voor Onderzoekers en de Gedragscode voor de Rekrutering van Onderzoekers uit 2005 te herzien, en alle organisaties die onderzoekers tewerkstellen of financieren worden aangemoedigd zich aan te sluiten bij het nieuwe "Europese Handvest voor Onderzoekers".

Tot slot bevat de aanbeveling een indeling van de onderzoekersprofielen in 4 profielgroepen, en voorbeelden van beroepen in deze profielen. Ook wordt gewezen op het belang van onderzoeksmanagers en onderzoekstechnici, en op de belangrijke rol die ze spelen bij onderzoek en innovatie op hoog niveau.

Meer informatie:

• ECER-dossier – Onderzoek en technologie
• Persbericht van de Raad